Microsoft Word who-aims final report azerb 04 2008. doc
Yüklə 281,14 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- İcma əsaslı yaşayış müəssisələri
- Məhkəmə psixiatriyası və digər yaşayış tipli müalicə müəssisələri
- İnsan hüquqları və ədalət
15 tutulmamışdır. Uşaq və yeniyetmələr ümumi təyinatlı xəstəxanaların psixiatriya şöbələrinə qəbul edilmirlər. Ümumi təyinatlı xəstəxanaların psixiatriya şöbələrinə qəbul edilmiş pasiyentlərin cinslər üzrə bölgüsü haqqında məlumat yoxdur.
Ümumi təyinatlı xəstəxanaların psixiatriya şöbələrinə qəbul zamanı qoyulan diaqnozlar, əsasən göstərilən iki diaqnostik qrupa aid olur: şizofreniya, şizoid tipli və sayıqlama ilə müşayiət olunan xəstəliklər (38%) və əhval-ruhiyyə pozğunluqları (7%). Orta hesabla pasiyentlər çıxarışa qədər burada 30,8 gün qalırlar. PND-lərdə olduğu kimi, ümumi təyinatlı xəstəxanaların psixiatriya şöbələrində də, aparılan müalicə yalnız farmakoterapiya üzərində qurulmuşdur və psixososial müdaxilələr həyata keçirilmir.
Ümumi təyinatlı xəstəxanaların psixiatriya şöbələrinin hamısı (100%), hər dərman qrupu üzrə (neyroleptik, antidepressant, əhval-ruhiyyəni tənzimləyən, trankvilizator və antiepileptik dərmanlar) müəssisədə əldə edilməsi mümkün olan heç olmasa bir psixotrop preparatla təmin edilmişdir.
Ümumi təyinatlı xəstəxanalardakı psixiatriya şöbələrindən biri, həmin xəstəxananın əsaslı təmiri ilə əlaqədar olaraq artıq bir ildən çoxdur ki, məhdud şəkildə fəaliyyət göstərir. Odur ki, bu şöbə üçün toplanmış məlumatlar 2006-cı ilin birinci rübünün statistik göstəricilərini əks etdirir.
Ölkədə psixi pozğunluqları olan şəxslər üçün icma əsaslı yaşayış müəssisələri mövcud deyil.
Ölkədə ümumi çarpayı sayı 4125 olan (hər 100 000 nəfər əhali üçün 48,9 çarpayı) doqquz psixiatriya (ruhi) xəstəxanası (PX) vardır. Bu çarpayı sayına, həmçinin ambulator psixiatriya müəssisələrində (PND) olan çarpayı miqdarı daxil edilmişdir. Ölkənin ən böyük xəstəxanasının strukturuna ambulator psixiatriya müəssisəsi daxildir. Bundan başqa, yalnız həmin xəstəxanada 50 çarpayılıq uşaq şöbəsi və 50 çarpayılıq yeniyetmə şöbəsi vardır. Beləliklə, psixiatriya xəstəxanalarındakı çarpayıların yalnız 2%-i uşaq və yeniyetmələr üçün ayrılmışdır. Psixiatriya xəstəxanalarındakı çarpayı sayı son beş il ərzində 1% artmışdır (bu məlumat rəsmi statistik göstəricilərə əsaslanır və təmirlə əlaqədar olaraq çarpayı fondunun bir hissəsinin faktiki olaraq fəaliyyət göstərmədiyini nəzərdə tutmur).
Psixiatriya xəstəxanalarına pasiyentlər ilk növbədə şizofreniya, şizoid tipli və sayıqlama ilə müşayiət olunan xəstəliklərlə (36%) əlaqədar qəbul olunurlar. Bundan əlavə, psixiatrik müayinədən keçirilən insanlarda tez-tez şəxsiyyətin formalaşması və davranışla bağlı pozğunluqlar (8%) aşkar edilir. Psixiatriya xəstəxanaları pasientlərinin sayı hər 100 000 nəfər əhali üçün 107,4-ə bərabərdir. Qiymətləndirilmənin aparıldığı il ərzində psixiatriya xəstəxanalarında hər pasiyent üçün orta çarpayı-günlərin sayı 64,5 olmuşdur.
