Vaxt gələr, axtarıb
gəzərlər məni
261
masın, min cavana dəyərəm. Sözün qısası, qardaş qızı götürüb
qaçmalıyıq.
– Xanqulu qağa, bayaq sözünün əvvəlində bir “əmma”
işlətdin. Sonradan bu işin çək-çövürü olmaz ki...
– Ə, mənim İsiciyim, bilmirsən ki, qağanın xeyir işinə
“əmma” qoyan olmaz. Al bu da pul. İndi də dur gedək yol-rizi
sənə öyrədim. Sabah məni qızla görüşdürməlisən.
...Lakin İsabalaya istəkli qağasının xeyir işini görmək
nəsib olmadı. Xanqulu “nişanlısı” ilə evində yox, şəhər milis
idarəsində görüşdü. Onun əsl toyu bu yaxınlarda şəhər xalq
məhkəməsində olacaqdır.
“İşıq” qəzeti, 24 iyun 1967-ci il
YARASALAR PADŞAH SEÇİR
Bir
gün yarasalar fikirləşirlər ki, yer üzündə yaşayan bü-
tün canlıların başçısı olduğu halda, onlar bu günə kimi böyük-
süz qalmışlar... Yarasalar xeyli götür-qoydan sonra özlərinə
padşah seçməyi qərara aldılar. Ağsaqqal yarasalar təklif etdilər
ki, bu məsələyə gərək yarasaların ümumi yığıncağında baxılsın.
Yarasalar seçkiyə hazırlaşmağa başladılar. Lakin yığınca-
ğın harada, hansı şəhərdə keçirilməsi üstündə xeyli fikirləşməli
oldular.
Belə qərara gəldilər ki, hər yana çapar göndərsinlər.
Gecələri qaranlıq keçən, işıqsız bir şəhər axtarıb tapsınlar. Yı-
ğıncağı da orada keçirsinlər.
Lakin çaparlar uğursuz xəbərlə qayıdırdılar. Onlar kənd
və şəhərlərin çıraqban olduğundan, gecələrin süd kimi aydınlıq
keçməsindən danışırdılar. Yığıncağın baş tutmayacağı qorxusu
vardı. Yarasalar bərk təşviş keçirirdilər. Onlar ümidlərini axı-
rıncı çapara bağlamışdılar. Nəhayət, o, xoş xəbərlə gəlib çıxdı.
İntizar içində yolunu gözləyənlərə üz tutub, muştuluğumu ve-
rin, – dedi, – sizin dediyiniz şəhəri tapmışam. Gec gəlməyimin
XEYBƏR İGİDƏLİYEV
262
də səbəbi vardır. Bir gün orada qalıb şəxsən hər yerlə tanış ol-
muşam. Şəhərin bütün küçələrində elektrik lampaları olmasına
baxmayaraq, gecələr heç biri yanmır. Yığıncağımızın
keçiril-
məsi üçün ora çox əlverişlidir. Həmin şəhərin adı Qazıməm-
məddir.
Yarasalar bu xəbərdən xoşnud oldular. Yığıncağın keçiri-
ləcəyi gün təyin edildi. Başqa kənd və şəhərlərdə yarasalara da
xəbər göndərildi ki, yığıncağa öz nümayəndələrini göndər-
sinlər.
Nəhayət, padşahın seçiləcəyi gün gəlib çatdı. Yarasalar
Qazıməmməd şəhərində öz yığıncaqlarını açıq elan etdilər.
Hörmətli yarasalardan biri yığıncağa sədr seçildi.
Sədr sözünə
təzəcə başlamışdı ki, şəhərin işıqları birdən-birə yandı. Hər tə-
rəf bir andaca işıqlanıb nura qərq oldu. Yarasalar arasında
çaxnaşma düşdü. Onlar uçub dağılışmaq istədilər. Yerli yarasa-
lar bundan bərk pərt oldular. Onlar qonaqları sakitləşdirməyə
çalışırdılar. Lakin bir az keçməmiş işıqlar yandığı kimi də
söndü. Sədr sözünə başladı: – Biz bu işıqlı dünyaya göz açdığı-
mız gündən birinci dəfədir ki, bir yerə cəm oluruq. Bu gün özü-
müzə padşah seçməliyik. Elə bir padşah ki, bütün yarasaların
əl-ayağını bir yerə yığıb onları qayğı və ədalətlə idarə edə
bilsin. Namizədlərinizi göstərin.
