Microsoft Word zahid -ders vesaiti docx



Yüklə 4,22 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə207/230
tarix14.09.2018
ölçüsü4,22 Mb.
#68459
1   ...   203   204   205   206   207   208   209   210   ...   230

 

 

444



saylı  bəzi  qanun  və  qərarlarda  dəyişiklik  aparılmasına  aid  qanuni  dövlət 

bankları  ilə  bağlı  qanunlarında  4603  saylı  qanunda  yer  alması  lazım  olan 

ə

sasların əlavə edilməsi təmin edilmişdir. Bu qanun ilə Türkiyə Əmlak Bankı-



nın  bankçılıqla  bağlı  vəsaitlə  öhdəliklərinin  Ziraət  Bankının  və  ya  Xalq  Ban-

kına  devr  edilməsi,  vəzifə  zərəri  alacaqlarının  təsfiyəsinə  bağlı  əsaslar  tərtib 

edilmişdir.  14  büdcədaxili  və  2  büdcəxarici  fond  tövsiyə  edilmişdir.  Böhran-

lardan sonra bank sektorunda artan istiqrarsızlığın aradan qaldırılması və bank 

sektorunun  yenidən  qurularaq  gücləndirilməsi  məqsədi  ilə  BDDK  tərəfindən 

2002-ci  il  may  ayında  bank  sektoru  yenidən  qurulması  proqramı  tətbiq 

edilmişdir. Bu proqram: 

•  Dövlət  banklarının  son  hədəf  özəlləşdirmə  olmaqla  maliyyə  və 

ə

məliyyatlar baxımından yenidən qurulmasını; 



•  EƏSF nəzdindəki bankların yenidən qurularaq satılmasını; 

•  Baş  verən  böhranlardan  mənfi  təsir  görən  özəl  bankların  sağlam  bir 

struktura malik olmasını; 

•  Bank  sektorunda  nəzarətin  və  auditin  aktivliyini  artıracaq,  sektoru 

daha aktiv və rəqabətçi bir sektora qovuşduracaq qanun və struktur dəyişiklik-

lərinin həyata keçirilməsini məqsəd olaraq hazırlamışdır. 

Dövlət banklarının qısamüddətli fond ehtiyaclarını qarşılamaq məcburiy-

yətində  olmaları,  yüksək  miqdarda  1  gecəlik  fond  tələb  etmələrinə  səbəb 

olmuşdur. Böhran müddətində dövlət bankları, bazardakı likvidlik səviyyəsi və 

faiz nisbətlərindən tez təsirlənmişdilər. Ümumiyyətlə, dövlət banklarına həvalə 

edilən  dövlət  vəzifələrinin,  qanunlarının  müəyyənləşməsi  və  bu  bankların 

rasional şəkildə işləmələri ön plana çıxmışdır. Problemlərin həll edilməsi üçün 

2001-ci ilə aşağıdakı tədbirlər görülmüşdür: 

•  Dövlət  banklarının  özəlləşdirməyə  hazırlanması  üçün  ixtisaslaşdırıl-

mış  idarəedicilərdən  ibarət  bir  qurumun  yaradılması  və  özəlləşdirmənin  3  il 

içində başa çatdırılması planlaşdırılmışdır;  

•  Dövlət  banklarına  verilən  vəzifələrin  əvəzlərinin  büdcədən  maliyyə-

ləşdirilməsi  qərarı  verilmiş,  bu  banklar  vasitəsilə  əvəzi  ödənilən  vəzifələrlə 

bağlı Nazirlər Kabinetinin 100-ə yaxın qərarı qüvvədən düşmüşdür;  

•  Likvid  ehtiyacının  qarşılanması  məqsədilə  dövlət  banklarının  qısa-

müddətli öhdəlikləri azaldılmış, Mərkəzi Bank xaricindəki mənbələrdən gecəlik 

borclanmalar ləğv edilmiş və bu banklar nağd pul və qiymətli kağız verilərək 

yenidən maliyyələşdirilmişdir;  

•  Əmlak  Bankı  üçün  təsfiyə  müddəti  başladılmış,  bu  bankın  vəsaitləri 

və öhdəlikləri Ziraət Bankına keçmişdir; 

•  Ziraət və Xalq Bankı nəzdində daxili audit, maliyyə nəzarəti və riskin 

idarə edilməsi şöbələri qurulmuşdur; 

•  Ziraət  və  Xalq  Banklarının  yenidən  qurulmalarını  əhatə  edən 

təsərrüfatlı strateji tətbiq planı qüvvəyə minmişdir. Bununla dövlət banklarının 

2000-ci  ilin  dekabrında  2494  olan  şöbə  və  61601  olan  işçi  sayı  2002-ci  ilin 




 

 

445



sentyabrında müvafiq olaraq 1792 və 38303-ə enmişdir.  

