Microsoft Word Study11-Azerbaijan-Report-Feb2014-Azerbaijani-final
Yüklə 0,49 Mb. Pdf görüntüsü
|
“RESPOND” layihəsi
Hesabat No. 11 Azərbaycan Respublikası, Bakı şəhəri dövlət sektorunda reproduktiv sağlamlıq və 40 ailə planlaşdırılması xidmətləri üzrə istifadəçilər.
Bakıda müasir kontraseptivlərin istifadəsinə çox güman ki, bir neçə qeyri-maliyə amili təsir edir. Bu tədqiqatda abort müştərilərinə AP xidmətlərinin tətbiqi çox aşağı olub. Abort müştərilərinin ancaq 20%-i səhiyyə müəssisəsini kontraseptiv üsullarla tərk ediblər və tibb işçilərinin əksəriyyəti müştərilərlə kontraseptiv vasitələr haqda söhbət aparmayıb. Müsahibə götürülmüş müştərilərin səhiyyə mütəxəssislərini AP məlumatlarının əsas mənbəyi saymasını nəzərə alsaq, bu, buraxılmış imkanları təqdim etmiş olur. Təchizçilər hiss edirlər ki, onların müştərilərinin blik azlığı təklif olunan məsləhətlər yolunda bir maneədir: bu, təchizçi ilə onun müştərisi arasında daha yaxşı kommunikasiyaya ehtiyacın olmasını göstərə bilər. Mama-ginekoloqlar kontraseptiv istifadəsini dəstəkləyən öz müştəriləri ilə AP müzakirə edən zaman tam seçim siyahısını təqdim etməmişlər. Abort olunan qadınların 80%-dən çoxunun uşaqların sayına görə bu üsula üstünlük verməsi seçiminə müvafiq olaraq, tibb işçiləri öz müştərilərinə AP haqda dəqiq və ətraflı məlumatlar verməlidirlər. Bir çox qadınlar çox yayılmış adi üsullarla (UDV və həblər) tanış olduğu halda, qadınların əksəriyyəti təcili kontraseptiv həblərlə tanış deyillər və onları haralarda əldə etmək mümkün olduğundan xəbərsizdirlər. Bu məlumat əhali arasında əsasən cinsi əlaqədən çəkinmək üsulundan istifadə edən qadınlarda təkrar abortların azalması üçün xüsusilə vacibdir.
Həm abort və həm də ANX müştəriləri gələcəkdə müasir kontraseptiv üsullarından istifadə edəcəkləri fikrində olduqlarını göstərmişlər: onların 40%-dən çoxu UDV istifadə etmək istəyiblər. Bu qadınlar hələ də UDV və oral kontraseptivlərin təhlükəsizliyi və effekti ilə bağlı məqamlara görə narahatdırlar. Bu narahatçılıqların çoxu müasir üsulların sağlamlıq üçün neqativ nəticələrinin olacağı fikrinə görədir. Bəzi təchizçilər də müasir kontraseptiv üsulların sağlamlığa neqativ təsirlərinin olmasına inanırlar və bu da müasir üsulların tətbiqi və qəbuluna öz təsirini göstərə bilər. Bundan əlavə, bir çox tibb işçiləri UDV-in qoyulması təlimlərini keçsələr də, təcrübədə bunu etmədiklərindən, bu, həkimlərin bu proseduranı həyata keçirməsində həvəssizlik nümayiş etdirməsinə səbəb ola bilər.
Təchizçilərin AP üsulları haqda bilikləri optimal səviyyədən aşağı olub. Beləliklə, UDV Azərbaycanda çox populyar müasir üsuldur və əvvəllər tətbiq olunmuş proqramlar UDV- nin doğuşdan və abortdan sonra yerləşdirilməsi sahəsində təchizçiləri təlimləndirmişdir, odur ki, Bakıdakı mama-ginekoqlar bu vasitəni yerləşdirmək vaxtını dəqiqliyi ilə bilməli idilər, halbuki, yarısından az bir hissəsi UDV-nin abortdan dərhal sonra yerləşdirilməsinin mümkünlüyünü bilirdi. Bundan başqa, təchizçilərin ancaq 37%-i AP üsullarını onların effektliliyinin azalması düzgün sırası ilə sadalaya bilmiş və təchizçilərin 23%-i oral kontraseptivlər haqda köhnə, yaxud əsassız fikirlərə malik idilər. Təchizçilərin hamısı (100%) müştərilərinə AP məsləhətlərinin verilməsi işində öz bacarıqlarına əmin olduqlarını demişlər. Bu əminlik və üsullarla əlaqəli qeyri-dəqiq məlumatlılığın ona əlavə olunması potensial kontraseptiv istifadəçiləri arasında cəfəngiyatın təbliğinə səbəb ola bilər.