Yarasalar xeyli fikirləşməli oldular.
Biri sədrdən icazə
alıb dedi: – Mən qonşu şəhərdən gəlmiş nümayəndə heyətinin
başçısını padşahlığa təklif edirəm. O, bu zonada ən hörmətli ya-
rasadır.
Təklif səsə qoyuldu. Lakin əksəriyyət onun əleyhinə səs
verdi.
Yerli yarasalardan biri söz alıb ayağa qalxdı. O, ciddi nə-
zərlərlə hamını süzdükdən sonra dedi: – Yoldaşlar,
mən bu
şəhərin baş montyoru Gülhüseyni yarasaların taxt-tacına layiq
bilirəm. Öz namizədim haqqında əlavə olaraq bildirirəm ki, o,
bizim şəhərə baş montyor təyin edildiyi gündən buradakı ya-
rasalara əlindən gələn yaxşılığı əsirgəməmişdir. Əvvəllər yuva-
Vaxt gələr, axtarıb gəzərlər məni
263
mızdan çölə çıxa bilmirdik. Şəhər başdan-başa çıraqban olurdu.
İndi isə hər gecə bəzən 5-6 saat, bəzən isə sübhə kimi işıqlar
sönür. Açıq havada doyunca uçub pərvaz edirik. Əgər Gül-
hüseyn olmasaydı, biz bu gün buraya toplaşa da bilməzdik. Bu
keyfiyyətlərinə görə yerli yarasalar ordusu adından onun pad-
şah seçilməsini təklif edirəm. Əminəm ki, şəhərin baş montyoru
kimi Gülhüseyn bizim etimadımızı bundan sonra da doğrul-
dacaqdır.
Gəlmə yarasalardan biri dedi: –
Gülhüseynin namizəd-
liyini mən də müdafiə edirəm. Onun xeyirxahlığını bu şəhərə
gəldiyim iki gündə mən də hiss etmişəm. Sağ olsun təzə pad-
şahımız Gülhüseyn.
***
Yığıncaq təklifi səsə qoyur. Bütün yarasalar yekdilliklə
ikinci təklifə tərəfdar olduqlarını bildirirlər. Sədr yığıncağın
qərar hissəsini oxuyur. Qərarda Gülhüseynin yarasalara padşah
seçilməsi göstərilir və Əlibayramlı şəhər elektrik şəbəkəsinin
rəhbərlərindən xahiş olunur ki, məbadə Gülhüseynin xətrinə
dəyələr.
“İşıq” qəzeti,
8 dekabr 1966-cı il
XEYBƏR İGİDƏLİYEV
264
SON
SÖZ ƏVƏZI
Əvvəldə qeyd etdiyimiz kimi,
Xeybər İgidəliyevin yaradıcılığı çoxşaxəlidir.
Qələmə aldıqlarında şeirləri ilə yanaşı hekayə, məqalə,
rəy, oçerk və müsahibələri də xüsusi yer tutur.
Təqdim etdiyimiz əsərlərinin əksəri zamanında
“Kommunist”, “Sovet Kəndi” (“Kolxozçu”), “Azərbaycan
gəncləri”, “Azərbaycan müəllimi”, “İşıq” qəzetlərinin
və “Azərbaycan qadını”, “Təşviqatçı” jurnallarının
səhifələrində işıq üzü görmüşdür. Şəxsi arxivində qorunan,
çar olunmamış əsərlərinin sayı 300-dən artıqdır.
Bu töhfəmizlə, düşünürəm şairin ruhu
bədiiliyi ilə bizimlədir.
Hacı Seyfəddiin Qəniyev,
Filologiya
üzrə elmlər doktoru,
AMEA Folklor İnstitutunun baş elmi işçisi,
AYB-i Şamaxı bölməsinin sədri