“EY TÜRK M LL T , ÜST GÖK YIXILMAZ,
ALTDA YER
D L NM ZS , DÖVL T , TÖR N K M YIXA B L R!”
Aydındır ki, GökTürkl rin Dövl tçilik sistemind olan Türk
özülünün yaranı ça ı qıssa v d li bir tapıntı deyildir. Tarixin göst rdiyin
gör , Sumerl rd n ba layan dövl tçilik g l n yi Türk ell rinin içind
yayılaraq el g l n yin çevrilmi dir. Ancaq GöyTürkl r d k dövl tçilik
sistemi el v q bil kimliyi üz rind qurulmu dur. Bel ki, el
birl m l rinin ba ında dayanan böyük xan, elin n aparıcı ba çısı kimi,
h m d dövl t ba çısı olmu v el birl m l rinin dövl t ba çısı tanınırdı.
Dem k GökTürkl rd n daha 5000-il qabaq bölg d v öz llikl
Az rbaycanda hakim olan el birl m l ri h r hansı ad da ımasından asılı
olmayaraq Türk dilli v zaman-zaman g li m kd olan Türk tör li
g l n ks l toplumlar olmu dur. Sözsüz ki, bütün bu g li m l rin
m rk zind Türk dili v bu dild n ortaya g l n ya am f ls f si
dayanmaqdadır. Biraz geni alanda Türk dili d , bütün ba qa dill r kimi
tarixs l gör vi üz rind yayıldı ı yerl rd insanların dü ünc v duy u
sistemini olu durmu , onların ortaq t m lini, bildirisini, anlatım v
birl dirici ba ını biçiml ndirmi dir. Bir sözl , Türk dili el birlikl rinin
birl m sind n böyük rol oynamı dır.
Az rbaycanda
Türk
milletinin
m rk zl m sind
dövl tçiliyin ön mi!
Sözsüz ki, Az rabaycanda Türk dövl tçiliyinin g l n ks ll m si,
bütün Türk tarixind oldu u kimi el, el birl m l ri, tayfa v q bil l r
üz rind olmu dur. Bu danılmaz g rç kdir ki, Türk insanı Türk oldu unu
deyil, q bil , el, xaqan v bu kimi mill t altı amill ri m nims mi , onu
tanımı v üz rind dayanmı dır. Bu dövl tçilik sistemi öz zamanına gör
n q d r d do al olmu sa, Türk insanının ça da dövl tçilik baxı ında
olduqca uyumsuzluqlara yol açmı dır. Sözsüz ki, bir mill tin tarix bilinci,
n çox o mill tin tarixs l dövl tçilik g l n yind n b sl n r k dü ünc
olqusunun biçiml ndirir. Bir toplum, hafiz sil mill t çevril r. Hafiz nin