Microsoft Word tagiyeva mehin doc
Yüklə 0,56 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Antidempinq rüsumu
16 və əksinə, idxalın həcmi müəyyən edilmiş səviyyəni keçdikdə ona münasibətdə daha yüksək tarif dərəcəsi tətbiq edilir. Dünya təcrübəsində qeyri-tarif məhdudiyyətlərinə münasibət kifayət qədər ziddiyyətlidir. Ümumdünya Ticarət Təşkilatı rəsmi olaraq belə tədbirlərin ləğv edilməsi və müstəsna olaraq tarif üsullarından istifadə edilməsi məsələsini ortaya qoyur. Xarici ticarətin dövlət tənzimlənməsinin tarif metodları ilə yanaşı, hökumətlər qeyri-tarif metodlarından-kəmiyyət, gizli və maliyyə vasitələrindən də geniş surətdə istifadə edirlər. Qeyri tarif metodlarının ən geniş yayılmış növü kəmiyyət məhdudiyyətləridir. Kəmiyyət məhdudiyyəti dedikdə ixracına və idxalına icazə verilən əmtəələrin nomenklaturasını və kəmiyyətini müəyyən edən qeyri-tarif inzibati forması nəzərdə tutulur. Kəmiyyət məhdudiyyətlərinə kvotalaşdırma, lisenziyalaşdırma və ixracın “könüllü” məhdudlaşdırılması aiddir. Kvota dedikdə əmtəənin ixracını və ya idxalını müəyyən müddət ərzində müəyyən edilmiş kəmiyyət və ya məbləğ həddində məhdudlaşdıran kəmiyyət qeyri-tarif vasitəsi başa düşülür. Öz fəaliyyət istiqamətinə görə kvotalar ixrac və idxal kvotalarına bölünürlər. xrac kvotaları ya müəyyən əmtəə üzrə ümumi ixracda hər bir ölkənin payını müəyyən edən beynəlxalq sazişlərə uyğun olaraq, ya da daxili bazarda çatışmayan əmtəələrin ixracının qabağını almaq məqsədilə ölkə hökumətləri tərəfindən tətbiq edilir. dxal kvotaları milli hökumətlər tərəfindən yerli istehsalçıları müdafiə etmək, ticarət balansının tarazlığına nail olmaq, daxili bazarda tələb və təklifi tənzimləmək, həmçinin digər ölkələrin ayrı-seçkilik tədbirlərinə cavab məqsədilə tətbiq edilir. Xarici iqtisadi fəaliyyətin digər növü lisenziyalaşdırma kvotalaşdırma ilə ə laqədardır. Lisenziyalaşdırma dedikdə xarici iqtisadi fəaliyyətin dövlət orqanları tərəfindən müəyyən müddətə verilən və müəyyən edilmiş kəmiyyətlərdə əmtəə ixracını və ya idxalını nəzərdə tutan icazələr vasitəsilə tənzimlənməsi nəzərdə tutulur.
