Microsoft Word zahid -ders vesaiti docx
Yüklə 4,22 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Likvidlik əmsalı Nisb ət Ölçü
- Kapital yet ərlilik əmsalı Maliyy ə hesabatlarının m əqs ədi v ə t ərtib olunma prinsipl əri
- Maliyy ə hesabatlarının t ərtibolunma prinsipl əri
- Maliyy ə hesabatlarının keyfiyy ət xüsusiyy ətl əri
369 2. məsrəflərin nəzarət altına alınması; 3. riski minimizə etmək və nəzərdə saxlamaq. Xərclər. Xərc anlayışına itkilər və bankın adi fəaliyyət prosesində yara- nan xərclər daxildir. Bankın adi fəaliyyət prosesində yaranan xərclərinə əmək- haqqı və amortizasiya kimi digər xərclər də daxildir. tkilərə, xərc anlayışına uyğun gələn və bankın adi fəaliyyət prosesində yarana bilən və gözlənilməyən xərclər aiddir. tkilər iqtisadi səmərələrin azalmasını əks etdirir və buna görə də öz xarakterinə görə digər xərclərdən fərqlənmir. Mənfəət və zərər haqqında hesabatda itkilər, müvafiq gəlirlər çıxılmaqla ayrı-ayrılıqda əks etdirilir. Çünki onlar haqqında məlumatlar iqtisadi qərarların qəbul olunması üçün faydalıdır. Kapitalın saxlanmasını təmin edən düzəlişlər. Aktivlər və öhdəliklərin hesabatda yenidən qiymətləndirilməsi və təkrar olaraq əks olunması kapitalın artmasına və ya azalmasına səbəb olur. Bu artma və azalmalar mənfəət və zərər haqqında hesabata daxil edilmir. Bu maddələr kapitala, kapitalın saxlanmasını təmin edən düzəlişlər kimi və ya yenidən qiymətləndirmənin ehtiyatları kimi daxil edilir. Kommersiya bankının xərcləri - bank fəaliyyətinin təminatı və əməliy- yatların yerinə yetirilməsi üçün çəkilən xərcləri əhatə edir. Bankın xərcləri = faiz xərcləri + qeyri-faiz xərcləri. Faiz xərcləri - cəlb edilmiş vəsaitlər üçün ödənən faizlərin məbləğidir. Qeyri-faiz xərclərinə daxildir: əməliyyat xərcləri - poçt və teleqraf xərcləri, valyuta əməliyyatları üzrə xərclər, müxbir hesablar üzrə ödənilən xərclər; bank fəaliyyətinin təminatı üçün - idarə aparatlarının saxlanması, təsərrüfat (amortizasiya ayırmaları, icarə haqqı və s.); sair xərclər - cərimə, keçən il üzrə faiz və komisyon ödəmələri. Ümumiyyətlə, faiz xərcləri ümumi xərclərin 70 %-ni təşkil edir. Ümumi xərclərin həcminin azaldılması banklara aşağıdakı üstünlükləri verir: resurs baza strukturunun optimillaşması və qeyri-faiz xərclərinin azaldıl- ması.
Bank idarəçilərinin xərclər mövzusunda diqqət edəcəkləri ən önəmli nöqtə - idarə xərcləridir. Xüsusilə də, cərimələrin azaldılmasma və ya onu sıfıra endirmək məsələsi bank menecmenti qarşısında duran ən başlıca vəzifədir. Bilindiyi kimi, nəzarətə götürülə biləcək əsas xərclər əmanətə ödənilən faiz, personal xərclər və batan kreditlərdən ibarətdir. Banklar işçilərinin səmərəliliyini artırmaq üçün metodlar axtarmalı və risklərini minimuma endirə bilməlidir. Batan kredit nisbəti az olan bankların personal xərcləri də nisbətən daha az olacaqdır. Ə manət xərcləri də riskli kredit portfelindən və aşağı mənfəət norma- sından təsirlənəcəkdir. Bu şərtlərdə banka borc mənbəyi saxlayanlar aldıqları riskə qarşı daha çox gəlir tələb edəcəklər və nəticədə bu riskə qarşılıq istənilən pul xərcləri artıracaqdır.
