Vaxt gələr, axtarıb
gəzərlər məni
245
DADSIZ-DUZSUZ XÖRƏKLƏR
Beş-altı ay bundan əvvəl redaksiyamıza daxil olan mək-
tubların birində 7 nömrəli fəhlə yeməkxanası kollektivinin yax-
şı işindən bəhs edilirdi. Məktubu burada hər gün nahar edən
fəhlələr, mühəndislər yazmışdılar. Məktubda yeməkxanada
işləyən satıcıların, aşpazların və xidmətçilərin ünvanına səmimi
sözlər deyilirdi.
Bu yaxınlarda yolumuz həmin yeməkxanaya düşmüşdü.
Nahar fasiləsi idi. Ətrafındakı gölməçə və bataqlıqdan yol tapıb
bir təhər yeməkxanaya daxil olduq. Burada qeyri-adi bir sakit-
lik vardı. Nahar fasiləsi olmasına baxmayaraq stolların ətrafı
boş idi. Yalnız bir stolun ətrafında dörd nəfər nahar edirdi. On-
lar da yeməklərin dadsız, ləzzətsiz olduğundan gileylənirdilər.
Bunu biz də hiss etmişdik. Fəhlələr nədənsə yeməkxa-
naya yox, onun yaxınlığındakı balaca darısqal
çayxanaya doğru
gəlirdilər. Çayxananın şirinçay və pendir çörəyini yeməkxa-
nanın ürək bulandıran, iştaha küsdürən kələm dolmasından,
küftə bozbaşından üstün tutmaqda fəhlələr yanılmamışdılar.
7 nömrəli yeməkxanada fəhlələrə yarıtmaz xidmət edirlər.
Aşpaz Vera Seletskaya xörəklərin keyfiyyətinə fikir vermir. Biz
mətbəxə baş çəkdik. Bura çox səliqəsizdir. Döşəmə və stolların
üstü çirkli saxlanılır. Ərzaq məhsullarını iylənməkdən, xarab
olmaqdan qorumaq üçün mətbəxə qoyulmuş yeganə soyuducu
da xeyli vaxtdır ki, işləmir. Biz aşpaz V.Seletskayadan xörək-
lərin keyfiyyətini nə üçün yaxşılaşdırmadığını soruşduqda o,
hövsələdən çıxaraq dedi:
– Məndə nə günah var, nə verirlər onu da tökürəm qa-
zana. Bizim yeməkxanaya aşağı keyfiyyətli ət göndərirlər. La-
zımi başqa məhsulları da vaxtlı-vaxtında ala bilmirik.
Yeməkxana binasının da təmirə ehtiyacı vardır. Yağış ya-
ğan kimi binanın tavanından damır. Burada qışa hazırlıq tama-
milə unudulmuşdur. Yeməkxananın müdiri İ.Misirxanov bura-
ya nahara gələn fəhlə və qulluqçuların haqlı narazılığına səh-
lənkarlıqla yanaşır.
“İşıq” qəzeti, 8 oktyabr 1966-cı il
XEYBƏR İGİDƏLİYEV
246
BAZARIN MÜDİRİ VƏ DƏLLALLARI
Eşitmişdik ki, şəhərimizin bazarında özbaşınalıqdır.
Burada hər kəs bildiyini edir. Müştərilərlə kobud rəftar edilir,
ticarət qaydaları pozulur, təmizliyə fikir verilmir. Alverçilər,
işləməyib dişləyənlər bazarın daimi sakinləridir. Elə bilirsiniz
ki, bazardakı bu nöqsanlardan müdir M.Qasımovun xəbəri
yoxdur. Xeyr, buradakı hoqqabazlıqlar, alverçilərin törətdikləri
fırıldaqlar hamısı onun gözü qarşısında baş verir.
M.Qasımovun öz kabinetindən
başqa bazarda bir dənə də
olsun təmiz, səliqəli yer gözünüzə dəyməz. Onun kabinetinin
qapısı bazar meydançasına açılır. Himayə edib saxladığı, xət-
rinə heç vaxt dəymədiyi sevimli alverçilərinin, daha doğrusu
dəllallarının bazarda göstərdikləri məharəti o hər gün buradan,
düzbucaqlı çərçivə arxasından baxıb seyr edir. Bazarda isə seyr
etməli nələr olmur ki?.. Çirkli piştaxta arxasında xalatsız da-
yanaraq üstünə dəstə-dəstə milçək qonmuş göy-göyərtisini ağız
dolusu tərifləyən satıcının, görkəmli yerdə toz-torpaq içində
satılan süd məhsulları, meyvə və tərəvəz,
bir az kənarda müştəri
ilə çənə-boğaz edən alverçinin hiyləgər danışığı məgər tamaşalı
deyilmi?
Budur, bazarın darvazasına bir yük maşını yaxınlaşır.
Onun kuzovuna meyvə yüklənmişdir. Kolxozçu öz halal zəh-
məti ilə becərdiyi məhsulu satmağa gətirmişdir. Lakin o, bazara
yaxın düşə bilmir, dəllallar tez başının üstünü alırlar. Yağlı dil-
lər işə düşür. Beş dəqiqə keçməmiş maşın boşaldılır. Nurxanım
Kərimova, Əminə Bağırova kolxozçuya bazarın məzənnəsini
öyrənməyə belə macal vermirlər. onun gətirdiyini üç qiymət
aşağı əlindən alıb tez yola salırlar. Yüngül saf-çürük əməliy-
yatından sonra müştəri səsləyirlər. Bu, bazarda hər gün baş ve-
rən hadisələrdəndir.
