Microsoft Word Sirler Xezinesi doc

---

NİZAMİ GӘNCӘVİ 
SİRLӘR XӘZİNӘSİ 
 
* * * 
 
Şәfqәtli, әdalәtli tanrının adı ki var, 
Hikmәt xәzinәsini açan açardır, açar. 
Hәr sözün, düşüncәnin odur әvvәli sonu. 
Nә söylәsәn, tanrının adıyla qurtar onu. 
Qüdrәtilә varlığa hәyat verәr hәyatda, 
Әbәdiyyәt timsalı özüdür kainatda. 
Әn ulu sәrkәrdәdir gәrdişdәki alәmә, 
Cavahir hәmaili yaraşıqdır qәlәmә. 
Hәr sәxavәt çeşmәsi yaranıbdır әliylә, 
Kainatı qurubdur öz qadir әmәliylә. 
O, gizli pәrdәsini açar sirli göylәrin, 
Üstünә pәrdә çәkәr hәr günahın, hәr şәrin. 
Bәzәyәr qaş-daşıyla sinәsini hәr dağın, 
Lәpәsi - suyun hüsnü, gül-çiçәyi - torpağın. 
Ariflәri hәr zaman fәzilәtә sәslәyәr 
Nemәtini sevәni nemәtilә bәslәyәr. 
Ağlın zәrif sapına muncuğu yaraşıqdır, 
Ağlın tutqun gözlәri qüdrәtilә işıqdır. 
Müqәddәs alınlara sәcdә damğası vurur, 
Tacıyla tacidarlar yer üzündә taxt qurur. 
Pozulmaz hökmlәri hökmüylә pozan odur, 
Günahları әfv edәn, mәrhәmәt yazan odur. 
Harayı bir darğadır mәhşәrdәn qorxanlara, 
Çeşmәsi hәyat verәr tәlaş yaxan canlara. 
Dәyişmәzdir varlığı, dәyişmәzdir xislәti, 
Dәyişdirәr varlığı, kainatı, xilqәti. 
Әzәmәti yanında iki dünya әbәsdir. 
Әvvәlimiz, sonumuz anicә bir nәfәsdir. 
Tәmәllәri sarsılmaz kainatda yox tayı, 
Bu mülkün bir sahibi varmı ondan savayı? 
Yaratdığı yerlә göy çox boşalıb dolacaq. 
Bu varlıq olmasa da - olmuş, olub, olacaq. 
Peyğәmbәrlәr can atdı ilk sirrinә xilqәtin, 
Bu sirri açammadı, bu sirr çәtindir, çәtin. 
Sirlәr dәryasıdır әzәl gündәn bu dünya. 
Sonsuz sәhradır mülkü, әbәdidir bu sәhra. 

---

Әvvәlini arasan - әzәlsiz bil sәn onu. 
Axırını sorsalar - sonsuzluqdadır sonu. 
Keşmәkeşli hәyatda canlı, cansız nә ki var. 
Hamı onun kölәsi, özü qadir hökmdar. 
Ondan başqa nә varsa, ömrü deyil әbәdi, 
Onun ülvi varlığı bilmәz ki, heçlik nәdi. 
Könlündә cilvәlәnәn huri-mәlәk özüdür. 
Nәrgiz gözlәrindәki nurlu bәbәk özüdür. 
Üzündә ismәtin dә, qısqanclığın da odu. 
O, hәm göz yaşı verәr, hәm dә mәhәbbәt odu. 
Ecazkar qüdrәtinә min-min afәrin söylәr 
Parlaq aylı, günәşli, sonsuz cәlallı göylәr. 
Gizlәsә kәrәmini nurlu pәrdәdә - tüldә. 
Bitmәz şәkәr qamışı, bitmәz tikanlı gül dә. 
Yaşıllıq - kәrәmiylә canlanıb abad oldu, 
Varlığın kölәlәri yoxluqdan azad oldu. 
Dünyanı yaratmağa o, can atdığı zaman, 
Dolaşıqlı fәlәyin çәtin işlәri yaman. 
Mәşәqqәtli düyünü açdı qadir әmәli, 
Gecәnin saçlarından qopdu gündüzün әli. 
Cavahir boyunbağı göyün boynunda yandı. 
Gecәnin qıvrım saçı ulduzlarla darandı. 
Kәmәndindәn çıxmağa mәgәr fәlәk çalışdı? 
Torpağın kәmәrindә yeddi ulduz alışdı, 
Günәş ağ qәba geydi, ay isә qara cübbә, 
Yarandı mavi göydә dümağ, qapqara qübbә. 
Gövhәr sәpәn buludlar mirvari sәpsin deyә, 
Göydә qopdu gurultu, şimşәk döndü nizәyә. 
Qәlbindәn dәrya açdı buludların zöhrәsi, 
Xızırın çeşmәsilә güldü çәmәn çöhrәsi. 
Kәhrәba zәrrә yağdı sübhün camı günәşdәn. 
Daşlar yağan zәrrәni tәşnәtәk uddu dәn-dәn. 
Suyla od ülfәt tutdu tәbiәtdә birinci, 
Daşda yaqut yarandı, bәyaz sәdәfdә inci. 
Buxarlandı külәkdәn yerin ürәk qanı - su, 
Daşın qanlı bağrında qana qatdı yaqutu. 
Fәlәk açdı comәrdlik bağındakı güllәri, 
Dillәrdә dastan etdi söz quşu bülbüllәri. 
Dilin tәr xurmasından ürәyә nәşә doldu, 
Ağızın incisinә qulaq bir sәdәf oldu. 
Bircә göz qırpımında gözünü yumdu guya, 
Kәramәti can verdi hәyat bәxş etdi suya. 
Tökdü yerin saçların cahanın qucağına, 