17 xracın “könüllü” məhdudlaşdırılması dedikdə ticarət partnyorlarından birinin əmtəənin ixracına kvota qoyulması haqqında rəsmi və ya qeyri-rəsmi saziş əsasında ixracın həcmini məhdudlaşdırmaq və ən azı genişləndirməmək üzrə götürdüyü öhdəlik başa düşülür. Hökumət milli istehsalçıların ixracını zəruri saydığı halda onlara bu və ya digər formada büdcədən subsidiyalar təqdim edir. Subsidiya milli istehsalçıların dəstəklənməsinə və idxalın dolayı diskriminasiyasına yönəlmiş pul ödəməsidir. Dempinq ticarət siyasətinin maliyyə qeyri-tarif metodu olaraq ixrac qiymətlərinin normal qiymətlərdən aşağı səviyyəyə salınması yolu ilə ə mtəələrin xarici bazarlara ixracının dəstəklənməsini nəzərdə tutur. Dempinq həm xarici bazarı tutmağa çalışan ayrı-ayrı firmaların resursları hesabına, həm də ixracatçılara dövlət subsidiyalarının verilməsi hesabına həyata keçirilə bilər. Dempinq həm beynəlxalq səviyyədə, həm də bir çox ölkələrin antidempinq qanunları ilə qadağan edilmişdir. Əksər ölkələr özünə qarşı tətbiq edilən dempinq halını aşkar etdiyi halda antidempinq rüsumları tətbiq edilir. Antidempinq rüsumu əmtəənin daxili və xarici bazarlarda satış qiymətlərinin fərqi həcmində müəyyən edilməklə, idxal ölkəsi tərəfindən dempinq əsasında həyata keçirilən qeyri-ədalətli rəqabətinin mənfi nəticələrinin aradan qaldırmaq məqsədilə tətbiq edilir. Xarici ticarət əlaqələri dünya ölkələrində elə qurulur ki, o ölkəyə mənfəət gətirmiş olsun. Yəni xarici ticarətdən ölkənin sosial-iqtisadi irəliləyişi üçün istifadə olunur. Beynəlxalq ticarətin obyekti kimi əmtəə və xidmətlərin çıxış etdiyini nəzərə alsaq onun iki formasını - əmtəələrlə beynəlxalq ticarəti və xidmətlərlə beynəlxalq ticarəti fərqləndirmək olar. Ə mtəələrlə beynəlxalq ticarət müxtəlif ölkələrin əmtəə istehsalçıları arasında beynəlxalq əmək bölgüsü əsasında meydana gələn əlaqələr formasıdır. 18
Xidmətlərlə beynəlxalq ticarət müxtəlif ölkələrin satıcıları və alıcıları arasında xidmətlərlə mübadiləni əks etdirən dünya təsərrüfat əlaqələrinin xüsusi bir formasıdır.
Yuxarıda qeyd etdiklərimizdən belə nəticəyə gəlmək olar ki, xarici ticarət ə laqələri artıq bizim həyatımızın tərkib hissəsinə çevrilib. Xarici ticarət ə laqələrindən kənarda inkişaf edən və fəaliyyət göstərən dövlət təsəvvür etmək çətindir. Çünki, hər bir ölkənin hansısa əmtəəyə ehtiyacı var və hər bir ölkə müəyyən əmtəə üzrə ixtisaslaşıb. Bu bölgünü reallaşdıran xarici ticarət ə laqələri, mübadiləni reallaşdıran isə dünya bazarıdır.
1.2 Beynəlxalq iqtisadi münasibətlərin əsas forması kimi beynəlxalq ticarətin müasir inkişaf xüsusiyyətləri.
xidmətlərin istehsalı üzrə ixtisaslaşdıqları və sonradan bu əmtəə və xidmətlərlə mübadiləni həyata keçirdikləri qarşılıqlı surətdə asılı olan istehsalın təşkili sistemi və ya üsuludur. BƏB ictimai əmək bölgüsünün xüsusi növüdür, ölkədaxili əmək bölgüsündən fərqli olaraq BƏB müxtəlif ölkələrin təsərrüfat subyektləri arasında baş verir, istehsalın beynəlxalq ixtisaslaşması və mübadiləsinə ə saslanır. Dünya təsərrüfat sisteminin meydana gəlməsində və inkişafında beynəlxalq əmək bölgüsünün və xarici ticarətin xüsusi rolu olmuşdur. Beynəlxalq iqtisadi əlaqələrin maddi əsasını ümumdünya təsərrüfatı təşkil edir. Ümumdünya təsərrüfatının yaranması hər bir ölkənin özünün milli iqtisadiyyatının inkişafına, beynəlxalq iqtisadi münasibətlərin genişlənməsinə, istehsalın beynəlmiləlləşməsinə və xarici ticarət əlaqələrinin inkişafına səbəb olur.
Yüklə 0,56 Mb. Dostları ilə paylaş:
|