Azərbaycan Respublikasının
Prezidenti yanında QHT-lərə
Dövlət Dəstəyi Şurası
Vətəndaşların Əmək
Hüquqlarını Müdafiə
Liqası
FƏRDİ ƏMƏK
MÜBAHİSƏLƏRİ
√ Fərdi əmək mübahisələrinin həlli qaydaları
√ Fərdi əmək mübahisələrinin məhkəmə vasitəsi ilə həlli yolları
√ Fərdi əmək mübahisələrinin məhkəmədən kənar vasitələrlə
həlli yolları
BAKI-2011
2
Müəllif: Sahib Məmmədov
Azərbaycan Respublikasının Prezidenti yanında QHT-lərə
Dövlət Dəstəyi Şurasının maliyyə dəstəyi ilə çap edilmişdir.
Vətəndaşların Əmək Hüquqlarını Müdafiə Liqası tərəfindən
həyata keçirilən “Fərdi əmək mübahisələrinin həlli: Hüquqi
və metodiki yardımların göstərilməsi” layihəsi çərçivəsində
hazırlanaraq çap olunmuşdur.
Vətəndaşların Əmək Hüquqlarını Müdafiə Liqası
E-mail: clrpl@clrpl.az; sahib.mammadov@gmail.com
www.clrpl.az
İSBN: 978-9952-8037-5-4
© VƏHML
3
MÜNDƏRİCAT
QANUNVERİCİLİKDƏ FƏRDİ ƏMƏK
MÜBAHİSƏSİNİN ANLAYIŞI VƏ PREDMETİ ..........
4
Fərdi əmək mübahisəsinin anlayışı ....................................
5
Fərdi Əmək Mübahisəsinin predmeti ..................................
6
Fərdi əmək mübahisələrinin tərəfləri ..................................
11
İşçinin pozulmuş hüquqlarının bərpası üçün
fərdi əmək mübahisəsinə başlamaq hüququ ........................
12
FƏRDİ ƏMƏK MÜBAHİSƏLƏRİNİN
HƏLLİ QAYDALARI .....................................................
13
Fərdi Əmək Mübahisələrinə Əmək Mübahisələri
Komissiyalarında (ƏMK) baxılması ...................................
13
Fərdi əmək mübahisələrinin tənzimlənməsinə dair
razılaşmaların əmək müqaviləsində nəzərdə
tutulması və ya işəgötürənlə danışıqların aparılması ..........
17
Fərdi əmək mübahisəsinin həlli məqsədi
ilə təkbaşına tətilin keçirilməsi............................................
20
Məhkəmələr vasitəsi ilə fərdi əmək mübahisələrinin həlli..
22
Fərdi əmək mübahisələrinin həlli məqsədi ilə
məhkəməyə müraciət üçün iddia müddətləri ......................
23
Məhkəməyə müraciət üçün zəruri
olan prosessual hərəkətlər ..................................................
25
Məhkəmə xərcləri ...............................................................
27
Məhkəmə qərarlarının nəticələri ........................................
28
Məhkəmənin fərdi əmək mübahisəsi ilə bağlı
qərarının və qətnamələrin icrası qaydaları...........................
29
Məhkəmə qərarının icrasından sonra
icraya dönüşün məhdudlaşdırılması ....................................
31
4
Əmək Məcəlləsilə müəyyən olunan fərdi əmək
mübahisəsinin həlli qaydalarının şamil edilmədiyi şəxslər
31
ƏLAVƏLƏR ......................................................................
32
Əlavə 1. ƏMK haqqında
əsasnamə (Azərbaycan Nümunəsi) .....................................
32
Əlavə 2. ƏMK haqqında
əsasnamə (Rusiya Federasiyası) .........................................
41
Əlavə 3. İddia ərizəsinin nümunəsi .....................................
47
5
QANUNVERİCİLİKDƏ
FƏRDİ ƏMƏK MÜBAHİSƏSİNİN
ANLAYIŞI VƏ PREDMETİ
Fərdi əmək mübahisəsinin anlayışı
Azərbaycan Respublikası Konstitusiyasının 36-cı maddəsinin
3-cü hissəsinə görə “Fərdi və kollektiv əmək mübahisələri
qanunla müəyyənləşdirilmiş qaydada həll edilir”.
Konstitusiyanın 36-cı maddəsinin 1-ci hissəsinə görə “hər
kəsin təkbaşına və ya başqaları ilə birlikdə tətil etmək hüququ
vardır”.
Əmək Münasibətlərində meydana gələn fərdi əmək
mübahisələrinin hüquqi tənzimlənməsi, ümumiyyətlə fərdi
əmək mübahisəsi hüququ əmək münasibətlərinin tənzimlənmə-
sində vacib təminatdır. Bu baxımdan Ölkə Konstitusiyasında
fərdi
əmək mübahisələrinin həllinin qanunvericiliklə
tənzimlənməsi üçün əsas müəyyən edilmişdir. Bununla belə
fərdi
əmək mübahisələrinin geniş anlayışı,
əmək
mübahisələrinin formaları, onun həlli qaydaları və prosedurları,
o cümlədən fərdi əmək mübahisələrinin məhkəmədənkənar və
məhkəmə vasitəsi ilə həlli qaydaları və prosedurları Əmək
Məcəlləsi və digər qanunvericilik aktları və digər normativ
hüquqi aktlar vasitəsi ilə müəyyən edilir.
Əmək Məcəlləsinin 44 və 45-ci fəsilləri fərdi əmək
mübahisələri, tərəfləri, predmeti və həlli qaydaları ilə bağlı
məsələlərin hüquqi tənzimlənməsi ilə bağlı müddəalardan
ibarətdir.
Əmək Məcəlləsinin 287-ci maddəsinə görə fərdi əmək
mübahisələrinə belə anlayış verilmişdir: “Fərdi
əmək
mübahisələri, işəgötürənlə
işçi arasında
əmək müqaviləsinin,
kollektiv müqavilənin
şərtlərinin, habelə
əmək qanunvericili-
yinin və
digər normativ hüquqi aktların tətbiqi zamanı
yaranan