Kontraseptiv vasitələr hələ də Vacib Dərmanlar Siyahısına daxil edilməyib və döclət tərəfindən alınmır.
Bu tədqiqatda əməkdaşlıq edən tibb müəssisələrinin kontraseptivlərlə təminatı araşdırılmayıb, müşahidələr göstərir ki, bu müəssisələrdə UDV və həblər nadir hallarda “RESPOND” layihəsi
Azərbaycan Respublikası, Bakı şəhəri dövlət sektorunda reproduktiv sağlamlıq və ailə planlaşdırılması xidmətləri üzrə istifadəçilər. 41
olur: bu da üsulların az tətbiqini qismən izah edə bilər. Əvvəlki illərdə Əhalinin aktivliyi üçün Birləşmiş Millətlər Fondu ehtiyat materialları ilə təchiz edib, amma 2011-ci ildən kontraseptivlərin ehtiyatının yaradılması üçün Azərbaycan höküməti tam cavabdehlik daşıyır. Kontraseptiv təhlükəsizliyinin inkişafı üçün istiqamətləndirilmiş səylər olmadan AP-nın tətbiqinin dəyişdirilməsi az ehtimal olunandır.
Qadın sağlamlığı ilə əlaqəli ictimayətlə kommunikasiyanın yaxşılaşdırılması çərçivəsində Azərbaycan dövləti iki strategiyanı inkişaf etdirir. İctimai Sağlamlıq üçün Kommunikasiya Strtegiyası hazırda nəzərdən keçirilir. Bundan əlavə, Mama-ginekoloqların Tədqiqat İnstitutu ilə birgə Reproduktiv Sağlamlıq Kommunikasiya Strategiyası müştəriyə yönəldilmiş qayğı dəstəklənərək, inkişaf mərhələsindədir. Bunlar siyasi öhdəçiliklər vasitəsilə AP məsləhətləri təcrübələrinin inkişafında müsbət əlamətlərdir.
2012-ci ildə Brüseldə keçirilmiş Dəlillərə Əsaslnan Təbliğatın tətbiqi vasitəsilə Reproduktivlik Sağlamlıqda Tələb olunan Təhlükəsizlik nəzərə alınmaqla Milli Sərvətlərin İnkişafı üzrə yüksək səviyyəli məsləhətləşmə iclasında siyasi iradə başlıca komponent olub. Dövlət nümayəndələrinin iştirak etdiyi bu iclasda UNFPA və International Planned Parenthood Federation (IPPF) Şərqi Avropa və Mərkəzi Asiya ölkələrində kontraseptivlərin əldə olunması və təhlükəsizliyinin təkmilləşdirilməsi üçün bir neçə məsləhəti burğuladı (IPPF və UNFPA, 2012). Məsləhətlər yeddi sahəyə istiqamətləndirilmişdi: dövlət öhdəçiliyini inkişaf etdirmək; müasir kontraseptivlərin xüsusiyyətləri haqda məlumatlılığı inkişaf etdirmək; təchizçilərin xidmətlə əlaqəli münasibətlərini, biliklərini və bacarıqlarını, eləcə də təklif etdikləri üsullar sırasını təkmilləşdirmək; üsullar sırasının daha geniş və əldə olunan edilməsi; müasir üsulların ekonomikliyinin inkişaf etdirilməsi və sosial normaların, ehtimalların və nəsil dinamikasının arasinda əlaqənin qurulması (IPPF və UNFPA, 2012). Bu məsləhətlər bizim tədqiqatın məqsəd və nəticələri ilə bir sırada durur. Biz ümid edirik ki, bu tədqiqat bizim məsləhətlərin həyata keçirilməsi üçün arqumentləri, eləcə də Azərbaycanda səhiyyə sistemi reformlarını və RS siyasətini gücləndirəcək.
