Microsoft Word toplamtez doc

 
105 
kültürel,  toplumsal  tüm  bu  ilişkileri  geliştirmek  uluslararası  alanda  Türkiye  için  bir 
güç  unsuru  olacaktır.  Geliştirilen  bu  ilişkiler  ile  karşılıklı  çıkarlar  desteklenecek  ve 
uluslararası alanda daimi birer müttefik gibi hareket edilebilinecektir. Özellikle batılı 
devletler  tarafından  Kuzey  Kıbrıs  Türk  Cumhuriyeti’ni  tanımama  gibi  konularda 
izlenen  yalnızlaştırma  politikalarında  karşılıklı  siyasi  destek  sağlanarak  uluslararası 
sahada  Türkiye  ve  Türk  Cumhuriyetleri  kendi  tezlerini  daha  güçlü  savunabilir 
konuma  gelecektir.  Ancak  sadece  Kuzey  Kıbrıs  Türk  Cumhuriyeti’ni  resmi  olarak 
Türkiye dışında tanıyan ülke olmaması  bile Türkiye’nin  sahip olduğu güç unsurunu 
yeterince değerlendiremediğini göstermektedir. 
Güç  kavramı  bazılarına  göre  etki,  bazılarına  göre  kapasite,  bazılarına  göre 
politikanın  amacı  bazılarına  göre  ise  amacına  ulaşmada  kullanılan  araçtır.  Güç 
diğerlerinin davranışları üzerinde etki yapabilme kapasitesidir. Güç maddi ve maddi 
olmayan  unsurları  içermektedir.  Morgenthau’ya  göre  ise  bir  ulusu  diğer  uluslar 
karşısında kuvvete sahip kılan  faktörler  ve doğrudan ulusal güç olarak kabul edilen 
unsurlar  nicel  ve  nitel  unsurlardan  oluşmaktadır.  Bunlardan  coğrafya,  doğal 
kaynaklar, endüstriyel kapasite, askeri hazırlık derecesi ve nüfus nicel öğeler, ulusal 
moral,  ulusal  karakter,  diplomasinin  niteliği  ve  hükümetin  niteliği  nitel  öğeleri 
oluşturmaktadır.  Bunların  güç  olarak  tanımlanabilmesi  diğer  ülke  ve  ülkelerin 
davranışları  üzerinde  etki  yapabilecek  biçimde  başka  bir  deyişle  devletin  bunları 
siyasal  amaçları  doğrultusunda  kullanabilmesi  halinde  söz  konusu  olabilmektedir. 
Güç  kavramına  biraz  daha  açıklık  getirmek  amacıyla  nicel  ve  nitel  öğeleri  kısaca 
tanımlamak uygun olacaktır (www.suai2005.ws.tc). 
Nicel unsur öğelerinden coğrafya geçmişten günümüze ülke açısından önemli 
bir  kapasite  ve  güç  unsuru  olarak  dikkate  alınmaktadır.  Ülkenin  sahip  olduğu 
toprakların  büyüklüğü  veya  dünya  üzerinde  bulunduğu  yer  ya  da  ülkenin  büyük 
dağlarla çevrili olması, geçit vermez ormanlarla kaplı olması ya da ada ülkesi olması 
ülke açısından büyük bir avantaj oluşturabilmektedir (www.suai2005.ws.tc). 
Bir  ülkenin  zengin  ve  önemli  doğal  kaynaklara  ve  verimli  topraklara  sahip 
olması  ülkenin  kapasitesi  için  önemli  bir  nicel  unsur  olarak  dikkate  alınmaktadır. 
Doğal  kaynaklar  bir  devletin  diğer  devletler  karşısındaki  gücünü  belirleyen  ve 
nispeten  istikrarlı  bir  faktördür.  Bu  kaynakların  başında  gıda  gereksinimlerini 

---

 
106 
karşılayabilecek  durumda  olması  gelir.  Bir  ülkenin  önemli  hammadde  kaynaklarına 
sahip olması da ülke açısından önemli bir güç faktörüdür (www.suai2005.ws.tc). 
Ekonomik  kapasite  ise  özellikle  günümüzde  endüstriyel  durumu  akla 
getirmektedir.  Çünkü  herhangi  bir  ulusun  gerekli  hammaddelere  sahip  olması  eğer 
bundan  askeri  ve  endüstriyel  amaçlar  için  yararlanacak  ölçüde  endüstriyel  tesislere 
ve  endüstri  gücüne  sahip  değilse  istenildiği  ölçüde  etkili  olamamaktadır 
(www.suai2005.ws.tc). 
Askeri  hazırlık  derecesi  ise  coğrafi  faktöre,  doğal  kaynaklar  faktörüne  ve 
endüstriyel kapasite faktörüne bir ulusun fiili gücü açısından önem kazandıran askeri 
alandaki  hazır  olma  durumudur.  Uluslararası  ilişkilerde  en  son  başvurulan  yol  bu 
olduğundan  bir  devletin  gücü  hesap  edilirken  en  fazla  üzerinde  durulan  askeri  güç 
olmaktadır (www.suai2005.ws.tc). 
Nicel  unsur  öğelerinden  son  olarak  nüfus  ise  devletlerin  ekonomik  ve 
endüstriyel  kapasitelerini  arttırabilmeleri  ve  büyük  ordular  oluşturabilmeleri  için 
gerekli bir güç unsuru olarak ele alınmaktadır. Bu çerçevede nüfus büyüklüğü ulusal 
gücü  belirleyen  bir  faktör  olduğu  ve  bir  ulusun  gücü  diğer  ulusların  gücüne  göre 
ölçülebileceği için nüfus oranları anlam kazanır (www.suai2005.ws.tc). 
Niteliksel  unsurlar  olarak  ulusal  karakter  ve  ulusal  moralin  ilgi  alanını  bir 
ulusun  yapısında  sık  sık  ortaya  çıkan  entelektüel  ve  karakteristik  nitelikler 
oluşturmaktadır. Ulusal  moral,  bir ulusun kendi  hükümetinin dış politikasını  barışta 
ve savaşta desteklemedeki kararlılık derecesidir (www.suai2005.ws.tc). 
Diplomasi, aynı zamanda, ulusal gücü  meydana getiren  farklı öğeleri, ulusal 
çıkarı  ilgilendiren  uluslararası  sorunlar  ortaya  çıktığında,  en  yüksek  etkiyi 
yapabilecek  bir  yapıya  kavuşturma  sanatıdır.  Ulusal  moral  için  ulusal  gücün  ruhu, 
diplomasi için de ulusal gücün beyni denilebilir (www.suai2005.ws.tc). 
Niteliksel  unsurların  sonuncusu  ise  hükümetlerin  niteliğidir.  Nitelikli  bir 
hükümetten  beklenen,  üç  önemli  nokta  vardır.  Bunlar  ise,  ulusal  gücü  meydana 
getiren  maddi  ve  beşeri kaynaklarla  izlenmekte olan dış politika arasında denge, bu 
kaynakların  kendi  aralarında  denge  ve  izlenecek  dış  politika  konusunda  halkın 
desteği kazanmış olmalıdır (www.suai2005.ws.tc). 
Tüm  bu  niteliksel  ve  niceliksel  unsurlara  bir  ülke  tek  başına  sahip 
olmayabilir.  Ancak  sahip  olunamayan  unsurlar  o  ülke  için  bir  eksiklik  olmakla 

