Microsoft Word zahid -ders vesaiti docx
Yüklə 4,22 Mb. Pdf görüntüsü
|
243 Kt müvafiq hesablanmış faiz borcları hesabı 3. Əmanətlər (depozitlər) üzrə hesablanmış faizlərin ödənilməsi zamanı aşağıdakı mühasibat yazılışı verilir: Dt müvafiq hesablanmış faiz borcları hesabı; Kt Kassa/ müxbir hesab/ müştərinin hesabı. 4. Əmanətlərin (depozitlərin) qaytarılması zamanı aşağıdakı mühasibat yazılışı verilir: Dt müvafiq müştərinin müvafiq əmanət (depozit) hesabı; Kt Kassa/ müxbir hesab/ müştərinin hesabı. Bir qayda olaraq bank balansının kapital hissəsinə aşağıdakılar daxildir: Adi səhmlər; imtiyazlı səhmlər; səhmlərin buraxılışından əldə edilmiş əlavə və- saitlər; aktivlərin yenidən qiymətləndirilməsi; bölüşdürülməmiş mənfəət; ilin ə vvəlindən cari tarixədək mənfəət. Bankın məcmu kapitalı iki hissədən ibarət olur. Birincinin tərkibinə Ni- zamnamə kapitalı + Səhmlərin emissiyasından əlavə vəsait + Bölüşdürülməmiş xalis mənfəət (I dərəcəli kapital) və Cari ilin mənfəəti+ Ümumi ehtiyatlar + Kapitalın digər vəsaitləri (II dərəcəli kapital). Kapitalın məbləği kapitalın aktivlərin və öhdəliklərin həcmindən asılıdır. Kapital bankda iştirak payı olan tərəflərin dividend alınması və ya kapitalın ödənilməsinə münasibətdə müxtəlif hüquqlara malikolma faktını əks etdirir. Mənfəət, bankın fəaliyyətinin effektivlik dərəcəsinin ölçüsü və ya investisiya- lardan (səhmlərdən) daxil olan səmərənin ölçüsü üçün əsas kimi istifadə olunur. Mənfəətin ölçüsü ilə bilavasitə əlaqədar olan elementlər - gəlir və xərclərdir. Gəlir və xərclərin elementləri aşağıdakı kimi təyin olunur: Gəlir – hesabat dövrü ərzində aktivlərin axıb gəlməsi və ya artması for- masında və ya səhmdarların qoyuluşları ilə əlaqədar olmayan, kapitalın artmasına gətirib çıxaran öhdəliklərin azalması kimi təzahür edən iqtisadi səmə- rələrin artmasıdır. Gəlir anlayışına, daxil olan pul vəsaitləri və digər gəlirlər aiddir. Daxil olan pul vəsaitləri (mədaxil) bankın adi fəaliyyət prosesində yaranır və müxtəlif anlayışlarla, o cümlədən mükafatlar, faizlər, dividendlər, royalti və icarə haqqı adlandırılır. Digər gəlirlər, gəlir anlayışına cavab verən digər maddələri ifadə edir və bankın adi fəaliyyəti prosesində yarana və yaranmaya bilər. Bu gəlirlər özlüyündə iqtisadi səmərələrin artımını təşkil edir və öz xarakterinə görə daxil olan pul vəsaitlərindən fərqlənmir. Digər gəlirlər, məsələn, əsas vəsaitlərin realizə olunmasından yaranan gəlirlərdən ibarətdir. Gəlir anlayışına həmçinin realizə olunmamış gəlirlər, yəni bazar qiymətli kağızlarının yenidən qiymətləndirilməsindən yaranan gəlir və ya uzunmüddətli aktivlərin balans dəyərinin artmasından yaranan gəlir daxildir. Mənfəət və zərər haqqında hesabatda belə gəlirlər tanınarkən ayrı-ayrılıqda təqdim olunur, çünki bu gəlirlər haqqında məlumatlar iqtisadi qərarların qəbul olunması üçün fay- dalıdır. Müxtəlif növ aktivlər gəlir vasitəsilə əldə oluna və artırıla bilər. Buna misal olaraq, pul vəsaitlərini, debitor borcunu, təchiz olunmuş mallar və gös-
244 tərilən xidmətlərin müqabilində alınan malları və göstərilən xidmətləri göstər- mək olar. Gəlir öhdəliklərin tənzimlənməsi nəticəsində də yarana bilər. Xərc – hesabat dövrü ərzində aktivlərin axıb getməsi və ya tükənməsi və ya səhmdarlar arasında paylanması ilə əlaqədar olmayan kapitalın azalmasına gətirib çıxaran öhdəliklərin artması kimi təzahür edən iqtisadi səmərələrin azalmasıdır. Xərc anlayışına itkilər və bankın adi fəaliyyət prosesində yaranan xərclər daxildir. Bankın adi fəaliyyət prosesində yaranan xərclərinə əməkhaqqı və amortizasiya kimi digər xərclər də daxildir. tkilərə, xərc anlayışına uyğun gələn və bankın adi fəaliyyət prosesində yarana bilən və gözlənilməyən xərclər aiddir. tkilər iqtisadi səmərələrin azalmasını əks etdirir və buna görə də öz xa- rakterinə görə digər xərclərdən fərqlənmir. Mənfəət və zərər haqqında hesa- batda itkilər, müvafiq gəlirlər çıxılmaqla ayrı-ayrılıqda əks etdirilir. Çünki onlar haqqında məlumatlar iqtisadi qərarların qəbul olunması üçün faydalıdır. Bank gəlir və xərcləri xarakterinə görə qruplaşdıraraq, əsas gəlir və xərc növlərini açıqlayan mənfəət və zərər haqqında hesabat təqdim etməlidir. Mənfəət və zərər haqqında hesabata aşağıdakı gəlir və xərc maddələri daxil edilməlidir: − faiz gəlirləri; − faiz xərcləri; − aktivlər üzrə ehtimal olunan zərər üçün ehtiyatlar; − qızıl və digər qiymətli metalların yenidən qiymətləndirilməsi üzrə xalis gəlirlər; − qiymətli kağızların yenidən qiymətləndirilməsi üzrə xalis gəlirlər; − valyuta mövqeyinin yenidən qiymətləndirilməsi üzrə xalis gəlirlər; − xarici valyuta ilə dilinq əməliyyatları üzrə xalis gəlirlər; − haqq və komissiya gəlirləri; − haqq və komissiya xərcləri; − digər əməliyyat gəlirləri; − işçilərə sərf olunan xərclər; − qeyri-maddi aktivlər və əsas vəsaitlər üzrə köhnəlmə xərcləri; − əsas vəsaitlər üzrə təmir və saxlanma xərcləri; − inzibati xərclər; − digər xərclər; − mənfəət vergisi üzrə xərc.
lansarxası öhdəliklərini (bundan sonra – öhdəliklər) yerinə yetirmək, cəlb olun- muş vəsait mənbələrində baş vermiş və/və ya gözlənilən dəyişiklikləri effektiv tənzimləmək, habelə əlavə xərclərə yol vermədən aktivlərin planlaşdırılmış ar- tımını maliyyələşdirmək qabiliyyətidir. Yəni bankın likvidliyi – bankın ona təq- dim oluna bilən maliyyə tələbləri üzrə öz aktivlərinin pul vəsaitlərinə çev- Yüklə 4,22 Mb. Dostları ilə paylaş:
|