Ðöáëöê ÿäÿáèééàò äÿðýèñè
177
Mənim atam köhnə nəslin nümayəndəsi və ümumiyyətlə həyatda ad qazanmış intellektual idi (o
mühasibat işçisiydi və bütün həyatı boyu elə də çox şey öyrənməmişdi). O daim mənə deyərdi ki,
oxuyanda üçüncü səhifədən başla, orda daha maraqlı şeylər olur. Onun üçün belə tərzdə oxumaq
ədəbiyyatla özünəməxsus yolla əlaqə qurmaq demək idi. Əlbəttə, ola bilsin indiki dövrdə oxumağa
üçüncü səhifədən başlamaq köhnəlmiş adət kimi görünər, amma təəssüf ki, dövrümüzün yazarları
daha qəzetlərdə həyat və ölüm məsələlələri üzərində düşünə bilmir. Bu artıq publisistlik deyil, şeir
və nəsrə keçid olacaq.
Gərək qəzetlər televizyanın götürdüyü rolu boyunlarından ataydılar, bunun əvəzinə onlar gün-
gündən televizyalara aid bütün xəbərləri baş səhifələrinə doldururlar.
Kitablar haqqında
Bizdə yeni kitabdan danışmaq əvəzinə, onun ətrafında çoxlu boşboğazlıq edirlər. Ya da
hökmən müəllifdən müsahibə almağa çalışırlar. Necə də axmaqca bir hərəkətdir, əgər mən artıq
kitabı yazmışamsa onun barəsində sənə danışmağın nə mənası? Aydındır ki, mən öz kitabım
haqqında ancaq yaxşı şeylər deyəcəm və bu qətiyyən maraqlı olmayacaq. Siz elə yazıçı
tanıyırmısınız ki, öz kitabı haqqında: “Cəfəngiyyatdır da yazmışam” desin ?
İnternet haqqında
Quttenberq çap maşınını kəşf edəndə, işçi təbəqə onun çap etdiyi Bibliyadan əldə etməyə can
atmırdı. Ancaq yüz il sonra sadə insanlar Bibliyanı məhz çap halında oxuyurdular. Həmçinin Lüteri
də yada salın. Onun İncilin ikinci hissəsi olan Əhdi-Cədidi tərcüməsi başdan ayağa savadsız
cümlələrlə dolu olmasına baxmayaraq, XVI əsr alman cəmiyyətində məhz həmin kitab əldən-ələ
gəzirdi. Mən əminəm ki, bizə bir internet Lüteri lazımdır.
Biz ciddi cəhdlə “1984”ün təkrar canlanmasına doğru irəliləyirik. Lakin orada bizi Oruel
təfəkkürünün məhsulu olan hər tərəfə səpələnmiş şübhəli gözlər deyil, kütbeyin televiziya
düşkünləri və internetə ehtiyacı olsa belə ondan doğru yararlanmağı bacarmayan çoxlu istifadəçilər
gözləyir. Onlardan yuxarıda isə, xırda burjuaziyanın passiv istifadəçiləri, xırda məmurlar, aeroport
dispetçerləri və s. dayanır. Və nəhayət piramida, sözün sovet terminologiyası mənasında,
nomenklatura oyunları ilə insanları ovutmağa çalışan sahibkarlarla tamamlanır. Əslində bu heç də
ənənvi markisist anlamda bir təbəqə sayılmaz, buraya dələduz xakerlərlə bərabər yüksək çinli
məmurlar da daxildir. Onların yeganə ortaq cəhəti, nəzarəti əldə saxlamağı təmin edən biliklərə
sahib olmaqlarıdır.
Bu günlərdə mən neonasistlərin saytına baxdım. Axtarış saytlarının məntiqinə əsaslansaq onda
demək olar ki, internetdə faşizmin tez-tez qarşıya çıxması “xalq” (Nazi) sözünün çox axtarılması ilə
əlaqədardır. Bir tərəfdən də “faşizm” kəlməsi daha çox antifaşist saytlar vasitəsilə yayılır.
Əgər Marqaret Mitsell internetə girsəydi ən çətin oxunan roman “Finneqanın yası” romanını
yazardı. Ceyms Coys isə həmişə onlayn olardı və heç vaxt ordan çıxmazdı.
