Microsoft Word toplamtez doc



Yüklə 1,64 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə25/55
tarix11.09.2018
ölçüsü1,64 Mb.
#68102
1   ...   21   22   23   24   25   26   27   28   ...   55

 
75 
kereste  imalatı,  gıda  maddeleri  üretimi,  hafif  sanayinin  bazı  kolları  gelişmiştir. 
Tuvalıların  geleneksel  uğraşları  avcılık  ve  çobanlıktır.  Kolektif  tarım  1950’lerin 
başında önem kazanmıştır (www.bilgicik.com). 
Tuva’da  157  ortaokulda  6.600  öğrenci,  6  teknik  okulda  4.000  öğrenci,  1 
üniversitede  2900  öğrencisi  bulunmaktadır.  Tuva  Türkçesi  ile  çok  sayıda  kitap,  2 
dergi, 5 gazete yayınlanmaktadır (www.bilgicik.com). 
 
2.2.2. Azınlık Halk Konumundaki Türkler 
Azınlık  halk  tanımı  etnik,  dil  ya  da  din  yönünden  bir  takım  özellikleriyle 
içinde  bulunduğu  toplumdan  ayrılan,  ülke  nüfusunun  yarısından  azını  oluşturan,  en 
büyük grup içinde yer almayan, içinde yaşadığı ülkenin vatandaşı olan, kendi içinde 
dayanışması,  özelliklerini  sürdürme  iradesi  bulunan  ve  çoğunlukla  gerçekte  ya  da 
hukuken  eşitlik  arayan  bir  grup  olarak  yapılabilir  (www.mecmuam.com).  Bu 
kapsamda  bu  bölümde  özellikle  çoğu  Türkiye  ile  komşu  durumda  bulunan  ve 
geçmişte Osmanlı İmparatorluğu sınırları içinde olması dolayısıyla içerisinde yoğun 
şekilde Türk halkı barındıran ülkelerdeki Türkler hakkında bilgi verilecektir.  
 
2.2.2.1. Bulgaristan Türkleri 
Bulgaristan devletinin resmi adı Bulgaristan Cumhuriyeti’dir. Başkenti Sofya, 
nüfusu 8.293.700, yüzölçümü 110.993 km², resmi dili Bulgarca, para birimi Leva’dır 
(www.sosyaldersleri.com).  
Karadeniz’in  batısında  yer  alan  Bulgaristan,  kuzeyinde  Romanya,  batısında 
Yugoslavya  ve  Makedonya,  güneyinde  Yunanistan  ve  doğusunda  da  Türkiye  ve 
Karadeniz ile sınırlıdır. Bulgaristan, batıda Yugoslavya sınırından, doğuda Karadeniz 
kıyısındaki  Emineburnu’ya  kadar  550  kilometre  uzanan  Balkan  Dağları  ve 
Rodopların ayırdığı dört bölgeden meydana gelir. Bu bölgelerin birincisi, Tuna Nehri 
ile  Balkan  Dağları  arasındaki  ovalardır.  Tuna  Nehri  kıyıları,  ülkenin  en  verimli 
topraklarıdır. İkinci bölge, ülkeyi baştanbaşa kesen Balkan Sıradağları’dır. Orman ve 
hayvancılık  bakımından  elverişli  olan  bu  dağlarda,  kömür,  bakır,  kurşun  ve  çinko 
madenleri  de  bulunmaktadır.  Üçüncü  bölge,  güneydeki  Trakya  Ovası’dır.  Meriç 
Nehri  bu  ovadan  geçmektedir.  Bölge,  meyve-sebze  ve  üzüm  bağlarıyla  ünlüdür. 
Dördüncü bölge, Rila ve Pirin ile Rodopları  içine alır. Bulgaristan’ın ve Balkanların 