Heç
bir yerdə işləməyən, tüfeyli həyat sürən adamlar ba-
zarın nırx qoyan, məzənnə kəsən sahibləridir. Onlar bazar mü-
dirinin xasiyyətinə yaxşı bələddirlər. belə olmasaydı Gülbala
Vaxt gələr, axtarıb gəzərlər məni
247
Kərimov 300 kiloqram sənədsiz kartofu bazarda nə cəsarətlə
xırıd edərdi? Ət dükanının satıcısı Hüseynqulu Mehdiyev mə-
gər Müslüm “dayısına” arxalanaraq mal ətinin kiloqramını, da-
ha doğrusu 940 qramını 2 manata satardımı? Alverçilərdən Ba-
ba Məmmədovu, Cəbrayıl Xankişiyevi xan kimi dolandıran
kimdir? Əlbəttə, bazarın yuxarı başındakı səliqəli-sahmanlı ka-
binetin sahibi.
Biz
burada olarkən, su, dondurma satan xeyli uşağa rast
gəldik. Onlar ayaqyalın, köynəkçək o yan-bu yana qaçır, müş-
təri çağırırdılar.
Bazar çox səliqəsiz, tör-töküntü saxlanır. Sanitariya qay-
dalarına riayət edilmir. Elə buna görə də, burada ağcaqanad çox
olur. Şəhər epidemioloji dispanserinin baş həkimi Ə.Vəliyev də
bazarın təmiz saxlanmasına yaxşı diqqət yetirmir.
Şəhərimizin əlaqədar təşkilatları bazarda qayda-qanun ya-
radılmasına, əhaliyə nümunəvi xidmət göstərilməsinə nail ol-
malıdırlar.
A.Müslümov, A.Mustafayev, X. İgidəliyev
“İşıq” qəzeti, 14 iyun 1966-cı il
ALICILAR
NARAZI QAYIDIRLAR
Havalar getdikcə soyuyur. Tez-tez yağan yağışlar, əsən
soyuq küləklər torpağın hərarətini azaldır, qışın uzaqda olma-
dığını xəbər verir. Ağaclar yaşıl, insanlar isə nazik paltarlarını
soyunur. Əyin-baş qalınlaşır. Yay geyimləri günlərdən bəri
asılqanlarda asılıb qalmış qış libasları ilə yerini dəyişir. İndi hər
kəsi düşündürən bunlardır: əyinlər üçün isti geyim, sobalar
üçün yanacaq.
Qeyd etmək lazımdır ki, şəhərimiz böyüdükcə, gözəlləş-
dikcə onun sakinləri də dəyişir. Adamlarımızın zövqü artır,
mədəniyyəti yüksəlir. İndi şəhərimizin küçələrində son dəbdə,
səliqəli, yapışıqlı geyinənlərə daha tez-tez rast gəlmək olar. Son
vaxtlarda adamlarımızın alıcılıq qabiliyyəti də artmışdır. Hər
XEYBƏR İGİDƏLİYEV
248
kəs istəyir ki,
evində televizor, soyuducu olsun, otaqlarını əlvan
naxışlı xalçalar, rahat və yaraşıqlı mebellər bəzəsin. Kim istə-
məz ki, qapısından girən qonaq-qara yanında, dost-tanış qarşı-
sında öz təminatlı həyatı, firavan güzəranı ilə fəxr etməsin.
Bəli, yaradıcı zəhməti, fədakar əməyi ilə fəxr edənlərin zəngin
yaşayışı ilə də öyünməyə haqqı vardır.
Şəhərimizin ticarət işçiləri zəhmətkeşlərin artan tələbatını
ödəmək üçün səy göstərir, onları özlərindən razı salmağa çalı-
şırlar. Lakin buna həmişə müvəffəq olmurlar, xüsusən payız,
qış aylarında. İndi mağazalara daha çox alıcı gəlir. İlk yağışlar,
küləkli havalar onları daha da tələsdirmişdir.
Son günlərdə mağazalarda “sizdə palto varmı?”, “çəkmə
qaloşu necə?”, “bəlkə uşaqlar üçün pomaze köynəyiniz ola”,
“yun köynəklər gətirmisinizmi?” kimi müraciətləri tez-tez
eşitmək olar. Alıcıların eşitdiyi isə “yoxumuzdur”, “hələ gətir-
məmişik”, “əzizim, niyə hirslənirsiniz, mənim vəzifəm olanı
satmaqdır” və sair məyusedici cavablardır. Bəli, alıcı narazı
qalır. O, axşam dəvət olunduğu şənlik mərasiminə nimdaş palto
ilə getməli olacaqdır.
Özü bir yana, evdən çıxarkən məktəbli
qızı ona yun forma almağı tapşırmışdı, bəs ona nə cavab ve-
rəcəkdi?
Biz keçən şənbə və istirahət günlərində şəhərimizin bir
çox sənaye malları mağazalarında olduq. Bunların əksəriyyə-
tində qış geyimlərinə rast gəlmədik. Qazıməmməddəki 53, 54,
57 nömrəli mağazaların satıcıları Ə.Kərimov, M.Qasımov,
T.Mirzəyev şəhərimizin mərkəzindəki 29, Təzə şəhərdəki uni-
vermaqların ticarətçiləri X.Xələfov, S.Əhmədov, Ə.Azayev
qışa hazır olmadıqlarını bildirdilər. Bu ticarət nöqtələrində kişi
və qadın paltolarının, müxtəlif yun köynəklərin, çəkmə qaloş-
larının, pomaze parçaların adı çəkiləndə satıcılar
özləri təəc-
cüblənirdilər. Onların dediyinə görə, mağazalar 4-5 aydır ki,
yuxarıda adları çəkilən mallara həsrətdirlər.
“İşıq” qəzeti,
23 oktyabr 1965-ci il