Siyasətçilər haqqında
Siyasətçilər arasında həddən ziyadə ictimailəşmə ilk dəfə Kennedinin seçkilərdə Niksona
qalib gəlməsi zamanı başladı. Onda elə vəziyyət yaranmışdı ki, Kennedinin yaraşıqlı xarici
görünüşünün əksinə əməlli-başlı üzünü qırxmağı belə bacarmayan Niksona bu cəhəti mübarizəni
uduzdurdu. Əvvəllər dünyada kütləvi informasiya vasitələri mövcud deyildi, xalqların öz liderləri
ilə hər hansı bir şəkildə əlaqə yaratması qeyri-mümkün idi. İnsanlar öz krallarını cəmi bircə dəfə,
taxta çıxma mərasimindən sonra görə bilərdilər. Bir qayda olaraq kral taxta çıxandan dərhal sonra
özünə məxsus bütün torpaqları gəzib, qızdırma xəstəliyinə tutulanları öz şəfalı əlləri ilə sağaldardı.
¹2(3) èéóí 2012
178
Lakin, elə ki, siyasətçi sadə xalqla yaxınlaşmağa başladı dərhal aktyora çevrildi. Ona görə də bizim
dövrdə artıq vicdan hissinə sahib, sistem tərəfindən aldadılmayan bir siyasətçi tapmaq mümkün
deyil.
Populizm haqqında
Günümüzdə siyasətçilər ən seçkin ideyalarını parlamentdə deyil, televizya ekranlarında
səsləndirirlər. Halbuki, parlament kürsüsündən ideyalarını elan etməklə onları dərinləşdirə və daha
yaxşı əsaslandıra bilərdilər. Populizm də məhz bu nöqtədən başlayır. Mətbuatla münasibətə
üstünlük verən siyasətçilər, xoşa gəlmək üçün bütün fikirlərinin sonunu gətirib yeganə bir alovlu
şüarla bağlayırlar. Artıq bu cür məşqlər siyasətçi üçün mütləq olmağa başlayıb. Bu yöntəmdən
imtina etmək, siyasi kariyeranın üstündən xətt çəkmək deməkdir.
Bütün baş nazirliyi müddətində Berluskoni təkrar-təkrar özünü inkar etdi, dəfələrlə elə dünən
verdiyi sözdən yayındı. Ancaq mətbuat üçün vaxt elə sürətlə keçir ki, bu cür unutqanlıqlar get-gedə
adi hala çevrilir, hətta şiddətlənir də. Elə bu tendensiyaya qarşı olduğum üçün, mən ömür boyu
universitetdə qalmağa qərar verdim, çünki bura gənclərə uzumüddətli yaddaş, tələsməmək və tarixi
xronologiya hisslərinin aşılandığı yerdir.
ABŞ haqqında
Buşun hakimiyyətə gəlməsindən sonra ABŞ ideoloji cəhətdən kəskin geriləməyə məruz qaldı.
İnanmaq çətindir ki, cəmi bir neçə onillik əvvəl, 1940-cı illərdə Yaponyayla müharibəyə hazırlaşan
Amerika rəhbərliyi müharibədən əvvəl antropoloq Rut Benediktdən yapon mentalitetinin əsas
cəhətlərini öyrənmişdi. İndi isə onlar keçmiş Britanya İmperiyasının əzəmətini bərpa etmək uğrunda
yaxın şərqdə başladıqları işğallardan əvvəl görkəmli şərqşünaslarla bu mövzuda məsləhətləşməyi
belə gərək bilmirlər.
Amerikalılara elə gəlir ki, dünya heç nədən yaranıb və keçmişdən günümüzə gəlib çatan bütün
bu söz incilərin, illərlə toplanmış müdriklik nümunələrinın hamısı Avropa zir-zibilindən törəyib.
Ensklopediyanın əsas prinsipi olan, biliklərin bir bütöv halında toplanması cəmiyyətdə ikili rol
oynayır: yaddaşın saxlanılması və tarixi hadisələrin ələnib, gələcək nəsillər üçün konkret faktlar
halında çatdırılması. Bu prinsiplər Amerika cəmiyyəti üçün artıq işləmir. İnternet səltənətinin bizə
təqdim etdiyi üst-üstə qalaqlanmış, heç bir çeşidlənməyə uymayan biliklərə giriş imkanlarımız
həyatımızı asanlaşdırsa da həmin biliklərin tarix üçün qorunub saxlanılmasını getdikcə mümkünsüz
edir. Həm də, biliyin hədsiz çoxluğu, onun çatışmaması qədər təhlükəlidir. Borxes artıq “Funes –
yaddaş möcüzəsi” adlı hekayəsində həddsiz doldurulmuş yaddaşın həyatı dözülməz hala
gətirməsindən, hətta ölümə qədər aparıb çıxarmasından bizə xəbər verib.