 
76 
en yüksek tepesi olan, 2925 metre rakımlı Musalla Tepesi buradadır. Başkent Sofya 
da,  bu  bölgede,  Vitoşa  Dağı  eteklerindedir.  Bulgaristan,  ılıman  bir  kara  iklimine 
sahiptir.  Senelik  640  milimetre  olan  ortalama  yağış,  yaz  aylarında  yeterli 
olmadığından, ülkede geniş bir sulama sistemi gelişmiştir (www.sosyaldersleri.com). 
Güney Rusya bozkırlarından VII. yy’ın başlarından itibaren çeşitli nedenlerle 
göç eden  ve Balkan  Yarımadasına gelen Bulgarlar aslında Türk soyludurlar.  Ancak 
yeni geldikleri bu bölgede Slav halkları tarafından asimile edilmişler, kültürel kimlik 
bakımından  büyük  çoğunluğu  Slavlaşmıştır.  1371  yılından  itibaren  Osmanlı 
İmparatorluğu’nun  bölgeyi  fethetmesiyle  birlikte  bölgeye  Anadolu’dan  Türkler 
yerleştirilmeye  başlanmıştır.  Osmanlı  İmparatorluğu’nun  zayıflamaya  başlaması  ile 
birlikte,  Avrupa  devletlerinin  Balkan  politikaları  ve  Rusya’nın  Bulgaristan  devleti 
kurma  planları  doğrultusunda,  1877–78  Osmanlı-Rus  Harbi’nde  Bulgaristan’da 
yaklaşık  350.000  Türk  katledilmiş,  800.000  Türk  Anadolu’ya  göç  etmek  zorunda 
kalmıştır (www.hurgokbayrak.com). 
1908  yılında  Bulgaristan’ın  bağımsızlığını  ilan  ettiği  yıllardan,  günümüze 
kadar  Türkler  soykırım,  sürgün,  açlık  ve  soğuktan  kırma,  eğitim  ve  kültür 
yozlaşmasına  tabi  tutma,  Pomak  ve  Müslüman  Bulgarlar  diye  ayırıma  tabi  tutulma 
politikalarına  maruz  kalmıştır.  Günümüze  kadar  5  defa  büyük  göç  yaşanmış, 
900.000’den  fazla  soydaşımız  Anadolu’ya  göç  etmek  zorunda  bırakılmıştır 
(www.hurgokbayrak.com). 
Son olarak,  Jivkov  yönetimi,  1984  yılından  itibaren,  Bulgaristan’da  yaşayan 
Türklerin  isimlerini  değiştirmek  ve  bu  yolla  asimile  etmek  için  şiddetli  baskı 
oluşturmuş,  Türkiye’nin  bu  duruma  gösterdiği  sert  tepki  üzerine  ülkedeki  Türkleri 
Türkiye’ye  sürgün  etmeye  başlamıştır.  Jivkov’un  yönetimden  uzaklaştırıldığı  1989 
yılına  kadar  devam  eden  bu  sürgün  sırasında,  Bulgaristan’daki  Türklerin  500.000’e 
yakını, doğdukları toprakları terk ederek, Türkiye’ye göç etmiştir. Ancak Jivkov’dan 
sonra,  Bulgaristan  Türkleri,  29  Aralık  1989’dan  itibaren,  yeniden  kendi  adlarını 
kullanma  ve  serbestçe  ibadet  etme  hürriyetine  kavuşmuştur.  Bundan  sonra, 
Türkiye’ye  göç  etmiş  olan  Bulgaristan  Türklerinin  yarısı,  doğup  büyüdükleri 
topraklara  geri  dönmüştür.  1991’de  yeni  anayasayı  kabul  eden  Bulgaristan,  çok 
partili  sisteme  geçmiştir.  Bulgar  kaynaklarına  göre  ülkedeki  Türk  nüfus  oranı 
1887’de % 19,2, 1892’de % 17,2, 1900’de % 14,4’tür. Bugünkü Bulgar halkı, diğer 


