Microsoft Word Study11-Azerbaijan-Report-Feb2014-Azerbaijani-final
Yüklə 0,49 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Maliyə amilləri
“RESPOND” layihəsi
Azərbaycan Respublikası, Bakı şəhəri dövlət sektorunda reproduktiv sağlamlıq və ailə planlaşdırılması xidmətləri üzrə istifadəçilər. vii
ACQUIRE Access, Quality, and Use in Reproductive Health (Reproduktiv sağlamlıqdan istifadə, keyfiyyət və onun əldə olunması – RS-dən istifadə, keyfiyyət və onun əldə olunması) ANX Antenatal xidmət AP ailə planlaşdırılması AZN cari yeni Azərbaycan manatı IPPF
planllaşdırılmış valideynlik status federasiyası) RESPOND
Proqram xidmətlərinin genişləndirilməsi vasitəsilə ailə planlaşdırılmasına olan ehtiyaclara cavab reaksiyası) RS reproduktiv sağlamlıq) UDV uşaqlıqdaxili vasitə ÜMG ümumi milli
gəlir UNFPA
United Nations Fund for Population Activities (Əhalinin aktivliyi üçün Birləşmiş Millətlər Fondu) USAID
üçün ABŞ Agentliyi) ÜST Ümumdünya Səiyyə Təşkilatı
“RESPOND” layihəsi
Azərbaycan Respublikası, Bakı şəhəri dövlət sektorunda reproduktiv sağlamlıq və ailə planlaşdırılması xidmətləri üzrə istifadəçilər. ix
Şərqi Avropa və Avrasiyanın bəzi ökələrində abort halları nəzərəçarpacaq dərəcədə yüksək olduğu halda müasir ailə planlaşdırılması (AP) üsullarının yayılması azlıq təşkil edir. Bu regionlarda abortların geniş tətbiqi və müasir üsullardan az istifadə olunmasının izahı həm səhiyyə xidməti sistemi və həm də fərdi səviyyədə olan geniş amillər zənciri ilə bağlıdır. Reproduktivlik seçimləri ilə əlaqəli az diqqət cəlb edən bir sistem səviyyəli amil səhiyyə xidmətinə görə qeyri-rəsmi ödənişlərin edilməsinin geniş yayılmasıdır. Baxmayaraq ki, qadınların bütün reproduktiv sağlamlıq (RS) seçimlərinin izahı üçün cəhdlər edilmir, qeyri- rəsmi ödənişlərin edilməsi ailə planlaşdırılması seçimlərinin inkişaf etdirilməsi məsələsndə tibbi xidməti həyata keçirənlərin effektli işinə əngəllik törədəcəyi nəzəri fikri yaranır. Bu layihənin məqsədi iki ölkədə ˗ Azərbaycan və Albaniyada bu sistemin necə işləməsinin tam mənzərəsini əldə etmək və RS xidməti təchizatında, eləcə də AP istifadəsi üçün qərarların verilməsində ödənişlərin oynadığı rolu başa düşməkdir. Bu hesabat Azərbaycana aiddir.
Məlumatlar 2012-ci ilin mart ayında Azərbaycanın paytaxtı Bakı şəhərinnin doqquz müəssisəsindən toplanmışdır. Müsahibələr 60 mama-ginekoloq, abort istəyi olan 203 qadın, ANX qəbul edən 180 qadın və AP xidmətləri alan 16 qadınla aparılıb.
Bu müsahibələrin nəticələri göstərir ki, Bakıda kontraseptivlərin az istifadə edilməsinin əsas səbəbləri kompleks şəklində olub, potensial olaraq maliyə və qeyri-maliyə amillərindən ibarətdir.
Bakıda qadınların əksəriyyəti xidmətin abort, yaxud ANX olmasından asılı olmayaraq və bu tibbi xidmətlərdən pulsuz istifadə etmək hüquqlarının olmasına baxmayaraq RS xidmətləri üçün ödəniş aparıblar. Bir ANX gəlişi üçün ödəniş bir abort ödənişindən ucuz olub, amma uşağın doğulması üçün olan ödəniş abort ödənişindən çox olub.
Abort müştəriləri arasında ödəniş aparanlara müasir kontraseptiv üsullar ilə əlaqəli məsləhətlərin verilməsi ehtimalı daha az olub, nəinki ödəniş aparmayanlara. Bununla əlaqəli biz iki potensial səbəbi araşdırdıq: (1) Tibbi xidmət edənlər ödənişə müvafiq olaraq özlərinin məsləhət manevrini dəyişirlər; yaxud (2) müştərilər istədikləri xidmət növü üçün ödəniş aparırlar və bəziləri məsləhət istəmirlər. Heç bir fikir əldə olunmuş məlumatlarla öz təsdiqini tapmadı. Bundan əlavə, biz, tibbi xidmət edənlərin AP məsələsində aktiv şəkildə əngəl yaratmasını təsdiqləyən heç bir sübut əldə etmədik.
