84
Kosova’dan çekilen Sırp güçlerinin yerini 100.000 NATO askeri almış ve Kosova
BM kontrolüne girmiştir. BM kontrolünde olduğu dönem içerisinde çeşitli
müzakereler yapılmış, son fırsat olarak gösterilen müzakereler 2007 Aralık ayında
uzlaşma olmadan sona ermiştir. Siyasi belirsizlikler içinde daha fazla beklemek
istemeyen Kosova bağımsızlık adımı atmaya karar vermiş ve 2007 Kasım ayındaki
seçimi kazanarak başbakanlık koltuğuna oturan Kurtuluş Ordusu’nun eski komutanı
Haşim Taçi ve başkan seçilen Fatmir Seydiu liderliğinde bağımsızlığını ilan etmiştir
(www.ntvmsnbc.com).
2.2.2.6. Makedonya Türkleri
Makedonya
Türkleri
eski
Yugoslavya
toprağı
olan
Makedonya
Cumhuriyeti’nde yaşayan Türklerdir. Çoğu buraya Osmanlı Devleti zamanında
yerleşmiştir. M.S. IV. yy’da Türk boylarından Hun, Avar, Bulgar, Oğuz, Peçenek ve
Kumanların
bölgeye
gelmesi
ile
başlayan
Türk
yerleşimi,
Osmanlı
İmparatorluğu’nun 1389 yılında bölgeyi fethetmesi ile Türkleşmeye başlamıştır.
Fethedilen topraklara batı ve kuzey Anadolu’dan getirilen Türkler yerleştirilerek
Türk köy ve kasabaları kurulmuştur. 1991 yılında bağımsızlığını kazanan
Makedonya’da bugün 200.000’e yakın Türk yaşamaktadır. Özellikle Üsküp, Bitola,
Gostivave, Devar’da yaşayan Türkler, Makedonların baskısı alındadırlar
(www.hurgokbayrak.com).
Makedonya’da Türkler tarım, hayvancılık ve ticaretle uğraşmaktadırlar.
Makedonya’da bugün “Türk Demokratik Partisi”, “Türk Hareket Partisi” ve “Türk
Milli Birlik Hareketi” kurulmuş ve bölgede yaşayan Türkleri temsil etmektedirler.
Makedonya’da Türkçe gazete, dergi yayınlanmakta, aynı zamanda Türkçe tiyatro ile
radyo ve televizyon yayınları da yapılmaktadır. Filoloji Fakültesi dahilinde de bir
yüksek eğitim kurumu olarak Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü de çalışmaktadır.
Makedonya’da Türkler arasında eğitim Türkçedir. Doğu Makedonya’da dört yıllık
Türkçe eğitim alma hakkı vardır. Halen mevcut ilköğretim kurumlarında 264
öğretmen görev yapmaktadır. Gostlvar’da bir genel lise ve bir meslek lisesi ile
Kalkandelen’de bir meslek lisesinde Türkçe öğretim yapılmaktadır. Üsküp’te de bir
lisede Türkçe öğretim verilmektedir. Üsküp ve Manastır Üniversitesinde Türklere
çok az bir kontenjan ayrılmaktadır. Ayrıca, Kosova ve Sancak bölgesinde de
85
Türklerin sayısı 2.000’e ulaşmıştır. Burada Türkler Türkçe eğitim görmekte olup en
çok Priştine kentinde toplanmışlardır (www.bilgicik.com).
2.2.2.7. Romanya Türkleri
23.000.000’luk nüfusu ve 237.000 km² yüzölçümüyle Balkanlar’ın önemli bir
ülkesi olan Romanya, 1989 Aralık ayındaki halk ihtilalinden sonra, gerek siyasi
gerekse ekonomik alanda girdiği darboğazlardan çıkmanın çabası içerisindedir.
Romanya’nın nüfusunun % 10’unu azınlıklar teşkil etmektedir. Bunların en
büyüğünü 1.620.198 kişiyle Macarlar oluşturur. Diğerleri ise sırasıyla Romanlar
(Çingeneler 409.723), Almanlar (119.000), Ruslar, Ukraynalılar ve Türklerdir.
Romanya’da azınlıklarla ilgili bir problem yoktur. Romanya Türklerinin çoğu
Dobruca bölgesindeki Köstence, Mecidiye, Tulça gibi şehirlerde yaşamaktadır.
Ayrıca Kılıraş, Oltena, İbrail, Galats, Bükreş gibi şehirlerde de Türk azınlığa
rastlanmaktadır. Türklerin % 85’i Köstence’de, % 12’si Tulça’da yaşamaktadır.