 
77 
Balkan  milletlerine  göre  daha  homojendir.  1992  verilerine  göre,  Bulgaristan 
nüfusunun  yaklaşık  %  80’ini  Bulgarlar,  %  13,5’ini  (1,3  milyon)  Türkler,  geri 
kalanını  da  Pomak,  Çingene,  Romen,  Rus  ve   Yahudiler  oluşturmaktadır.  Bununla 
birlikte,  Bulgaristan’daki  Türk  kaynakları,  Türk  nüfus  sayısının  1,5  milyonun 
üzerinde olduğunu belirtmektedir  (www.sosyaldersleri.com). 
Jivkov  yönetiminin  baskıları  karşısında  “Türk  Halkının  Kurtuluş  Hareketi” 
adlı  örgütü  kuran  Ahmet  Doğan,  Bulgaristan’da  yönetimin  değişmesi  ile  birlikte 
“Hak  ve  Özgürlükler  Hareketi  Partisi”ni  kurmuş,  1990  seçimlerinde  23,  1995 
seçimlerinde  ise  15  milletvekili  ile  parlamentoya  girmiştir.  Bulgaristan’da  başlayan 
demokratik 
gelişmeler 
sonucu 
Türkler, 
“Demokratik 
Gelişim 
Hareketi”, 
“Demokratik  Adalet  Partisi”  ve  “Türk  Demokratik  Partisi”ni  kurarak  parti  sayısını 
dörde çıkarmışlardır. “Hak  ve  Özgürlükler Partisi” ülkede üçüncü siyasi güç olarak 
15  milletvekili  ile  parlamentoda  bulunmaktadır.  Ülkede  halen  27  belediye  başkanı, 
653  köy  muhtarı  Türk’tür.  Türklerin  yaşadıkları  başlıca  şehirler  Sofya,  Şumnu, 
Kırcaali,  Filibe  ve  Dobruca’dır.  Günümüzde  Türkler  bulundukları  ülkenin  idari 
yapısına  uymaktadırlar  ve  Bulgaristan’da  siyasi  açıdan  kilit  bir  azınlık 
konumundadırlar (www.bilgicik.com). 
Bulgaristan’da  eğitim  devlet  denetimindedir.  Ülkede  konuşulan  Türkçe, 
Türkiye Türkçesine oldukça yakındır. Türkçe ilk yıllarda azınlık okullarında öğretim 
dili olarak okutulurken daha  sonra 1960  yılında kaldırılmıştır. 1939’da Türklerin  % 
15’i okula giderken 1957’de bu oran % 97’ye çıkmıştır. 1993’ten sonra ise yeniden 
Türkçe  eğitim  başlamıştır.  Bulgar  Ulusal  Radyosu’nda  Türkçe  yayınlar  başlamış, 
“Filiz Gazetesi” adlı Türkçe bir gazete yayına girmiştir (www.bilgicik.com). 
 
2.2.2.2. Gürcistan Türkleri 
1578  yılından 1828 Rus  işgaline kadar  Anadolu’dan  bölgeye  yerleştirilen  ve 
Anadolu  Türklüğünün  ayrılmaz  bir  parçası  olan  Ahıska  Türklerinin  asıl  vatanı 
bugünkü  Gürcistan  Cumhuriyeti’nin  toprakları  içinde  kalan  ve  Türkiye  ile  komşu 
olan  Ahıska,  Ahılkelek,  Aspinza,  Adıgen  ve  Bogdanovka  vilayetleridir.  Buraya 
yerleşen  Türklere  Ahıska  Türkleri  denmesinin  sebebi  ise  bu  vilayetleri  içine  alan 
bölgenin  coğrafî  isminin  Ahıska  olmasından  ileri  gelmektedir.  Ahıska  Türkleri  son 
70  yılda  3  defa  sürgüne  uğramış  ve  bu  sürgünlerde  SSCB’nin  birçok  bölgelerine 


Yüklə 1,64 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   21   22   23   24   25   26   27   28   ...   55




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə