1
AZƏRBAYCAN RESPUBL KASI TƏHS L NAZ RL Y
AZƏ RBAYCAN DÖVLƏ T QT SAD UN VERS TET
«Bank iş i» kafedrası
«Doktorantura» ş öbə si
ELM VƏ ELMI-PEDAQOJ KADR HAZIRLIĞ ININ
HÜQUQ Ə SASLARI
Hazırlayanlar:
Prof. Zahid Fərrux Məmmədov;
Dos. Həmid nsafoğlu Həmidov;
PhD., Elmlər doktoru proqramı üzrə doktorantMustafa Aslan oğlu Abbasbəyli
Bakı- 2015
2
Elmi və elmi-pedaqoji kadr hazırlığının hüquqi əsaslari kitabı elmi-pedaqoji kadr
hazırlığınına dəstək verə biləcək məlumat vəsaitidir. Bu məlumat vəsaiti elmi-pedaqoji kadr
hazırlığı üzrə qəbul olunmuş normativ –hüquqi aktların icrasında yaranmış suallara cavab verir.
Kitabda - Doktorantura proqrammına qəbul olmaq və kafedra üzrə dosent, professor elmi ad
almaq istəyən iddiaçıların attestasiya işlərinin təhlil və qiymətləndirməsi prosesində ortaya
cıxa biləcək suallara Azərbaycanda həyata keçirilən yüksək ixtisaslı elmi və elmi-pedaqoji
kadrların hazırlanması istiqamətində qəbul olunan Qanunları və normativ-hüquqi sənədləri
rəhbər tutaraq cavablar verilir.
3
Ön söz
Azərbaycan Respublikasında yüksəkixtisaslı elmi və elmi-pedaqoji kadrların hazırlanma-
sı ali təhsilin ən yüksək səviyyəsi olan doktorantura yolu ilə həyata keçirilir və müvafiq elmi
dərəcələrin (elm sahələri göstərilməklə, fəlsəfə doktoru və elmlər doktoru) verilməsi ilə başa
çatır.
Doktoranturada təhsil fəlsəfə doktoru və elmlər doktoru proqramları üzrə həyata keçirilir.
Doktoranturaya qəbul olmaq istəyən şəxslərin ixtisas uyğunluğu qəbul komissiyası
tərəfindən müəyyən edilir. Doktorant təhsil müddətində peşə biliklərinə dərindən yiyələnməli,
müstəqil elmi tədqiqat işi aparmaq vərdişləri əldə etməli, elmi tədqiqatlar aparmaq metodolo-
giyasını mənimsəməli, fərdi iş planını tam yerinə yetirməli, ixtisas fənnindən (həmçinin ixtisas
uyğunluğu nəzərə alınmaqla, digər fəndən), informatikadan və xarici dildən doktorluq
imtahanlarını verməli, elmi tədqiqatlarının nəticələrini əks etdirən məqalələr dərc etdirməli, elmi
tədqiqatlarının nəticələrini aprobasiya etdirməli və elmi tədqiqat işini uğurla bitirməlidir.
Doktoranturada fərdi iş planını yerinə yetirən və elmi tədqiqat işini bitirən şəxslər «Fəlsəfə
doktoru» elmi dərəcəsi almaq üçün dissertasiya işinin müdafiəsinə buraxılırlar.
Ə
yani təhsil alan doktorantlar elmi rəhbərin razılığı ilə təhsil aldıqları ali təhsil müəssisəsi
və elmi təşkilatda 0,5 ştat vahidi ilə müvafiq elmi və ya elmi-pedaqoji işlərə cəlb oluna bilərlər.
Dissertasiya müəllifin təkbaşına yazdığı və açıq müdafiə üçün irəli sürdüyü elmi
müddəaların və nəticələrin məcmusunu əhatə edən elmi işdir. Dissertasiya daxili vəhdətə malik
olmalı, müəllifin elmə şəxsən verdiyi töhfəni əks etdirməlidir.
Müəllif tərəfindən təklif olunmuş yeni nəticələr ciddi əsaslandırılmalı, mövcud faktlarla və
elmi baxışlarla müqayisədə tənqidi qiymətləndirilməlidir. Tətbiqi əhəmiyyətə malik
dissertasiyada müəllif tərəfindən alınmış elmi nəticələrin praktikada tətbiqi barədə məlumat,
nəzəri əhəmiyyətə malik olan dissertasiyalarda isə elmi nəticələrin tətbiqi ilə əlaqədar tövsiyələr
verilməlidir.
Dissertasiyaların əsas elmi nəticələri onun ilkin ekspertizasına qədər Azərbaycan
Respublikasının elmi nəşrlərində və xarici ölkələrin nüfuzlu (beynəlxalq elmi ictimaiyyət
tərəfindən birmənalı olaraq qəbul olunmuş elmi- praktiki) elmi nəşrlərində dərc olunmalıdır.
Dissertasiyanın əsas elmi nəticələrini əks etdirən dərc olunmuş işlərə, əlavə olaraq ixtiralar
haqqında müəlliflik şəhadətnamələri, sənaye nümunələri və patentlər, ümumrespublika və
4
beynəlxalq konfrans və simpoziumların nəticələri üzrə dərc olunmuş məruzə və tezislər,
elektronelmi nəşrlər də aiddir.Ümumrespublika konfrans və simpoziumlarının nəticələri üzrə
dərc olunmuş məruzə və tezislərə, habelə elektron nəşrlərə dair tələblər Komissiya tərəfindən
müəyyən edilir.