Romanya’daki Türk azınlığın çoğunluğunu Rumeli Türkü ve Tatarlar teşkil etmekle
birlikte; Ortodoks Türklerden olan Gagauzlar’a da rastlanmaktadır. Bugünkü
Dobruca bölgesi, beş asra yakın bir süre devam eden Osmanlı idaresiyle adeta bir
Türk yurdu haline gelmiştir (www.bilgicik.com).
XIII. yy’a kadar, hep kuzeyden ve Orta Asya’dan gelen Türklerin akınına
sahne olan Karpat-Tuna Bölgesi’nde, ilk olarak M.Ö. 1.000 yıllarında İskitler
görülmüştür. İskitleri sırasıyla M.Ö. 375 yıllarında Batı Hun Türkleri (80 yıl), M.S.
VI. yy’larda Avar Türkleri, M.S. VIII. yy’larda ( 681–702 ) Bulgar Türkleri takip
etmiştir. Peçenekler, XI. yy’ın ortalarında (1057) Kuman Türkleri’ne mağlup olmuş
ve bu yörede iki asra yakın hüküm sürdükten sonra Katolikliği kabul etmişlerdir.
XIII.-XIV. yy’ın sonlarına kadar ise, Altın Orda Devleti’nin sınırlarının Tuna’ya
kadar genişlemesi üzerine, Kıpçak Bozkırlarındaki Tatar Türklerinden bir kısmı,
Dobruca bölgesine gelip yerleşmişlerdir. Osmanlılar Rumeli’ye ayak bastıklarında
buradaki Kuman, Peçenek, Oğuz Türkleriyle karşılaşmışlardır. Türk toplulukları,
Osmanlıların Rumeli’deki ilerleyişlerinde ve bölgede uzun süre kalabilmelerinde
önemli bir rol oynamıştır (Gönül, 2001).
Romanya’nın birliğine ve bütünlüğüne sadık, problemsiz bir azınlık olarak
varlıklarını
sürdüren
Türkler,
nüfus
itibarıyla
yaklaşık
olarak
120.000
86
dolaylarındadır. Kurdukları birliklerle kendilerine tanınan yasal haklardan
yararlanmaya çalışmaktadırlar. Romanya’da, milli azınlıkların birlikleri bir siyasi
parti statüsünde kabul edilmekte ve birer milletvekiliyle mecliste temsil
edilmektedirler. Türk azınlık bu birlikler aracılığı ile Romen Meclisi’nde temsil
edilmektedir. Dillerini ve dinlerini öğrenmeye çalışan, Türk televizyonlarını
seyreden, sık sık Türkiye’ye gelip gidebilen Türklerde canlı bir Türkiye sevgisi
vardır. Bölgede yaşayan Türk azınlığın iki gazetesi vardır. Bunlardan biri, yeni
dönemde çıkmaya başlayan Karadeniz, diğeri de 1995 yılında yayın hayatına atılan
ve Türk Birliği’nin yayın organı olan Hakses’tir. Ayrıca Renkler adlı bir dergi
yayınlanmaktadır (www.bilgicik.com).
2.2.2.8. Rusya Türkleri
Rusya Federasyonu içerisinde yaşan pek çok Türk kökenli halk
bulunmaktadır. Bu halkların birçoğu özerk statüye sahiptir. Bunların yanında
Rusya’nın çeşitli şehirlerinde dağınık halde yaşayan Türkler de bulunmaktadır.
Rusya Federasyonu içinde yaşayan Türk kökenli halklar hakkında “Türk Dünyası”
sitesinden (www.tdgb.org) edinilen bilgiler ışığında İdil-Ural Bölgesinde yaşayanlar
ve Sibirya Bölgesinde yaşayanlar olarak iki bölge çerçevesinde kısaca bilgi
verilecektir.
İdil-Ural Bölgesinde yaşayan Türkler:
Tertep Türkleri, Başkurdistan ve Tataristan Cumhuriyeti ile bunlara komşu
vilayetlerde yaşamaktadırlar. İdil-Ural Türk Tatarlarının bir koludur.
Kundur Türkleri, Kafkasya’dan göç ederek İdil Nehri deltasında ve burada
bulunan Astrahan şehrinde yaşamaktadırlar. Nogaylara yakın bir Türk boyu olup,
nüfusları bilinmemektedir.
Mişer Türkleri, İdil-Ural Tatarlarının bir kolu olan Mişer Türkleri Tataristan
ve Başkurdistan Özerk Cumhuriyeti ile bunlara komşu olan Udmurt, Mari Özerk
Cumhuriyeti, Saratov ve Samarra bölgelerinde çoğunlukla yaşamaktadırlar.
Sibirya’da Yaşayan Türkler:
Kumandi Türkleri, Tomsk vilayetinin Bey Irmağı havzasında yaşarlar.
Çiftçilik ve hayvancılıkla geçinmektedir. Şaman dininden olup, nüfusları 100.000
civarındadır.
Dostları ilə paylaş: |