Mövcud stasionar müəssisələrinin çatışmazlıqlarından biri də psixiatriya xəstəxanalarının qısa və uzunmüddətli müalicə müəssisələri şəklində bölgüsünün
16 aparılmamasıdır. Pasiyentlərin stasionarda qalma müddətinə görə bölünməsi haqqında indiyədək informasiya yoxdur, çünki pasiyentlərin qeydiyyatının mövcud sisteminə əsasən stasionarda qalma müddəti nəzərə alınmır. Xəstəliklərinin ağırlıq dərəcəsi və gedişindən asılı olmayaraq, psixiatriya xəstəxanalarında pasiyentlər oxşar şəraitdə saxlanılırlar. Psixiatriya xəstəxanalarında aparılan müalicə yalnız farmakoterapiya üzərində qurulmuşdur. Ayrı-ayrı psixiatriya xəstəxanalarında məhdud psixososial reabilitasiya təşəbbüslərinin mövcud olmasına baxmayaraq, ümumilikdə psixososial tədbirlər xəstəxanalarda aparılan müdaxilələrə daxil deyil. Psixiatriya xəstəxanalarının hamısı, hər dərman qrupu üzrə (neyroleptik, antidepressant, əhval-ruhiyyəni tənzimləyən, trankvilizator və antiepileptik dərmanlar) müəssisədə əldə edilməsi mümkün olan heç olmasa bir psixotrop preparatla təmin edilmişdir. Dərmanlarla təchizat qeyri-müntəzəm həyata keçirilir, preparatların çeşidi və miqdarı məhduddur. Müalicə Sübutlu Təbabət (ST) prinsiplərinə əsaslanan qəbul edilmiş rəhbərliklər və ya protokollar üzrə aparılmır.
Psixiatriya müəssisələrindəki çarpayılardan əlavə, psixi pozğunluqları olan şəxslər üçün məhkəmə psixiatriyası stasionar şöbələrində 370 çarpayı və digər yaşayış tipli müəssisələrdə (əqli inkişafdan geri qalanlar üçün internat-evləri, qocalar evləri, əlillər evləri və s.) 1617 çarpayı vardır. Bunlar qapalı tipli müəssisələr olub, orada saxlanılan şəxslərin insan və sosial hüquqlarına riayət edilməsi və buna nəzarət kifayət dərəcədə deyil. Məhkəmə psixiatriyası və digər müəssisələrdə uzun zaman qalan pasiyentlərin saxlanma müddətinə görə bölgüsü haqqında informasiya əldə etmək mümkün olmamışdır.
Ümumi təyinatlı xəstəxanaların psixiatriya şöbələrinə, həmçinin psixiatriya xəstəxanalarına məcburi yerləşdirilmə barədə informasiya əldə etmək mümkün deyil, çünki məcburi yerləşdirmə haqqında qanunvericiliyin tətbiqini təmin edən proseduralar yoxdur və bu cür yerləşdirmələri qeydə almaq üçün statistik formalar mövcud deyil. Bundan başqa, son bir il ərzində ümumi təyinatlı xəstəxanaların psixiatriya şöbələrində və psixiatriya xəstəxanalarında heç olmasa bir dəfə məcburi saxlanmış və ya təcrid edilmiş pasiyentlər haqqında məlumatların qeydiyyatı aparılmamışdır. Lakin stasionar psixiatriya müəssisələrində belə hallara rast gəlinir. Belə ki, qeyri-qanuni yerləşdirmə və azadlıqdan məhrum etmə, stasionar müəssisələrdə vəzifədən sui-istifadə, müalicənin tamamlanmasından sonra qohumlar tərəfindən pasiyentlərin evə aparılmasından imtina edilməsi kimi məsələlər hələ də mövcuddur.
Ən böyük şəhərdə və ya onun ətraf bölgələrində olan psixiatriya müalicəsi çarpayılarının sıxlığı bütün ölkə üzrə olduğundan 2,75 dəfə artıqdır. Çarpayıların bu cür paylanması kənd sakinləri üçün istifadə imkanlarını məhdudlaşdırır. Digər azlıqların (məsələn, linqvistik, etnik, dini azlıqlar) nümayəndələri üçün psixi sağlamlıq xidmətlərindən istifadə imkanlarında ədalətsizliyə yol verilməsi ilə bağlı ölkədə hər hansı problem mövcud deyil.
Ölkədəki psixiatriya xəstəxanaları pis vəziyyətdədir və avadanlıqla çox zəif təchiz olunmuşdur, ona görə də insanlar arasında burada müalicə olunmaqdan çəkinmə Yüklə 281,14 Kb. Dostları ilə paylaş:
|