Microsoft Word tezson[2]. doc

 
14
Sarmat  topluluklarının  en  güçlülerinden  biridir.
50
  Strabon  Aorsları  ikiye 
ayırmıştır.  Biri  Karadeniz’e  daha  yakın  yaşıyordu  ve  200.000  atlıdan  olaşan 
bir  ordu  meydana  getirebilmişti.  Diğeri  ise  “Caspia  kıyısının  (Hazar) 
çoğunluğuna  hükmeden  ve  hala  daha  güçlü  olan  “Yukarı  Aorslar”  idi. 
Aorsların  topraklarının  doğuda  Aral  denizine  kadar  uzandığı  yönünde  bir 
görüş vardır. 
MS.  49’daki  Bospor  savaşı  boyunca  Aorslar  Roma  tarafında  yer 
aldılar.  Siraklar  ise  bunların  düşmanı  Mitridates’e  yardım  ettiler.  Bu  savaşta 
Romalılar Sirakların tahkimat kurduğu Uspe üssünü  kuşatma altında tuttular. 
Fakat  bunun  ince  dallardan  örülmüş  ve  çamurdan  surları  Takidus’a
51
  göre 
çok  zayıftı:  “Kuşatma  bir  gün  içinde  başlayıp bitmişti.  Uspe fırtınayla  hemen 
yıkıldı  ve  halkı  öldürüldü.”  M.S.  193’deki  başka  bir  Bospor  savaşına  kadar 
Siraklarla  ilgili  çok  az  kayıt  vardır.  Bu  savaştan  sonra  ise  onlarla  ilgili  bütün 
izler kaybolmuştur. 
Bu  arada  Aorsları  yeni  bir  güçlü  Sarmat  topluluğu  yani  Alanlar 
fethetmiştir.  Aorsların  bazıları  daha  batıya,  bir  süre  yarı  bağımsız  olarak 
varlık gösterdikleri Kırım’ın kuzeyine itildiler. 
Alanlar  Orta  Asya  bozkırlarında  ortaya  çıkmıştır.  Ptolemaios  bu  iki 
topluluğun  bir  tür  birleşme  gerçekleştirdiğini  ileri  sürerek  “Alanors”lardan 
bahsetmektedir. 
Alanlar  (Grekçe  Alonai,  Latince  Alani),  MS.  1.yüzyılın  ortalarında 
Roma’nın  Yağızlar  ve  Roxolanlarla  ilk  temasında  kısa  bir  süre  sonra  Orta 
Asya’dan  gelen  yeni  bir  göç  dalgası  ile  Caspian  Denizi  (Hazar)  ve  Kafkas 
dağlarının  kuzeyindeki  topraklara  itilmişti.
52
  Ammianus,
53
  Alanlara  önceden 
Massagetler  dendiğini  söylemektedir.  Dio  Cassius
54
  ise  daha  kesindir  : 
Alanlar Massegetler’di. Ammianus Marcellinus Alanların ismini bir sıradağdan 
aldığını ifade etmektedir. 
                                         
50
 Brezezinski , Mielczarek, A.g.e., s.7  
51
 Tacitus, Annales, 12.16-17. 
52
 Brezezinski , Mielczarek, A.g.e., s.10 
53
 Ammianus Marcellinus,XXXI 2.12 
54
 Dio Cassius, 69.15 

---

 
15
Josephus’un
55
  bildirdiğine  göre  ilk  büyük  Alan  akını  MS.  73’de  
Parthia’ya  gerçekleşti.  Alanlar  Caspia  Denizinin  doğusundan,  Hyrcania  ve 
Media  yolundan  Armenia’ya  ilerleyerek  Parthia’ya  girdiler.  Bu  güzergah  pek 
Alanın  hala  Caspia  Denizinin  kuzeydoğusunda  yaşadığını  göstermektedir. 
M.S.  135’de  Alanlar  başka  bir  büyük  akını  Asya  Minor’a  yaptılar.  Bu  sefer 
Kafkasya  yolunu  kullandılar  ve  tekrar  Media  ve  Armenia’yı  yakıp  yıktılar. 
Bunlar  Roma  Kapadokya  valisi  Arrianos  tarafından  geri  döndürüldüler. 
Arrianos’un  kısa  denemesi  “Ektaksis  Kata  Alanon  (Alanlara  Karşı  Savaş 
Düzeni)”  Alanları  yenmek  için  başvurulan  taktikleri  açıklamaktadır. 
Arrianos’un  çok  daha  büyük  bir  çalışması  Alanika  (Alan  Tarihi)  ne  yazık  ki 
kayıptır. 
M.S.  2.  yy’a  kadar  Alanlar,  Aşağı  Volga  ve  Kuban’da  Sirakların  ve 
Aorsların  ilk  topraklarına  yerleşmişti.  Alanlar  güçlerini  daha  da  arttırarak 
batıya doğru yayılmaya devam etmişlerdir.
56
  Alan nüfusu Sarmat dünyasının 
çoğunu kapsayarak homojen bir kültür oluşturmuştur.
57
 