Tərcümə: Namiq Şaman
Ðöáëöê ÿäÿáèééàò äÿðýèñè
179
КИТАБЛАР ВЯ РЯЙЛЯР
HƏSƏN SƏFƏRİ
CƏNUBİ AZƏRBAYCAN ƏDƏBİYYATI TARİXİNİN TƏDQİQİ
“Cənubi Azərbaycan ədəbiyyatı tarixi XIX-XX əsrlərdə”
Nurlar nəşriyyatı 2009
“Cənubi Azərbaycan ədəbiyyatı tarixi XIX-XX əsrlərdə” adlanan kitab Azərbaycan Milli
Elmlər Akademiyası Nizami adına Ədəbiyyat İnstitutunun Cənubi Azərbaycan Ədəbiyyat Şöbəsi
tərəfindən çap edilib. İki cilddən ibarət, XIX-XX əsrləri əhatə edən tədqiqat əsəri bu sahədəki
boşluğu doldura bilib. Əsərin ortaya çıxmasında layihənin və plan-prospektin müəllifi mərhum
akademik Mirzə İbrahimovun rolu danılmazdır. Redaksiya heyəti akademik Mirzə İbrahimov, f.e.d.
prof. Teymur Əhmədov və f.e.d. Rəhim Əliyevdən ibarətdir.
Əsərin birinci fəsli “XIX əsr Cənubi Azərbaycanda folklor” adlanır. Fəsil Hüseyn Kürdoğlu
tərəfindən qələmə alınıb. Dastanlar və bayatılar hissəsindən ibarət olan fəsildə müəllif Azərbaycan
folklorunun şah əsərlərindən olan “Dədə Qorqud”, “Koroğlu”, “Əsli və Kərəm”, “Abbas və
Gülgəz”, “Aşıq Valeh”, “Qəndab”, “Qaçaq Nəbi” və s. məhəbbət və qəhrəmanlıq dastanlarımızı,
eləcə də folklorun digər qollarını bayatı, nağıl, atalar sözləri, zərb-məsəllər və s. folklor
nümunələrini araşdırmış, təhlili etmişdir.
Müəllif bir çox folklor tədqiqatçısının Azərbaycanın ikiyə parçalanmasından sonra Cənubda
yaranan folklor nümunələrinə diqqət yetirə bilməmələrinə işarə edərək yazır: “Elmi tədqiqatçıların
bir neçə nəslinin görkəmli nümayəndələri bu yönümdə dəyərli əsərlər yaratsalar da, Cənubda
yaranan “Cənub folkloru” anlayışına daxil edilə bilən dastanlardan və ya dastan variantlarından
tarixi imkansızlıqla əlaqədar bəhs edə bilməmişlər. Vəli Xuluflu, Hənəfi Zeynallı, Salman Mümtaz,
Məmmədhüseyn Təhmasib, Hümmət Əlizadə, Əhliman Axundov, Həmid Araslı kimi görkəmli
tədqiqatçıların yaradıcılığında “Cənub folkloru”nun yeri boş qaldığına görə bu günün araşdırıcıları
üzərinə daha ağır vəzifələr düşür”.
Əsərin ikinci fəsli isə “XIX əsrin birinci yarısında ədəbi-mədəni proses” adlanır. Fəsli kitabın
məsul redaktoru f.e.d. Rəhim Əliyev qələmə almışdır. Müəllif bu fəsildə ilk öncə XIX əsrin
əvvəlində güneyli-quzeyli Azərbaycan da daxil olmaqla regionda yaranan ictimai-siyasi vəziyyəti
təhlil edərək, Azərbaycanın Gülüstan və Türkmənçay müqavilələri ilə ikiyə parçalanması və
ümumiyyətlə Rusiya və xarici dövlətlərin Azərbaycanda gedən ədəbi proseslərə təsirindən söhbət
açır. Daha sonra müəllif həmin dövrdə o taylı bu-taylı Azərbaycanda mövcud olan ədəbi bədii
proseslə bağlı yazır: “Türkmənçay (1828) müqaviləsinə qədər Cənubi Azərbaycanla Şimalın
ictimai-mədəni və ticarət əlaqələri hələ də öz ümumiliyini saxlayırdı. Hətta demək olar ki, XIX
əsrin birinci yarısında ədəbi-mədəni prosesin ümumiliyi hələ xeyli dərəcədə qalırdı. Çarizm Şimalı
Azərbaycanı ələ keçirəndən sonra burada xalq üsyanlarından ehtiyat edərək yeni müstəmləkə üsul-
¹2(3) èéóí 2012
180
idarəsini çox ehtiyatla yaradırdı, yerli xüsusiyyətləri dağıtmağa tələsmirdi. Ancaq əsrin ortalarına
yaxın Arazboyu sərhəd möhkəmləndirildi, Cənubla rabitə çətinləşdi, Şimalda yeni idarə quruluşu
yaranmağa başladı”.