“RESPOND” layihəsi
Azərbaycan Respublikası, Bakı şəhəri dövlət sektorunda reproduktiv sağlamlıq və ailə planlaşdırılması xidmətləri üzrə istifadəçilər. 43
Baxmayarq ki, bu tədqiqat ancaq Bakıda aparılıb, tibbi yardımı xidmətlərinin təşkili, o cümlədən, qeyri-rəsmi ödənişlər və şəxsi əlaqələr, regionun bir neçə başqa ölkələrində olduğu kimi, Azərbaycanın digər bölgələrində də var. Bu tədqiqatın nəticələri statistic olaraq yayıla bilən deyil (hətta Azərbaycan daxilində), amma regiondakı səhiyyə sistemi və AP seçimlərindəki oxşarlıqlar aşağıdakı məsləhətlər daha çox regional olaraq qəbul edilə bilər: 1. Tibb işçilərini ətraflı kontraseptiv məsləhətlərin verilməsi işində aşağıdakı yollarla həvəsləndirmək, xüsusilə də abort müştəriləri üçün: a. Mümkün bütün üsullar vasitəsilə, AP üzrə məsləhətlər də daxil olmaqla, abortdan sonra tibbi xidmət üçün ətraflı protokolun tərtib edilməsi yolu ilə; b. Həyata keçirilmiş prosedurun əks olunması və AP məsləhətlərinin bu həyata keçirilmişlərdə bir göstərici kimi protokollara əlavə edilməsilə stimul yaratmaq yolu ilə;
2. Tibb işçilərini AP xidmətlərinin tətbiqi üzrə təlimləndirmək: a. Üsulların effektliliyinə, əlavə təsirlərin mümkünlüyü və kəskinliyinə, UDV-lərin yerləşdirilməsi vərdişlərinə və məsləhət vermək bacarıqlarına xüsusi diqqət ayırmaqla, xidmət zamanı və xidmət öncəsi təlimlərdə istifadə olunan AP kurikulumlarını modifikasiya etmək yolu ilə; b. Razılıq əsasında birgə qərarlar və təkmilləşdirici təhsil proqramları vasitəsilə tibb mütəxəssisləri assosasiyasının yaydığı klinik təcrübələr üzrə müasir məlumatları təbliğ etmək yolu ilə; 3. Müxtəlif yerlərdə AP seçimləri haqda qadınları və geniş ictimaiyyəti məlumatlandırmaq: a. Partnyorlar, həkim və müştərilər arasında və eləcə də ailələr içərisində söhbətləri inkişaf etdirmək yolu ilə; b. İnsanları çoxsaylı üsullar haqda – mümkün əlavə təsirlərin, cəfəngiyat və səhv düşüncələrin, eləcə də məlumatlı seçimin gözlənilməsi ilə əlaqədar məlumatlandırmaq yolu ilə; 4. Həkimə artıq gəlişlərin və əlavə proseduraların AP qəbulunda baryer kimi fəaliyyət göstərməməsinə əmin olmaq üçün milli AP və abort protolkollarını ÜST və ya digər sübuta əsaslanmış rəhbər vəsaitlərə uyğunlaşdırmaq; 5. Müasir kontraseptiv üsulları Vacib Dərmanlar Siyahısına daxil etməklə onların yararlılığına əminlik yaratmaq; 6. Daha yaxşı anlamaq üçün tədqiqatların aparılması: a. Tibb işçilərinin və ictimaiyyətin AP üzrə təlimləndirilməsinin ən yaxşı yolları, o cümlədən, mədəni səviyyəyə münasib gələn messaj növləri; b. Çoxsaylı həkimə gəlişlərin məntiqi əsasını, ultrasəsə olan inamı, profilaktikanın və ən yaxşı klinik təcrübələrin dəstəklənməsi üçün təlim kurikulumlarının nəzərdən keçirilməsini; c. Apteklərdə satılan kontraseptivlərin olması, qiyməti və davamlı olaraq tapılması; “RESPOND” layihəsi
Azərbaycan Respublikası, Bakı şəhəri dövlət sektorunda reproduktiv sağlamlıq və ailə planlaşdırılması xidmətləri üzrə istifadəçilər. 45
ACQUIRE Layihəsi. 2010. ACQUIRE Azerbaijan Reproductive Health and Family Planning Project and One-Year Follow-On Project: Final Report, October 1, 2004– September 29, 2010.
