1
AZƏRBAYCAN RESPUBL KASI TƏHS L NAZ RL Y
AZƏRBAYCAN DÖVLƏT QT SAD UN VERS TET
MAG STRATURA MƏRKƏZ
Ə
lyazması hüququnda
Türkan Vüsət qızı
“Dünya təsərrüfat əlaqələrinin qloballaşması şəraitində Azərbaycanın rəqabət
strategiyası” mövzusunda
MAG STR D SSERTAS YASI
xtisasın şifri və adı060401 Dünya Iqtisadiyyatı
xtisaslaşma Xarici qtisadi Fəaliyyət
Elmi rəhbər:
i.ü.f.d., dos. Əliyeva G.T.
Magistr proqramının rəhbəri:
i.ü.f.d., dos. Cəmilov M.R.
Kafedra müdirii.e.d.,prof.Hacıyev Ş.H.
BAKI - 2016
2
MÜNDƏR CAT
G R Ş.................................................................................................. 3
FƏS L I. Rəqabət anlayışı, onun nəzəri metodoloji əsasları və əsas
formaları............................................................................................. 6
1.1.
Rəqabət anlayışı, onun funksiyaları, əsas formaları və rəqabətin bazar
modelləri.................................................................................................... 6
1.2.
Rəqabətin nəzəri əsasları və rəqabət haqqında nəzəriyyələrin tətbiqi...... 23
FƏS L II. Azərbaycanın rəqabət funksiyalarının tədqiqi............... 36
2.1.
Rəqabət strategiyası, rəqabət mühitinə təsir göstərən amillər sisteminintəhlili
........................................................................................................ 36
2.2.
Azərbaycan sənayesinin rəqabət qabiyyətliliyi və onun xarici iqtisadi
aspektləri............................................................................................ 46
FƏS L III. Müasir qloballaşma şəraitində Azərbaycanın rəqabət
strategiyası........................................................................................... 54
3.1.
Müasir qloballaşma şəratində rəqabət qabliyyətinin qiymətləndirilməsi və bu
sahədə
yaranmış
problemlərin
aradan
qaldırılması
yolları......................................................................................................... 54
3.2. Azərbaycan rəqabət qabliyyətinin yüksəldilməsində dövlətin rolu.............. 62
3.3. Azərbaycanın gələcək inkişafında rəqabət imkanlarının yüksəldilməsi
perspektivləri............................................................................................. 86
NƏT CƏ VƏ TƏKL FLƏR.............................................................................. 90
ST FADƏ OLUNMUŞ ƏDƏB YYAT S YAHISI........................................ 93
RESUME ……................................................................................................... 97
РЕЗЮМЕ
…………………………………………………………………….... 98
3
G R Ş
Mövzunun aktuallığı.Müasir qloballaşan iqtisadiyyatda dünya ölkələri
arasında gedən surətli inteqrasiya prossesi zamanı dünya təsərrfatında
Azərbaycanın rolunun və rəqabət strategiyasının müəyyən olunması zəruridir. Həm
iqtisadi, həm sosial anlamda ölkəmizin dünyanın inkişaf tsiklində özünəmxsus yeri
danılmazdır. Hazırda ölkəmizin dünya təsərrüfat sisteminə inteqrasiya olunduğu
dövrdə sənaye sahəsinin inkişaf etdirilməsi, onun ixrac imkanlarını tədqiq edilməsi
daha aktual əhəmiyyət kəsb edir.
Onu da qeyd etmək lazımdır ki, Azərbaycanın qarşısında duran, azad bazar
iqtisadiyyatını hədəfləmiş iqtisadi transformasiyanın məqsədləri var. Ancaq,
istənilən halda hədəfin xüsusi mülkiyyətə əsaslanan azad bazar olduğu aydındır.
Lakin bazarın mövcudluğu onun mükəmməl fəaliyyətindən xəbər vermir. Bazarın
özünün daxili "oyun qaydaları" mövcuddur. Məhz təşəkkül tapmış azad bazar
şə
raitində dövlətin ən əsas vəzifəsi də ədalətli oyun qaydalarının müəyyən edilməsi
və bu qaydalara əməl olunmasına nəzarəti həyata keçirməkdir. Adam Smitin
“görünməz əl” nəzəri konsepsiyasında da bu öz əksini tapır. Bu qaydaların əsas
ünsürü kimi isə rəqabət mühiti çıxış edir. Məhz rəqabət mühiti formalaşmış bazarın
real simasını özündə əks etdirir. Belə ki, rəqabət mühiti yalnız mövcud olan hüquqi
ə
sasları deyil, həm də bazar iştirakçılarının rəsmi və qeyri-rəsmi davranış
ünsürlərini özündə birləşdirərək formalaşmış bazar mühitini özündə təcəssüm
etdirir. Burada qlobal məqsəd Azərbaycanın dövlət müstəqilliyinin hazırki
mərhələsində rəqabət mühitinin sağlamlaşdırılmasına nail olub respublikamızın
siyasi müstəqilliyini beynəlxalq səviyyədə möhkəmləndirməkdən ibarətdir.
Tədqiqatın məqsədi və vəzifələri.Araşdırmamın məqsədi də Azərbaycanda
bu rəqabət mühitinin əsas ünsürlərinin nədən ibarət olmasını müəyyən etmək və
dünya təsərrüfat əlaqələrinin qloballaşması şəraitində ölkəmizin rəqabət
strategiyasını müəyyən etməkdir. Bu ünsürlərin aşkar edilməsi istər dövlət üçün,
istərsə də şirkətlər üçün xüsusi önəmə malikdir. Belə ki, dövlət, bununla, bazarın
rəqabət mühitində hüquqi və praktiki mənfi (müsbət) cəhətləri aşkar etməklə
yeritdiyi rəqabət siyasətinin gələcək istiqamətini müəyyənləşdirməkdə istifadə edə
Dostları ilə paylaş: |