Nəhayət, tibbi xidməti həyata keçirənlər Ümümdünya Səhiyyə Təşkilatının (ÜST) məsləhəti ilə müqayisədə kontraseptivlər istifadəçilərinin test/proseduralara daha tez-tez gəlmələrini məsləhət görürlər. Əlavə gəlişlər təkcə müştərinin daha çox vaxt itkisinə deyil, eləcə də xidmətlər üçün daha çox ödənişlər aparılmasına və müasir üsulların müştərinin sağlamlığına zərər yetirə biləcəyi fikrinin inkişafına səbəb ola bilər.
“RESPOND” layihəsi
Hesabat No. 11 Azərbaycan Respublikası, Bakı şəhəri dövlət sektorunda reproduktiv sağlamlıq və x ailə planlaşdırılması xidmətləri üzrə istifadəçilər.
Bu tədqiqatda abort müştərilərinə AP xidmətlərinin tətbiqi çox aşağı olub. Abort müştərilərinin ancaq 20%-i səhiyyə müəssisəsini kontraseptiv üsullarla (kondom, yaxud uşaqlıqdaxili vasitə) tərk ediblər, müştərilərin əksəriyyəti söyləyiblər ki, tibb işçiləri onlarla kontraseptiv vasitələr haqda söhbət aparmayıb (61% abort müştəriləri, 74% ANX müştəriləri). Tibb işçiləri məlumat verirlər ki, tibb işçisi ilə müştəri arasında daha yaxşı kommunikasiya göstəricisi olan müştərilərinin məlumatlılıq dərəcəsinin aşağı olması məsləhət verilməsi işində bir maneədir. Bu müştərilər arasında, hansılarla ki, AP tibb işçiləri ilə müzakirə olunub, mama-ginekoloqlar kontraseptivlərin istifadəsini dəstəkləyiblər; amma tibb işçiləri seçimlərin tam siyahısını təqdim etməyiblər. Abort olunan qadınların 80%-dən çoxunun uşaqların sayına görə bu üsula üstünlük verməsi seçiminə müvafiq olaraq, tibb işçiləri öz müştərilərinə AP haqda dəqiq və ətraflı məlumatlar verməlidirlər ki, onlar RS məqsədləri ilə əlaqəli tam təsəvvürə malik olsunlar. Bir çox qadınlar çox yayılmış adi üsullarla (UDV və həblər) tanış olduğu halda, qadınların əksəriyyəti təcili kontraseptiv həblərlə tanış deyillər və onları haralarda əldə etmək mümkün olduğundan xəbərsizdirlər. Bu məlumat əhali arasında əsas kontraseptiv üsul kimi cinsi əlaqədən çəkinmə üsulu istifadə edən qadınlarda təkrar abortların azalması üçün xüsusilə vacibdir.
Həm abort və həm də ANX alan qadınlar gələcəkdə müasir kontraseptiv üsullarından istifadə edəcəkləri fikrində olduqlarını göstərmişlər: onların 40%-dən çoxu UDV istifadə edilməsinə üstünlük verdiklərini göstərirlər. Bu qadınlar hələ də UDV və oral kontraseptivlərin təhlükəsizliyi və effekti ilə bağlı məqamlara görə narahatdırlar. Onların çoxu, hələ bəziləri üçün aşkar olunmamış, müasir üsulların sağlamlıq üçün neqativ nəticələrinin olacağı fikrinə görə narahatdırlar. Bəzi tibb işçiləri də müasir kontraseptiv üsulların sağlamlığa neqativ təsirlərinin olmasına inanırlar və bu da müasir üsulların tətbiqi və qəbuluna öz təsirini göstərə bilər. Bundan əlavə, bir çox tibb işçiləri UDV-in qoyulması təlimlərini keçsələr də, təcrübədə bunu etmədiklərindən, bu, həkimlərin bu proseduru həyata keçirməsində həvəssizlik nümayiş etdirməsinə səbəb ola bilər. Baxmayaraq ki, tibb işçilərinin 100%-i müştərilərinə AP üzrə məsləhət vermələri işində öz bacarıqlarına əmin olmalarını söyləyirlər, onların AP üsulları haqda bilikləri optimal səviyyədən aşağı olub: onlardan yalnız 36%-i UDV, kondomlar və həblərin tətbiqini həyata keçirə bilib və hamiləlikdən qorunmaq efektliliyini düzgün korreksiya edib. Bu əminlik və üsullarla əlaqəli qeyri-dəqiq məlumatlılığın ona əlavə olunması potensial kontraseptiv istifadəçiləri arasında cəfəngiyatın təbliğinə səbəb ola bilər.
Bu tədqiqatda əməkdaşlıq edən tibb müəssisələrinin kontraseptivlərlə təminatı araşdırılmayıb, müşahidələr göstərir ki, bu müəssisələrdə UDV və həblər nadir hallarda olur: bu da üsulların az tətbiqini qismən izah edə bilər. Əvvəlki illərdə Əhalinin aktivliyi üçün Birləşmiş Millətlər Fondu ehtiyat materialları ilə təchiz edib, amma 2011-ci ildən kontraseptivlərin ehtiyatının yaradılması üçün Azərbaycan höküməti tam cavabdehlik daşıyır. Kontraseptiv təhlükəsizliyinin inkişafı üçün istiqamətləndirilmiş səylər olmadan AP-nın tətbiqinin dəyişdirilməsi az ehtimal olunandır.
Yüklə 0,49 Mb. Dostları ilə paylaş:
|