Müəllif Gülüstan müqaviləsindən sonrakı dövrdə Cənubi Azərbaycanda bir sıra xanlıqların
mərkəzi hakimiyyət tərəfindən hakimiyyətini tanıması və bunun da xanlıqların ana dilinin və milli
mədəniyyətin, xüsusilə ədəbiyyatın inkişafı üçün çox müsbət rol oynadığını vurğulayır.
Müəllif həmin fəsildə Cənubi Azərbaycanda baş verən ictimai-siyasi prosesləri şərh edərək,
onun Cənubi Azərbaycanda yaranan ədəbiyyata təsirini təhlil edir. Şimali Azərbaycanın Cənubi
Azərbaycandan ayrılması və Azərbaycanın hər iki hissəsində fərqli ictimai siyasi prosesin getdiyini
vurğulayan Rəhim Əliyev Şimali Azərbaycanın Avropa burjua maarifinə üz qoyması, lakin
Cənubda ənənəvi islam ideologiyasının hakim olduğunu qeyd edərək bunun təbii ki, fərqli
çalarların meydana gətirdiyini vurğulayır.
Müəllif bu fəsildə Cənubi Azərbaycanda XIX əsrdə yaranan ədəbiyyatın müxtəlif forma və
səpkilərini 7 ayrı hissədə təhlil etmiş, Cənubla Şimal arasında eyniliyin davam etməsi və yaranan
cüzi fərqləri üzə çıxarmışdır.
Kitabın üçüncü fəsli “Ədəbi portretlər” adlanır. Bu fəsildə üç görkəmli şairimiz Əndəlib
Qaracadaği, Heyran Xanım və Seyid Əbülqasım Nəbatinin yaradıcılığı araşdırılıb.
Əndəlib Qaracadağinin portretini prof. Teymur Əhmədov incələyib. Müəllif Əndəlib
Qaracadağinin həyatı haqqında yazır: “Əndəlib Qaracadağinin XVIII əsrin sonu – XIX əsrin
əvvəllərində yaşayıb-yaratması ehtimal olunur. Əslən Cənubi Azərbaycanın Qaracadağ mahalının
Əhər qəsəbəsindən olan şair gənclik illərindən doğma vətənini tərk edib qürbətdə yaşamışdır”.
Müəllif Əndəlib Qaracadağinin yaradıcılığı ilə bağlı yazır: “Əndəlib Qaracadaği açıq fikirli,
istedadlı şair idi. Onun poetik yaradıcılığı zəngin xalq ədəbiyyatının, eləcə də Füzuli dühasının
təsiri altında pərvəriş tapmışdır. Qoşma, gəraylı, heyratı, qəzəl, rübai, qəsidə, təxmis və digər
janrlarda doğma dildə və farsca yazdığı şeirlər Əndəlib Qaracadağinin öz dövründə tanınmış şair
olduğunu sübut edir”.
Heyran Xanımın həyatı və yaradıcılığını isə Rəfiqə Qasımova qələmə almışdır. Müəllif
şairənin həyatı və yaradıcılığı ilə bağlı yazır: “XVIII əsrin axırı, XIX əsrin əvvəllərində yazıb
yaradan, Füzuli ədəbi məktəbinin ənənələrini davam etdirən qadın şairələrimiz içərisində Heyran
xanım öz orijinal yaradıcılıq xüsusiyyətləri ilə xüsusi yer tutur”. Müəllif Heyran xanımın hazırda üç
əlyazmasının mövcud olması və həmin əlyazmaların Tehran Universitetində, Gürcüstan EA
Əlyazmalar İnstitutunda və Azərbaycan EA-nın Respublika Əlyazmaları İnstitutunda saxlandığını
qeyd edir.