1992-ci ildən sonra formalaşmağa başlayan dövlət banklarının xəzinədən 

alacaqları 2000-ci ilin sonunda  17,3 katrilyon TL-ə  çatmışdır.  Bu həcmin 2,1 

katrilyon  TL  qiymətli  kağızlar;  15,2  katrilyon  TL  isə  vəzifələri  alacağından 

ibarətdir. 

2001-ci  ildə  dövlət  banklarına  sərmayələrini  artıra  bilmək  üçün  əlavə 

dəstək təmin edilmişdir. Martda Ziraət Bankına 217,6 trilyon TL, apreldə Xalq 

və  Əmlak  Bankına  67,2  və  40,8  trilyon  TL  həcmində  nağd  sərmayə 

ödənilmişdir. Mayda əmlak bankına 624 trilyon TL, Xalq Bankına 900 trilyon 

TL  verilmişdir.  yulda  Əmlak  Bankının  Ziraət  Bankına  devr  edilməsindən 

sonra yaranan 1,7 katrilyon TL özəl xassəli istiqraz buraxılaraq qarşılanmışdır. 

Dövlət  banklarının  yenidən  qurulması  səbəbilə  dövlət  borcunda  2001-ci  ildə 

ortaya çıxan artım 11,3 katrilyon TL olmuşdur. 

Xəzinə  01.05.2001-ci  ildə  dövlət  banklarının  zərər  yaradan  vəzifələr 

verilməsinə  son  verilmişdi.  Xəzinə  dövlət  banklarında  yaranan  zərərləri, 

bankların maliyyə strukturu diqqətə alınaraq nağd və istiqraz verilərək 2002-ci 

ilin  mayında  təsfiyə  edilmişdir.Türkiyənin  güclü  iqtisadiyyata  keçid 

proqramının əsas hissəsini bank sistemindəki reformalar təşkil edir. Türk bank 

sisteminin  40%-ni  dövlət  banklarının  yaratdıqları  nəzərə  alınaraq,  reforma 

işlərinə əvvəlcə dövlət banklarından başlanılmışdır. Dövlət banklarının maliyyə 

strukturlarındakı  dəyişikliklərin  əsasını  1984-cü  ildən  etibarən  çıxarılan  100-ə 

yaxın  sayı  olan  Nazirlər  Kabineti  qərarları  ilə  verilən  vəzifələrin  nəticəsində 

ortaya  çıxan  vəzifə  zərərləri  yaratmışdır.  Dövlət  banklarındakı  reforma 

çalışmaları əhatəsində 30.04.2001-ci ildə rəsmi qəzetdə yayımlanan 2312 saylı 

Nazirlər  Kabineti  qərarı  ilə  vəzifə  zərərlərinə  bağlı  bütün  Nazirlər  Kabineti 

qərarları qüvvədən düşmüşdür. 

EƏSF nəzdindəki bankların yenidən qurulmasıyla bağlı strategiya: EƏSF 

banklarının  devredilmə,  birləşmə,  satış  və  ya  təsfiyə  yoluyla  həll  edilməsi, 

maliyyə  baxımından  yenidənqurma,  əməliyyat  baxımından  yenidənqurma  və 

fond  banklarının  aktivlərinin  idarəedilməsi  olmaqla  4  əsasa  arxalanır.  EƏSF 

banklarının  əməliyyat  baxımından,  yenidən  qurulması  baxımından  da  vacib 

addımlar  atılmışdır.  Müddət  etibarıyla  sayı  1815  olan  fond  banklarının  şöbə 

sayı  2002-ci ilin iyul ayında  873-ə enmişdir.  Fond banklarının işçi sayı müd-

dətə müvafiq  olaraq 19755 nəfər  azaldılaraq  2002-ci ilin iyul  ayında 18134-ə 

endirilmişdir. 

Yeni banklar qanunu 23.06.1999-cu il tarixli rəsmi qəzetdə yayımlanaraq 

qüvvəyə  minmişdir.  Beləliklə,  son  dövrlərdə  böyük  təsirlərə  və  savaşmalara 

səbəb olan 3182 saylı qanun qüvvədən düşmüşdür. Yeni qanun bankların auditi 

mövzusunda yeni və vacib olan qərarları əhatə edir. 3182 saylı Banklar qanunu 

müqavimət qanunu xüsusiyyətindədir. Qanunu hazırlayanlar bank sektorundakı 

dəyişiklikləri  və  bəzi  mənfi  halları  nəzərdə  tutmuşdurlar.  Qanunun  maddələ-

rinin  sayının  az  olması  bank  qurulmasının  asanlığını  təmin  edir.  Keçici  və 




Yüklə 4,22 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   203   204   205   206   207   208   209   210   ...   230




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə