20
garantilemek üzere kendi oğlunu Hun sarayına rehine olarak göndermişti. Bu
sefer sonunda tuna boyundaki kaleler Hun idaresine geçmiş, daha geri
hatlardaki tahkimat yıktırılmış, Balkanlarda Hunlara karşı durabilecek
mukavemet yuvaları kaldırılmıştır.
75
447 yılına yaklaşıldığında Attila’nın Doğu Roma politikasının daha
sertleştiği görülmekteydi. 2. Balkan seferine çıkan Attila’nın emri ile Hun
ordusu bugünkü Büyükçekmece civarına kadar geldi. stanbul’u kuşatmak
için Attila’nın önünde hiçbir engeli kalmadığını gören Bizans onu Gelibolu’da
durdurmak istediyse de yapılan savaşta mağlup olarak geri çekildi.
Theodosius bir elçi göndererek sulhu temin etmeye muvaffak oldu. Yapılan
anlaşmaya göre Bizans harp tazminatı olarak 6000 libre altın ödeyecek, yıllık
vergi 2100 libre altın olacaktı. Bu anlaşma ile kararlaştırılan vergiler Bizans’ı
özellikle mali bakımdan içinden çıkılmaz bir duruma düşürdü.
448 yılında Hun dış siyaseti değişmekte idi. Batı Roma ile
hesaplaşmak isteyen Attila hazırlıklara başladı. ki yıl kadar süren Hun siyasi
ve askeri hazırlığı tamamlanınca Attila ilk diplomatik taarruzunu Roma’ya
yöneltti. Bir zamanlar kendisiyle evlenmek istediğini bildiren III.
Valentinianus’un kızkardeşi Honoria’yı zevceliğine kabul ettiğini bildirdi. Çeyiz
olarak da Honoria’nın hissesine düşen imparatorluğun yarısı ile
imparatorluğun idaresinde söz hakkı istedi.
451 başlarında Orta Macaristan’dan batıya doğru harekete geçen Hun
kuvvetlerinin mevcudu 90-100 bini Türk, bir o kadar da Germen ve slav
olmak üzere 200 bin kişi kadardı. Ren nehrini aşarak Galya’ya giren Hun
orduları önce Metz ve Rheims’i zapt ederek Oricans şehrine vardı. Aetius
kumandasındaki Roma ordusu da aynı yere vardı. Attila Orleans şehrinin
muharasını bırakarak, Türk harp taktiğine de daha elverişli olan Katalaunum
sahasına çekildi. ki ordu 451’de karşılaştı, savaşın sonunda iki taraf da ağır
kayıplar verdi. Attila istediklerini büyük ölçüde elde etti. Vizigotlar, Franklar ve
diğer Cermen kavimlerinden oluşan Roma ordusunu dağıttı. Roma
ordusunun asker ihtiyacını karşılayan barbarları bertaraf etmek için Galya’ya
75
Kafesoğlu, “Asya Türk Devletleri”, Türk Dünyası El Kitabı, s.703
21
girdi., buraları tahrip ederek Roma’yı müttefiksiz bıraktı. Aradan bir yıl
geçmeden talya’ya sefer hazırlığına girişti. 452 yılında 100 bin kişilik ordusu
ile Aquileia’yı zapt etti. Batı Roma imparatorluğunu kati surette kendisine
bağladı. Ordusu ile birlikte başkentine dönerken Jordanes’in bildirdiğine göre
453 yılında lkido ile evlendiği gece ağzından burnundan kan boşalmak
suretiyle 60 yaşında iken öldü.