Allin, S., Davaki, K., və Mossialos, E. 2006. Paying for “free” health care: The conundrum of informal payments in post-communist Europe. “Global corruption report 2006: Corruption and health. Berlin: Transparency International” hesabatı, səh 63–71.
Armand, F., O’Hanlon, B., McEuen, M., Kolyada, L., və Levin, L. 2007. Maximizing Private Sector Contribution to Family Planning in the Europe and Eurasia Region: Context Analysis and Review of Strategies. Bethesda, MD: PSP-One Project/Abt Associates.
Balabanova, D., McKee, M., Pomerleau, J., Rose, R., və Haerpfer, C. 2004. Health service utilization in the former Soviet Union: Evidence from eight countries. Health Services Research 39(6 Pt 2):1927–1950.
Bradley, J., və Mursagulova, N. 2006. Reproductive health and services in Azerbaijan, 2005: Results of a baseline survey in five districts. E&R Study #6. Nyu York: EngenderHealth/The ACQUIRE Project.
Bradley, J., Mursagulova, N., Nosa, M., və Searing, H. 2007. Supply and demand challenges to modern contraceptive use in Azerbaijan. European Journal of Contraception and Reproductive Health Care 12(2):175-183.
Centers for Disease Control and Prevention (CDC) və ORC Macro. 2003. Reproductive, maternal and child health in Eastern Europe and Eurasia: A comparative report. Atlanta və Calverton, MD.
Central Intelligence Agency (CIA). 2012. The World Factbook 2012. Washington, DC. Müraciət edilib 3 oktyabr 2012-ci il tarixdə https://www.cia.gov/library/publications/the- world-factbook/geos/aj.html .
David, P. H., Reichenbach, L., Savelieva, I., Vartapetova, N., və Potemkina, R. 2007. Women’s reproductive health needs in Russia: What can we learn from an intervention to improve post-abortion care? Health Policy and Planning 22(2):83–94.
Ensor, T. 2004. Informal payments for health care in transition economies. Social Science and Medicine 58(2):237–246.
“RESPOND” layihəsi
Hesabat No. 11 Azərbaycan Respublikası, Bakı şəhəri dövlət sektorunda reproduktiv sağlamlıq və 46 ailə planlaşdırılması xidmətləri üzrə istifadəçilər.
Gaal, P., Belli, P. C., McKee, M., və Szocska, M. 2006. Informal payments for health care: Definitions, distinctions, and dilemmas. Journal of Health Politics, Policy and Law 31(2):251–293.
Hatcher, R. A., Trussell, J., Nelson, A. L., Cates, W., Kowal, D., və Policar, M. S. 2011. Contraceptive Technology. Nyu York: Ardent Media.
IPPF European Network. 2012. Key factors influencing contraceptive use in Eastern Europe and Central Asia. Brüssel
.
IPPF və UNFPA. 2012. Improving reproductive health commodity security in Eastern Europe and Central Asia. Müraciət edilib 30 yanvar
2013cü il tarixdə http://eeca.unfpa.org/public/lang/en/pid/10995.
Kovács, L. 1999. From abortion to contraception in Europe. European Journal of Contraception and Reproductive Health Care 4(4):229–236.
Lewis, M. 2000. Who is paying for health care in Eastern Europe and Central Asia? Washington, DC: World Bank.