---

 
107 
birlikte diğer unsurların etkili kullanımı ve doğru politikalarla telafi edilebilmektedir. 
Devletlerin ulusal  amaçlarına kendi güçleri  ve olanaklarıyla ulaşamayacak durumda 
olmaları aynı amacı  paylaşan diğer devletlerle koalisyonlara  ve  ittifaklara gitmesini 
gerektirmektedir. Başka  bir deyişle devletleri  ittifak  yapmaya  iten en önemli  faktör, 
ortak  bir  amaç  olması  ve  bu  amaca  devletlerin  kendi  öz  kaynaklarıyla  ve  kendi 
kapasiteleri  ile  ulaşamamalarıdır.  Kuşkusuz  bunların  yanında  başka  faktörler  de 
vardır.  Devletler  uluslararası  alandaki  saygınlıklarını  ve  diğer  devletler  üzerindeki 
etkilerini arttırmak, amaçlarına uluslararası meşruluk kazandırmak ve maliyeti başka 
devletlerle  paylaşmak  amacıyla  da  ittifak  ve  koalisyonlara  gitmektedirler.  Ortak  bir 
amaca  kendi  öz  kaynaklarıyla  ulaşamayacak  olmalarının  koalisyonlar  ve  ittifaklar 
oluşturma  politikasının  temelini  oluşturmaktadır.  İttifak  oluşturma  genellikle 
savunmalarını  gerçekleştiremeyecek  ya  da  amaçlarına  tek  başlarına  ulaşamayacak 
durumda  olan  devletlerin  izlediği  bir  politika  olarak  gözlenmiştir.  Devletlerin 
aralarında ittifak ya da koalisyonlar oluşturmalarının bir diğer nedeni ise güç dengesi 
oluşturmaktır. Yine devletler kendi öz kaynakları yeterli olsa bile maliyeti azaltmak 
ya da süreyi kısaltmak amacıyla da ittifaklara gidebilirler. Devletler bunların yanında 
saygınlıklarını  ve  uluslararası  alandaki  etkilerini  arttırmak  amacıyla  ya  da  uzun 
vadede  sağlayacağı  yararları  düşünerek  de  ittifak  ya  da  koalisyonlar  yapmaktadır. 
İttifaklar  çoğu  zaman  içsel  gereksinimlerin  bir  sonucu  olarak  ortaya  çıkabilir. 
Devletler,  ortak  ekonomik  sorunlarını  çözmek  amacıyla  ekonomik  ve  ticari  bloklar 
ya  da  diplomatik  koalisyonlar  oluşturabilirler.  İttifaklar,  devletin  gücünü  arttırarak 
uluslararası  alandaki  etkinliğini  arttırması  yanında,  ülke  içindeki  karışıklıkları 
önlemede  ve  ülkede  iç  istikrarı  sağlamada  bir  araç  olarak  da  düşünülmektedir. 
Yukarıda  açıklanan  niteliksel  ve  niceliksel  güç  unsurları  çerçevesinde  Türk 
dünyasına bakıldığında her bir devletin ya da topluluğun kendine özgü ayrı ayrı güç 
unsurlarına sahip olduğu görülecektir. Ancak sahip olunamayan unsurlar dolayısıyla 
uluslararası sahada yeterince etkin olunamadığı da bir gerçektir. Oysa bu eksiklikler 
mevcut  unsurların  etkili  kullanımı  ve  doğru  politikalarla  telafi  edilebilmektedir.  Bu 
doğrultuda izlenecek en doğru yol ulusal amaçlar doğrultusunda aynı amacı paylaşan 
diğer devletlerle koalisyonlar ve ittifaklar oluşturarak güçlerin birleştirilmesi ile daha 
güçlü  olarak  uluslararası  sahada  hareket  edebilmek  olacaktır.  Bu  bağlamda  Orta 

---