Microsoft Word zahid -ders vesaiti docx
Yüklə 4,22 Mb. Pdf görüntüsü
|
295 keçirilir. Bunların da ən əsasları: kapitalın qiymətli kağızlar bazarı, kredit resursları bazarı və dövlət maliyyələşməsi yolu ilə cəlb olunmasıdır. Kapitalın qiymətli kağızlar bazarı vasitiəsilə cəlb olunması. Kapitalın qiymətli kağızlar bazarı vasitəsilə cəlb olunması bazar iqtisadiyyatında mühüm rol oynayır. Qiymətli kağızların emissiyası və yerləşdirilməsindən əldə edilən vəsait invevstisiya maliyyələşməsinin ən əsas mənbələrindən biri hesab edilir. Maliyyə bazarında dövr edən qiymətli kağızları iqtisadi mahiyyətinə görə iki əks növə bölmək olar: • pay–bilavasitə sahibin real mülkiyyətindəki payını özündə əks etdirir. • borc – kəskin diskont edilmiş faiz dərəcələri ilə xarakterizə edilir. Kapitalın kredit bazarları vasitəsilə cəlb olunması. Kapitalın kredit bazar- ları vasitəsilə cəlb olunması inkişaf etmiş ölkələrin firma və şirkətlərinin investisiya maliyyə resurslarında payı 25-60% təşkil edir. nvestisiya fəaliyyə- tinin maliyyələşməsi zamanı borc mənbələri arasında əsas rolu bankların kreditləri oynayır. Əgər şirkət öz şəxsi vəsaiti hesabına və qiymətli kağızların emissiyasının kömyi ilə öz tələbatını ödəyə bilmirsə, onda bu zaman bank kreditləri investisiyasının xarici maliyyələşməsinin ən yaxşı metodlarından biri hesab edilir. Kreditin istifadə olunmasına iqtisadi maraq onun səmərəli maliyyə vasitəsi olması ilə bağlıdır. Borc vəsaitlərindən istifadə edən şirkətlər öz şəxsi və borc vəsaitlərinin qarşılıqlı münasibətlərindən asılı olaraq şəxsi vəsaitin rentabelliyini artıra bilər. Bank kreditinin növü olan investisiya krediti investisiya məqsədləri üçün həyata keçirilir. Kredit kreditləşmənin əsas prinsiplərinə əməl olunmaqla ve- rilir: qaytarılma, müddətlik, ödəniş təminatı, məqsədli istifadə. stiqrazların buraxılmasından əvvəl uzunmüddətli bank ssudalarının alınmasının öz üstün- lükləri vardır: • daha çevik maliyyə sxemi; • faiz dərəcələrinin fərqində udmaq imkanı; • qiymətli kağızların reyestri və yerləşdirilməsi ilə bağlı olan xərclərin olmaması. nvestisiya kreditinin təqdim olunması müxtəlif formalarda ola bilər. Ən çox müddətli ssudalar müddətli kredit xətlərinə konversiya edilən bərpa olunan ssudalarda istifadə edilir. Müddətli ssudalar konkret bir müddətə məqsədli istifadə üçün təqdim edilir. Müddətli ssudalara konversiya edilən təzələnmiş ssudalar müəyyən limit və vaxt (2-3 il) çərçivəsində avtomatik olaraq kreditin təqdim olunması və geri qaytarılmasını nəzərdə tutur. Kredit xətti bir qayda olaraq etibarlı borc alanlara təqdim olunur. n- vestisiya kreditlərinin formalaşdırılması zamanı çox vaxt müəyyən layihənin həyata keçirilməsi üçün vəsaitin verilməsini nəzərdə tutan məqsədli kredit xətlərindən istifadə edilir. Kredit təqdim olunmasının ən vacib şərti onun tə- minatıdır. Bank təcrübəsində tərtib olunan ən əsas təminat növləri girov,