Attila’nın ölümünden sonra Hun bayrağı altında toplanan çeşitli
kavimler ard arda ayaklanarak istiklallerini kazanmak istediler. Hun
imparatorluğunu derhal çözülmeye başlamış ve her yandan tehlikeler
belirmişti. Bundan başka Hun büyükleri arasında da mücadele patlak
vermişti. Attila’dan sonra tahta büyük oğlu Ellak geçmişti. Fakat Hun
büyüklerinden bir çoğu onu tanımak istemedi. Hunlara karşı ayaklanan Gepid
kralı Ardarik ile Ellak arasında Pannonia’da yapılan bir meydan
muharebesinde Hunlar yenildiler bu savaşta Ellak ölü düştü. Attila’nın hayatta
kalan diğer iki oğlundan biri olan Dengizik 468 yılında Bizanslılarla yapılan bir
savaşta Bizanslılarca esir alındı. Attila’nın üçüncü oğlu Hernak kendisine tabi
bazı Hun kavimleri Tuna- Dniester sahasında kalmıştı. Bu Hunlar bir müddet
Balkanlar’a Bizans arazisine akınlarda bulundular.Bunlardan bazıları Bizans
hizmetine girerek Justinian’ın ran Harplerine katıldılar ve büyük yararlılıklar
gösterdiler. Azak Denizi çevresindeki Hunların, Utigur ve Kutrigur adıyla bir
Bulgar zumresi teşkil etmiş oldukları anlaşılıyor. Bunun yanında Hunlar
Macarların ortaya çıkmasından da mühim bir unsur olmuşlardır. Grek bu
Bulgarlar ve gerekse Transilvanya’daki Akaçerilerin 552’den sonra Don
boyunca gelmeye başlayan Avarlarla mücadeleye tutuştukları ve Avar
hakimiyetini tanımış olmaları mümkündür.
II.BÖLÜM
SK TLERDE ASKER KÜLTÜR
A- SAVAŞÇI UNSUR
1- Yaşadığı Kültür Çevresi
Bir topluluğun hayatında ve kültürünün teşekkülünde bölge coğrafi şart
ve imkanlarının;iklim, göller, denizler, akarsular, bitki örtüsü, tarım ürünleri,
orman, madenler vb. nin; asalak, çiftçi ve çoban hayatı, yerleşme ve göç
hareketleri, sanayi şekilleri gibi sosyal, iktisadi faaliyetlere ve dolayısıyla
hukuki, dini, vb. kültürel davranışlarla büyük etki yaptığı aşikardır.
76
Coğrafi
çevrenin insan hayatı üzerindeki etkisi bozkırda daha bir açıklıkla kendini
göstermiştir.
77
Doğal bir coğrafi otlak yeri oluşturan Tuna nehrinden Çin’in
batı sınırına kadar uzanan bu muazzam düzlük atlı göçebe kültürünün
yayılma sahası olmuştur.
Atın evcilleştirilmesi MÖ. 5. bin yılda bozkırlarda olmuştur. MÖ.3. bin
yılda bozkırlarda ata binme ve tekerlekli arabanın kullanımı gibi bir dizi
gelişmeler ortaya çıkmıştır. Atın binek olarak kullanılmasının etkileri çok hızlı
olmuştur. lk olarak bozkır insanının geniş otlaklara ulaşmasını ve bir avcı
olarak büyük ve hızlı yabanıl hayvanlara karşı ilk kez avantaj elde etmesini
sağlamıştır.
78
Dahası bu sayede daha büyük sığır sürüleri kontrol
edilebilmiştir. Daha büyük sürüleri beslemeye başlayan bozkır insanı daha
çok ve daha kaliteli otlağa ihtiyaç duymuştur. Nihayetinde tarım ve yerleşik
olarak hayvan beslemeyi bırakarak tam bir bozkır çoban yaşamına geçmiştir.
Hayvan besleyen göçebe sürüsü için uygun otlak bulmak zorundadır.
Bozkır bütün bir yıl boyunca tek bir bölgede bu otlakları sağlamaz. Bu yüzden
76
Kafesoğlu, Türk Milli Kültürü, s. 27
77
lhami Durmuş, “Bozkır Kültürünün Oluşumu ve Gelişiminde At”, Gazi.Üniversitesi Fen Edebiyat
Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt 1, sayı 2, 1997, s. 13
78
Frank Trippett , The First Horsemen, Time Life Books, 1974.New York, s.74
Dostları ilə paylaş: |