---

Asilik xalı qoydu Adәmin yanağına.  
Getdi qızıl lövhәdәn natәmizlik qubarı. 
Buludun göz yaşını gülә sәpdi, baharı. 
Ulduzlar pardaqladı çöhrәsini sәmanın. 
Gül-çiçәyin üstündә canı әsdi sәbanın. 
Bağrına qan axan gil - bәşәrin ilk tәmәli, 
Tutdu ağlın nәbzini ürәklә loğman әli. 
Tәbәssüm qәmi qovdu açıldı, güldü çöhrә, 
Gecәlәrә nәğmәkar, müğәnni oldu Zöhrә. 
Qaranlıq әnbәr saçır qucağında gecәnin, 
Tәzә ay bir sırğadır qulağında gecәnin. 
Söz dünyanı dolaşıb, sirlәr açıb başıyla. 
Sındırıbdır başını dәrgahının daşıyla. 
Quru, boş xәyallarla çox gәzib hәr yeri o, 
Yenә әliboş dönüb qapısından geri o. 
Ürәk dә sorağında dolaşdı çox, tapmadı, 
Göz dә xeyli aradı, gördü ki, yox, tapmadı. 
Ağıl dedi: "Çatdırım axtarışı mәn sona". 
Әdәbi gözlәmәdi, әdәb öyrәtdim ona. 
Kim başını keçirib bu sehrli halqaya, 
Dönübdür sorağında bәnizi solğun aya 
Mәlәklәr qanadlanıb cәlalını öyәrlәr, 
Kәramәt sahiblәri qapısını döyәrlәr. 
Qulluq halqası taxıb әrşi-fәlәyin özü, 
Torpağın qәlbinә dә od salıb eşqin közü. 
Şәfadır xәstәlәrә, sinәsi dağlılara, 
Qasidi nicat verәr ayağı bağlılara. 
Dәrgahına pәrdәdir hicablı fәlәk ki var, 
Pәrdәsini yırtmağa әl atmamış ruzigar. 
Sökә bilsә pәrdәni, fәlәk çәtin sökәrdi, 
Söksәydi, göy üzünü yer üzünә tökәrdi. 
Aciz yeri bağlayıb yәhәrinin qaşına, 
Nizami göz yaşını tökәr yerin daşına. 
Zavalsızdır birliyi, sonsuzdur cah-cәlalı, 
Әbәdidir cahanda şahlığı, şah cәlalı. 
Könül can aynasının qubarını hey silәr, 
Qapısının torpağı olmağı şәrәf bilәr. 
Gül-çiçәyә can verәr dәrgahının torpağı, 
Gülzarının yanında yalandır İrәm bağı. 
Qüdrәtinә sübutdur Nizaminin varlığı, 
Canı - vәhdәt tarlası, könlü - gülüzarlığı. 
 
 

---

MİNACAT 
 
1 
 
Sәn, ey bütün varlığa hәyat verәn, can verәn! 
Gildәn yaranmışlara nәfәs verәn, qan verәn! 
Bayrağın altındadır, ulu tanrı, xilqәtin, 
Biz sәninlә mәtinik, sәnsә әzәldәn mәtin. 
Mümkünmüdür bәnzәdәk varlığını bir şeyә? 
Kimsә sәnә bәnzәmәz, bәnzәmәzsәn kimsәyә. 
Dәyişmәyәn özünsәn bu sonsuz kainatda, 
Ölmәzliyin timsalı varlığındır hәyatda. 
Biz hamımız faniyik, әbәdiyyәt sәnindir, 
Uca göylәr, qüdsiyyәt, tәmiz niyyәt sәnindir. 
Hökmünlә, fәrmanınla dolandırırsan yeri. 
Sütunsuz saxlayırsan yaşıl günbәz göylәri. 
Donqar, qozbel fәlәyi sәn gәtirdin dövrana, 
Vücudun qazanında duz qatdın duzsuz cana. 
Fitrәtin sәkil göydә yaratsa әks-sәda. 
Sәndәn başqa kim deyәr: "Allah, mәnәm" dünyada. 
Sәn olmasan, gәlmәzdi eşqin quşu pәrvaza; 
Mehraba uyan aşiq uymaz ki, işvә-naza. 
Dünya qalan zamandan kәrәminin selindә, 
Yer üzünü inlәdir ağır yükü belindә. 
Kәrәm beldәn gәlmәsә, görsә kömәksizdi yer, 
Çoxdan qarnı cırıqdı, çoxdan göbәksizdi yer. 
Sәcdә hәmayilini kim demәz: mәn taxaram, 
Sәndәn başqa varlığa sәcdә haramdır, haram. 
Sәndәn danışmayanda susa bilmәk yaxşıdır. 
Sәnsiz yada nә düşsә yaddan silmәk yaxşıdır. 
Nur camından nur içәr gecәnin saqisi Ay, 
Sәhәrin qumruları damında salar haray 
Tәklikdә görün gözә, aç üzdәn pәrdәni sәn, 
Qurtar gün camalınla bu zülmәtdәn mәni sәn. 
Gücün gucsüz fәlәyi tәzәlәsin yenidәn, 
Dünyanın kәlәfini çözәlәsin yenidәn. 
Poz belә bir dövranın xeyirlә şәr işini, 
Dağıt sәyyarәlәrin seyrini, gәrdişini. 
Kәs dillәrin sözünü, kәs dillәrin özünü, 
Әzәlki fәnalığa qaytar yerin özünü. 
Zülmәt aşiqlәrini işıqsız zülmәtә at. 
Cavahirә uyanlar görmәsin cavahirat. 

---