296 zaminlik, zəmanət, kredit riskinin sığortalanması hesab edilir. Maliyyələşmənin girov forması içində əmlakın girov qoyulması ilə əldə olunan ipoteka krediti mühüm yer tutur. Dövlət maliyyələşməsi. Dövlət maliyyələşməsi çox zaman dövlət və re- gional səviyyələrdə sahibkarlığa yardım məqsədilə dövlət proqramı çərçivəsin- də həyata keçirilir. nvestisiyanın dövlət maliyyələşməsinin 4 əsas növü vardır: dotasiyalar və qrantlar, pay iştirakı, birbaşa (məqsədli) kreditləşmə, kreditlər üzrə zəmanətlərin verilməsi. Dotasiya və qrantlar yolu ilə həyata keçirilən maliyyələşmə zamanı pul vəsaiti əvəzsiz olaraq verilir. Dövlətin pay iştirakı zamanı o, öz strukturları vasitəsilə pay əmanətçisi kimi çıxış edir, digər yerlərdə qalan investisiya qoyuluşları isə kommersiya strukturları tərəfindən həyata keçirilir. Birbaşa (məqsədli) kreditlər bir qayda olaraq müəyyən güzəştlər əsasında konkret şirkətə və ya müəyyənləşdirilmiş investisiya layihəsinə təqdim edilir. Kredit üzrə zəmanətin verilməsi zamanı müəssisə kommersiya strukturla- rından kredit alır, müəssisə tərəfindən kredit qaytarılmadığı halda dövlət verilən kreditin qaytarılmasına görə zəmanət verir. nvestisiya resurslarının səfərbər edilməsinin digər vasitələri. nvestisiya fəaliyyətinin xarici maliyyələşmə mənbəyi bazar iqtisadiyyatında öz müxtəlif- liyi ilə fərqlənir. Maliyyə bazarlarının inkişafı ilə əlaqədar olaraq kapitalın səfərbər edilməsinin yeni vasitələri meydana gəlməyə başlayır. Muasir dövrdə investisiyanın xarici maliyyələşməsinin bir sıra növləri vardır. Ə lavə ödəmə (paylar). Aksioner cəmiyyəti olan şirkətlər üçün investisiya kapitalının səfərbər edilməsinin ən vacib mənbəyi daxili və xarici investorlar olan əlavə ödəmələr hesabına nizamnamə fondunun genişləndirilməsidir. Xarici investisiyanın cəlb olunması. Dünyada baş verən qloballaşma pro- sesi investisiya fəaliyyətinin maliyyələşməsində xarici investisiyanın rolunun artmasına səbəb olur. Xarici investisiya müxtəlif formalarda həyata keçirilə bilər. Bu formaların təhlili zamanı investisiya təsnifatının ümumi yanaşmaları olan obyektlər üzrə bölünmə məqsədinə görə mülkiyyət formasından, qoyulma müddətindən, risk və diğər göstəricilərindən istifadə oluna bilər. Mülkiyyət formasına görə xarici investisiyalar dövlət, şəxsi və müştərək ola bilər. Xarici investisiya istifadə olunma xarakterindən asılı olaraq sahibkar və ssuda investisiyalarına bölünür. Xarici investisiyanın təhlili zamanı əsasən birbaşa və portfel investisiya- larına çox diqqət yetirilməlidir. Məhz elə bu nöqteyi- nəzərdən BVF-nin me- todologiyasına uyğun olaraq ölkələrin tədiyyə balansında xarici investisiya öz ə ksini tapır. Beynəlxalq maliyyə bazarının investisiya resursları. Hazırkı dövrdə beynəlxalq maliyyə bazarında beynəlxalq təsərrüfat əlaqələrinin əsas üç qütbü çıxış edir: Avropa, Şimali Amerika və Asiya-Sakit okean qütbləri. Yüklə 4,22 Mb. Dostları ilə paylaş:
|