Səhiyyə Nazirliyi (SN). 2003. Əhalinin sağlamlığının qorunması haqqında qanun 1999, 25 March 2003 tarixində edilmiş düzəlişlərlə. Maddə 30. Hamiləliyin süni surətdə pozulması. Müraciət edilib 22 iyul 2013-ci il tarixində http://www.hsph.harvard.edu/population/abortion/AZERBAIJAN.abo.htm
SN. 2008. Fizioloji hamiləliyi olan qadınlara antenatal qulluq üzrə klinik protokol Azərbaycan Respublikası Səhiyyə Nazirliyi kollegiyasının 28 noyabr 2008-ci il tarixli 28 saylı qərarı ilə təsdiq edilmişdir
SN. 2009. Reproduktiv sağlamlıq/ ailə planlaşdırılması üzrə klinik protokollar. Azərbaycan Respublikası Səhiyyə Nazirliyi kollegiyasının 4 aprel 2009-cu il tarixli 10 saylı qərarı ilə təsdiq edilmişdir
Patel, L., və Janowitz, B. 2010. Payments in the public sector for reproductive health services in Eastern Europe and the Caucasus. The RESPOND Project Study Series: Contributions to Global Knowledge—Report No. 1. Nyu York: EngenderHealth/The RESPOND Project. Müraciət edilib: www.respond-project.org/pages/ files/ 6_pubs/ research-reports/Study1-EEC-Background-Paper-March2011-FINAL.pdf .
Patsika, R., Wang, W., Sulzbach, S., Magvanjav, O., və James, E. 2009. When one size doesn’t fit all: Segmenting the family planning market in Azerbaijan. Bethesda, MD: PSP- One Project/Abt Associates Inc.
Radio Free Europe (RFE)/Radio Liberty (RL). 2011. Azerbaijan: Pay raise for Azerbaijani teachers, doctors seen as too small. Published Dec. 8, 2011, online da: www.rferl.org/content/azerbaijan_teachers_doctors_salaries/24415374.html. “RESPOND” layihəsi
Azərbaycan Respublikası, Bakı şəhəri dövlət sektorunda reproduktiv sağlamlıq və ailə planlaşdırılması xidmətləri üzrə istifadəçilər. 47
Sedgh, G., Singh, S., Shah, I. H., Ahman, E., Henshaw, S. K., və Bankole, A. 2012. Induced abortion: incidence and trends worldwide from 1995 to 2008. Lancet 379(9816):625–632.
Senlet, P., və Capps, J. M. 2009. Assessment of the ACQUIRE Project in Azerbaijan. Washington D.C.: Global Health Technical Assistance Project.
Serbanescu, F., Goldberg, H., və Morris, L. 2005. Reproductive health in the transition countries of Europe. “The new demographic regime: Population challenges and policy responses, ed. by M. Macura, A. L. MacDonald, and W. Haug. Geneva: United Nations” sənədində, səh. 177–198.
Shishkin, S., Bogatova, T., Potapchik, Y., Chernets, V., Chirikova, A., və Shilova, L. 2003. Informal out-of-pocket payments for health care in Russia. Moscow: Moscow Public Science Foundation and Independent Institute for Social Policy.
State Statistical Committee (SSC) [Azerbaijan] və Macro International Inc. 2008. Azerbaijan Demographic and Health Survey 2006. Calverton, MD.
United Nations Secretariat. 2008. Azerbaijan Abortion Policy. The Population Policy Data Bank maintained by the Population Division of the Department of Economic and Social Affairs of the United Nations Secretariat. Müraciət edilib 23 iyul 2013-cü il tarixində : www.un.org/esa/population/publications/abortion/doc/azerba1.doc
Vian, T., və Burak, L. J. 2006. Beliefs about informal payments in Albania. Health Policy and Planning 21(5):392–401.
Westoff, C. F. 2005. Recent trends in abortion and contraception in 12 countries. DHS Analytical Studies No. 8. Calverton, Maryland: ORC Macro.
World Bank Group. 2012. GNI per capita, Atlas method (current US$). World development indicators. Müraciət edilib3 oktyabr
2012-ci il tarixdə http://data.worldbank.org/indicator/NY.GNP.PCAP.CD .
Ümumdünya Shiyyə Təşkilatı (ÜST). 2003. Safe abortion: Technical and policy guidance for health systems. Cenevrə
.
ÜST. 2004. Selected practice recommendations for contraceptive use. 2nd ed. Cenevrə .
ÜST. 2010. Medical eligibility criteria for contraceptive use—4th ed. Cenevrə
.
Cenevrə . Yüklə 0,49 Mb. Dostları ilə paylaş:
|