Rəfiqə Qasımova Heyran xanımın həyat və yaradıcılığını təhlil etməklə yanaşı, həmin şairənin
həyat və yaradıcılığını araşdıran ədəbiyyatçı alimlərin araşdırmalarını da diqqətdən kənarda
saxlamamışdır.
Fəsildə araşdırılan üçüncü ədəbi portret - Seyd Əbülqasım Nəbatinin həyat və yaradıcılığı isə
Əbülfəzl Hüseyni və Nazim Rizvan qələmə almışlar. Müəlliflər ilk öncə Nəbatinin həyatı və
yaradıcılığı və ümumiyyətlə Nəbati irsinin tədqiqatçı və təzkirəçilərin əsərlərində əks etdirildiyini
şərh edir və Nəbatinin bir sıra təxəllüslərlə, o cümlədən Nəbati, Xançobanı, Məcnun və başqa
təxəllüslərlə şeir yazdığını vurğulayırlar. Nəbatinin yaradıcılığını araşdıran adını çəkdiyimiz alimlər
o qənaətə gəlmişlər ki, şairin yaradıcılığında iki mənbəyin güclü təsiri görünür. Bunlardan biri
klassik ədəbiyyat, digəri şifahi xalq ədəbiyyatıdır.
Əsərin dördüncü fəsli “XIX əsrin ikinci yarısında ədəbi-tarixi mühit, mədəniyyət və xalq
sənəti” adlanır. Fəsli M. Müciri qələmə almışdır. Əsərin diqqətəlayiq cəhəti odur ki, burada təkcə
Güney Azərbaycanda baş verən ədəbi-bədii proseslər haqqında deyil, həm də dövrün ictimai-siyasi
mənzərəsi haqqında da müfəssəl məlumat verilir. Müəllif XIX əsrin ikinci yarısında Qacarlar
sülaləsinin yanlış iqtisadi siyasəti və xarici kapitalın ağalığı şəraitində baş verən dərin iqtisadi
böhranın ədəbi mühitdəki əksini ustalıqla oxucuya çatdıra bilmişdir. Xüsusilə taxıl möhtəkirliyinə
qarşı Zeynəb paşanın üsyanı və Təbrizdə baş verən Tənbəki üsyanı haqqında ədəbiyyatımıza az
bəlli olan şeirlərdən nümunələr verməklə oxucuda dövr barəsində dolğun təsəvvür yaratmağa
Ðöáëöê ÿäÿáèééàò äÿðýèñè
181
çalışmışdır. Müciri eyni zamanda Güney Azərbaycanda maarifçilik sahəsində görülən işlər və
dövrün görkəmli maarifçiləri barəsində də məlumat verir. Əsərdə “İran maarifinin atası”
adlandırılan Mirzə Həsən Rüşdiyyənin maarifçilik sahəsində gördüyü tədbirlər sadalanmış və bunun
Güney Azərbaycan ədəbi mühitinə təsiri şərh edilmişdir. Fəsildən məlum olur ki, Mirzə Əli Möcüz,
Marağalı Zeynalabdin, Mirzə Mehdi Şükuhi kimi söz ustadlarının formalaşmasında Quzey
Azərbaycan ədəbiyyatında gedən proseslərin danılmaz təsiri olmuşdur. XX əsrin sonu XX əsrin
əvvəllərində bu tayda çap edilən ədəbi-bədii nəşrlərin rolu bu sahədə daha artıqdır. Xüsusilə
“Əkinçi”, “Şərqi Rus”, “Molla Nəsrəddin” kimi qəzet və dərgilər Cənubda maraqla qarşılanırdı. Bu
mətbu orqanlar M.Ə.Ləli, M.Ə.Talıbov kimi şəxsiyyətlərin yaradıcılıq istiqamətlərini
müəyyənləşdirməyə böyük kömək etmişdir.
Kitabın beşinci fəsli Güney Azərbaycanın tanınmış ədəbi simaları Məhəmməd Bağır Xalxali,
Mirzə Mehdi Şükuhi və Əbülhəsən Raciyə həsr edilmiş məqalələrdən ibarətdir. Xalxali yaradıcılığı
barədə tədqiqat işinin müəllifi olan Xuraman Quliyeva, şairin həyat və yaradıcılığında mühüm yer
tutan “Sələbiyyə” poemasına xüsusi yer ayırmışdır. Əsər barəsində ilk tənqidi təhlilin müəllifi olan
Firidin bəy Köçərlinin fikirlərinə geniş yer verən müəllif, bu satirik şairin Azərbaycan
ədəbiyyatındakı yerini və rolunu realist poeziyanın ən görkəmli nümayəndələrindən biri kimi
xarakterizə etmişdir.