370 Mənfəət əmsalı Nisbət Ölçü Fəaliyyət xərcləri Fəaliyyət gəlirləri
Faiz gəliri - faiz xərcləri Kreditlər və investisiyalar Gəlir yaradıcı aktiv - Mənfəət Qeyri-faiz gəlir Qeyri-faiz xərc Bankların kreditlər və investisiyalar xaricində qazanc gücü Real sektoru olan kreditlər Məcmu kreditlər Bank kredit nisbəti Dividend / Xalis gəlir Mənfəətin paylanması nisbəti Xalis mənfəət / Kapital Kapital gəlirliyi Xalis mənfəət / Orta məcmu aktivlər Aktiv gəlirliyi
Nisbət Ölçü Kredit / Əmanət Ə manətlə fondlanan kredit nisbəti Ə manət+digər borc mənbələri / Kapital Digər fondlara baxımlılıq Gəlir gətirici aktivlər/məcmu aktivlər Ümumi likvidlik Kreditlər / Gəlir gətirən aktivlər Gəlir gətirici aktivlərin dəyişkənliyi Hazır dəyərlər / Aktivlər Gerçək likvid aktivlər
Maliyyə hesabatlarının məqsədi və tərtib olunma prinsipləri Maliyyə hesabatlarının məqsədi - bankın maliyyə vəziyyəti, fəaliyyətinin nəticələri və maliyyə vəziyyətində dəyişiklikləri əks etdirən məlumatların təqdim olunmasıdır. Maliyyə hesabatları, bank tərəfindən həyata keçirilən əmə- liyyatların strukturlaşdırılmış təqdimatını, fəaliyyətinin nəticələrini əks etdirir və maliyyə hesabatları istifadəçilərinin düzgün iqtisadi qərarlar qəbul etməsinə şə rait yaradır. Maliyyə hesabatlarının tərtibolunma prinsipləri Hesablama metodu. Maliyyə hesabatları hesablama metodu ilə tərtib Nisbət Ölçü Kapital / Aktiv Qaldırac (leverec) Kapital / Kreditlər Qaldırac və borc strukturundakı meyil Kapital / Əmanət Sərmayə strukturu Borc mənbələri / Kapital Qaldırac
371 olunmalıdır. Hesablama metoduna müvafiq olaraq, əməliyyat və hadisələr baş verdiyi zaman (pul vəsaitlərinin və ya onun ekvivalentinin daxil olması və ya ödənilmə dərəcəsi üzrə yox) tanınır və aid olduqları dövrün maliyyə hesa- batlarına daxil edilir. Hesablama metoduna əsasən tərtib olunmuş maliyyə hesabatları, istifadəçiləri ödəmələrlə və pul vəsaitlərinin alınması ilə bağlı, nəinki əvvəlki əməliyyatlar haqqında, həmçinin gələcək ödəmələr və alınması gözlənilən pul vəsaitlərini əks etdirən vəsaitlər haqqında məlumatlarla təmin edir. Beləliklə, hesablama metodu ilə tərtib olunmuş maliyyə hesabatları istifadəçilər üçün iqtisadi qərarların qəbul edilməsində kifayət qədər vacib olan keçmiş əməliyyatlar və həmçinin gələcək hadisələr barədə məlumatla təmin edir. Fəaliyyətin fasiləsizliyi. Maliyyə hesabatları bankın hazırda fəaliyyət göstərməsini və gələcəkdə də fəaliyyətini davam etdirməsini nəzərə alaraq, fəa- liyyətin fasiləsizlik prinsipinə əsasən tərtib edilməlidir. Yəni, bu prinsipə əsasən nəzərdə tutulur ki, bankın fəaliyyətini ixtisara salmaq və ya ləğv etmək məramı və ehtiyacı yoxdur. Əgər belə məram və ya ehtiyac olarsa, maliyyə hesabatları başqa əsasla hazırlanmalıdır və tətbiq olunan əsas açıqlanmalıdır.
Şə ffaflıq (aydınlıq). Maliyyə hesabatlarında təqdim olunan məlumatların ə sas keyfiyyət göstəricisi onun istifadəçilər üçün aydın olmasıdır. Bu prinsipə ə sasən tərtib olunmuş maliyyə hesabatları, istifadəçilərdə bankın maliyyə vəziyyəti, aparılan əməliyyatların nəticələri, pul vəsaitlərinin hərəkəti barədə düzgün və qərəzsiz təsəvvür yaradır. Münasiblik. Məlumatların faydalı olması üçün onun iqtisadi qərarlar qəbul edən istifadəçilər üçün münasibliyi zəruridir. Məlumatlar istifadəçilərə keçmiş, indiki və gələcək dövrlər üzrə hadisələri qiymətləndirərək iqtisadi qərarlar qəbul edilməsinə təsir göstərdikdə, habelə keçmiş qiymətləndirilmələri təsdiq etdikdə və ya aradan qaldırılmasına təsir etdikdə, münasib hesab olunur. Ə həmiyyətlilik. Məlumatların münasibliyinə onun xarakteri və əhəmiy- yətliliyi böyük təsir göstərir. Bu prinsipə əsasən hər bir əhəmiyyətli maddə maliyyə hesabatlarında ayrı-ayrılıqda əks olunmalıdır. Əhəmiyyətli olmayan məbləğlər analoji xarakterli məbləğlərlə birləşdirilməli və ayrıca təqdim olun- mamalıdır. Etibarlılıq. Məlumatların əhəmiyyətli olması üçün etibarlı olması vacib şə rtdir. Məlumatlar mühüm səhv və qeyri-obyektivlikdən azad olduqda və istifadəçilər üçün inandırıcı olduqda, etibarlı hesab olunur. Düzgün təqdimat. Maliyyə hesabatlarında məlumatların etibarlı olması üçün əməliyyat və hadisələr düzgün təqdim olunmalıdır. Mahiyyətin formadan üstünlüyü. Əməliyyat və hadisələrin düzgün əks etdirilməsi üçün, əməliyyat və hadisələr, onların təkcə hüquqi forması ilə deyil, həmçinin mahiyyəti və iqtisadi reallığı nəzərə alınmaqla təqdim olunmalıdır. Neytrallıq. Etibarlılığı təmin etmək məqsədi ilə maliyyə hesabatlarında
Yüklə 4,22 Mb. Dostları ilə paylaş:
|