Gotların  M.S.  215-50’de  Karadeniz  steplerine  gelişi  buradaki  Alan 
hakimiyetini  kırmıştır.  Bu  dönemde  Hunların  Alanlar  üzerindeki  etkisi  fark 
edilir  seviyeye  gelmiştir.  M.S.  2.yüzyıldan  beri  Alanlar  Hunlarla  temaslarını 
devam  ettirdiler.  Ammianus
58
  Alanların  Hunlara  benzediğini  fakat  hayat 
tarzlarının  ve  alışkanlıklarının  Hunlar  kadar  vahşi  olmadığını  yazmaktadır. 
Jordanes
59
  Alanları  Hunlarla  kıyas  etmektedir;  “Alanlar  savaşta  Hunlara 
eşittir fakat medeniyet, gelenek ve görünüş bakımından onlardan farklıdır.” 
Strabo  Ugorları  Sarmat  toplulukları  arasında  göstermiş  ve  Tuna  ile 
Dnieper  arasına  yerleştirmiştir.  Ancak  Ugorların  diğer  Sarmat  topluluklarıyla 
kaynaşmadığı ve tarihi bir rollerinin olmadığı söylenebilir.
60
  
 
 
                                         
55
 Josephus, Bellum Judicum, VII. 7.4  
56
 Durmuş, A.g.e., s.70 
57
 Brezezinski , Mielczarek, A.g.e.,  s. 11 
58
 Ammianus, XXXI.2.21. 
59
 Jordanes, Getika, 126-7 
60
 Durmuş, A.g.e., s.65 

---

 
16
C. AVRUPA HUNLARI 
 
4.yüzyılın  sonunda  Avrupa’nın  ufkunda  görünen  Hunlar,  ç  Asya’dan 
batıya gelen Türk soylu kavimlerdendi. Hunlar 370 – 375’de  dil nehrini geçip 
batıya  Karadeniz’in  kuzeyi  istikametinde  harekete  başlamıştı.  Bununla, 
tarihte “Kavimler Büyük Göçleri” adı ile bilinen muazzam hareketler başlamış 
oluyordu;  bunun  neticesinde  de  Kafkaslar’ın  ve  Karadeniz’in  kuzeyinden 
başlayarak, hemen hemen bütün Batı Avrupa’daki kavimler yer değiştirmişler 
ve  “Batı  Roma  mparatorluğu”nun  çökmesini  hazırlayan  darbeler  birbirini 
takip etmiştir. M.S. 433 tarihinden sonra da  Avrupa Hunları’nın başında Attila 
bulunacaktır.  Attila’nın  Hun  imparatorluğu,  batıda  Ren  nehrine,  doğuda 
Kafkaslar’a  kadar  uzandığından,  Karadeniz’in  kuzeyindeki  sahada  bu  Türk-
Hun  mparatorluğunun bir parçasını teşkil etmiştir.
61
 
Hunlar  Alanları  yendikten  sonra  Grek  ve  Roma  tarihçileri  Hunlara  ilgi 
göstermeye  başlamış  ve  bu  ilgi  Attila’nın  iktidara  gelmesiyle  doruğuna 
erişmiştir.  Bu  olaydan  sonra  Bizans  ve  Roma  tarihçileri  Hunlarla  yakından 
ilgilenmeye  başlamışlardır.
62
  Yunanca  kaynaklarda,  Hunların  adının  standart 
yazılışı  Ounnoi’dur.  Latince  metinlerde  çoğu  kez  önüne  bir  h  harfi 
eklenmekte,  dolayısıyla  Huni,Hunni,Khuni  yazılmaktadır  ama  yer  yer  Unni, 
hatta Ugni yazılışına da rastlanmaktadır. 
Hunların  kökeniyle  ilgili  Ammianus
63
  “Hunlar  donmuş  okyanusun 
ötesindeki  Maiotia  bataklıklarında  yaşardı.”  demektedir.  Strabon  Hunların 
Grek-Baktria  krallığının  doğusunda  olduklarını  söylerken,  tarihçi  Plinius  adı 
geçen  krallığın  Hunlar  tarafından  yıkıldığını  kaydeder.
64
  Roma  dünyasıyla 
temaslarından  önce,  Hunların  Azak’ın  doğusunda,  Güney  Rusya 
bozkırlarında,  hatta  daha  da  doğudaki  skitya  ülkelerinde  yaşadıkları 
önermesine  karşı  çıkılamaz.  Hun  hücumuna  ilk  uğrayanlar,  Don  boyunda 
göçebelik  eden  ve  yaşam  biçimleri  bir  çok  bakımdan  Hunlara  benzeyen 
                                         
61
 Akdes Nimet Kurat, IV-XVIII. Yüzyıllarda Karadeniz’in Kuzeyindeki Türk Kavimleri Ve 
Devletleri, DTCF Yayınları,TTK,Ankara, 1972, s.13 
62
 Şerif Baştav, “Avrupa Hunları”, Türkler, I.cilt,  Ankara, 2002, s.854 
63
 Ammianus Maecellinus, XVII,13 
64
 Kafesoğlu, A.g.e., s. 70 

---