Bu fəsildə eyni zamanda Mirzə Mehdi Şükuhinin yaradıcılığından bəhs edən Məmmədəli
Müsəddiqin araşdırması da maraqlı faktlarla zəngindir. Şükuhinin ədəbi yaradıcılığının müəyyən
hissəsini tutan lirik şeirləri ilə yanaşı, onun folklor ruhlu şeirlərini də tədqiq edən müəllif onun türk
dilinin zənginləşməsindəki xidmətlərini üzə çıxarmağa çalışmışdır.
XIX əsrdə Azərbaycan poeziyasının daha bir görkəmli nümayəndəsi olan Əbülhəsən Raci
barədə Nazim Rizvan tərəfindən qələmə alınmış məqalədə şairin lirikası barədə müfəssəl məlumat
almaq mümkündür.
Kitabın altıncı fəsli Teymur Əhmədovun qələmə aldığı Azərbaycan ədəbiyyatında
dramaturgiyanın banisi, məşhur ədib Mirzə Fətəli Axundzadənin Güney Azərbaycan ədəbiyyatının
formalaşmasında rolundan bəhs edən iki məqalə və Əbülfəzl Hüseyni ilə Nazim Rizvanın birgə
qələmə aldıqları Mirzə Ağa Təbrizinin yaradıcılığından bəhs edən tədqiqat işindən ibarətdir.
Yeddinci fəsil isə Xeyrulla Məmmədov tərəfindən qələmə alınan “XIX əsrin sonlarında
Cənubi Azərbaycanda maarifçi ədəbiyyat” məqaləsindən ibarətdir. Əsərdə Azərbaycan
maarifçiliyini ifadə edən XIX əsrin ikinci yarısından XX əsrin əvvəllərinə qədərki mərhələdə
yaranmış maarifçilik dövrünün bədii-estetik fikrin zəngin milli xüsusiyyətləri, əlvan koloriti, tipik
realist özünəməxsusluqları ilə diqqəti cəlb edir. Məsələn, Azərbaycan maarifçiliyinin əsasını
qoymaqla bərabər, onun milli zəmində hərəkata çevrilməsinə kömək etmiş, özündən sonra yetişən
ədib və dramaturqların bu istiqamətdəki fəaliyyətlərinə, xüsusilə də Güney Azərbaycan
ədəbiyyatına müsbət təsir göstərmiş M.F.Axundov yaradıcılığı timsalında biz bunun əyani şahidi
ola bilərik. Məqalədə bu kimi cəhətlər dolğun əks etdirilib.
Kitabın ən maraqlı hissəsini təşkil edən səkkizinci fəsildə dövrün görkəmli şəxsiyyətləri
Zeynalabdin Marağalının (Əflatun Məmmədov) və Mirzə Əbdürrəhim Talıbovun (Mirəli Mənafi)
yaradıcılığından bəhs edən iki məqalə yer alıb. Talıbov haqqında məqalədə onun ilk orijinal bədii
əsəri "Kitab yüklü eşşək" (1888) alleqorik romanında maarifçiliyin təbliği şərh edilib. Məlumdur ki,
"Səfineyi-Talibi, ya Kitabi Əhməd" ("Talibin gəmisi, yaxud Əhmədin kitabı" iki cilddə, 1894-1895)
əsəri Azərbaycan ədəbiyyatında uşaqların həyatından bəhs edən ilk kitabdır. Məqalədə Talıbovun
əsərləri maarifçilik aspektindən tədqiq edilib. Doqquzuncu fəsil isə Arif Hacıyevin Azərbaycan
ədəbiyyatında “Ədəbi əlaqələr” məqaləsində Şimalla Cənubun qarşılıqlı əlaqəsi və bunun ədəbi
proseslərə təsiri barəsində maraqlı araşdırma aparılmışdır.
Kitabda yer alan məqalələr, Güney Azərbaycanın ədəbi simaları haqqında aparılan qiymətli
araşdırmalar Güney Azərbaycan ədəbiyyatının öyrənilməsi aspektindən diqqətəlayiq əhəmiyyət
daşıyır.
ÉÅÍÛ ÍßØÐËßÐ:
БАКЫДА, ТЯБРИЗДЯ, ИСТАНБУЛДА
ГАРДАШ ДЯРЭИЛЯР
“Варлыг” дярэиси
Dostları ilə paylaş: |