Dissertasiya işinin ilkin müzakirəsi əvvəlcə həmin işin yerinə yetirildiyi təşkilatın
kafedrasında keçirilir.
Avtoreferatda dissertasiyanın əsas ideyaları və nəticələri şərh olunmalı, onun yenilik
dərəcəsi və tədqiqatın nəticələrinin elmi və praktiki əhəmiyyəti, aparılan tədqiqatlarda müəllifin
şə
xsi töhfəsi göstərilməlidir.
Kafedra üzrə professor elmi adı müsabiqə və ya təyinat üzrə kafedra müdiri və ya professor
vəzifəsini tutan və ya rektor, prorektor (elmi və tədris işləri üzrə) təyin olunmuş və bu
vəzifələrdə bir il müvəffəqiyyətlə işləyən, beş il ali pedaqoji iş stajı olan, yüksək metodiki və
elmi səviyyədə mühazirələr oxumuş, müdafiədən sonra dərc olunmuş tədris-metodiki və elmi
işləri olan dosent elmi adı almış elmlər doktorlarınaverilir.
Kafedra üzrə dosent elmi adı kafedra müdiri və ya dosent vəzifəsinə seçilən və ya təyin
edilən, yaxud rektor, prorektor (elmi və tədris işləri üzrə), dekan vəzifəsini tutan və həmin
vəzifədə bir il müvəffəqiyyətlə işləyən, üç il ali pedaqoji iş stajı, müdafiədən sonra dərc edilmiş
tədris-metodiki və elmi işləri olan fəlsəfədoktorlarına və ya elmlər doktorlarına verilir.
Ölkədə elmin vəziyyətinin ən önəmli göstəricilərindən biri də keyfiyyətli elmi nəşrlərin
yayımıdır. Qloballaşma mühitində humanitar və ictimai elmlər sahəsində yeni vəzifələr
müəyyənləşdirilir. Yeni elmi istiqamətlərin sayının artımına paralel elmi-periodik nəşrlərin
sayında da yüksəliş müşahidə olunur və bu yüksəlişə cavab olaraq müəllif, resenzent və jurnal
redaktorları qarşısında ciddi tələb və məsuliyyət qoyulur.
Elmi məqalənin IMRAD ( ntroduction – giriş, methods – metod,Results – nəticələr və
discussion – müzakirə) sistemində hazırlanması gərəkdir.Azərbaycanda nəşr olunan elmi
jurnallar qərb jurnallarının nəşr siyasətinin əsası qəbul edilən IMRAD modelini yayım
siyasətində tətbiq etməlidir. IMRAD modeli qoyulan suallara verilən doğru cavabdır. Beləliklə,
jurnalın əsas məqsədi yeni biliyə əsaslanan bilikləri istehsal etmək olmalıdır.
Azərbaycan Respublikasında Tədris vəsaitlərinə nəşr hüququ (qrif) verilməsi
QaydalarınıAzərbaycan Respublikasının təhsil nazirinin 17 dekabr tarixli, 927 nömrəli əmri
5
ilətəsdiq edilmişdir. Tədris vəsaitləri (dərslik, dərs vəsaitləri, metodiki rəhbərlik vəgöstərişlərə)
fənn kurikulumları(proqramları) əsasında hazırlanır.
Ali vəorta ixtisas təhsili müəssisələrinin kurikulumlarıisəAzərbaycan RespublikasıNazirlər
Kabinetinin 23 aprel 2010-cu il tarixli 75 nömrəli qərarıilətəsdiq edilmiş“Ali təhsil pilləsinin
dövlət standartıvəproqramı” əsasında hazırlanır.
6
I.
Doktoranturaların yaradılması və doktoranturaya qə bul qaydaları
Ümumi müddə alar
Azərbaycan Respublikasında yüksəkixtisaslı elmi və elmi-pedaqoji kadrların hazırlan-
ması ali təhsilin ən yüksək səviyyəsi olan doktorantura (hərbi təhsil müəssisələrində adyunktura)
yolu ilə həyata keçirilir və müvafiq elmi dərəcələrin (elm sahələri göstərilməklə, fəlsəfə doktoru
və elmlər doktoru) verilməsi ilə başa çatır.
Doktoranturada təhsilalma əyani (istehsalatdan ayrılmaqla) və qiyabi (istehsalatdan
ayrılmamaqla) formalar üzrə həyata keçirilir.
Doktorantura təhsilini həyata keçirən ali təhsil müəssisələri və elmi təşkilatlar elmi və
elmi-pedaqoji kadr hazırlığını dissertantlıq (dissertantura) yolu ilə də reallaşdırır.
Doktoranturada təhsil fəlsəfə doktoru və elmlər doktoru proqramları üzrə həyata
keçirilir.
Fəlsəfə doktoru proqramı üzrə doktoranturada əyani təhsil müddəti 3 il, qiyabi 4 il,
dissertantlıq yolu ilə 4 ildir.
Müstəsna hallarda bütün təhsil formaları üzrə təhsil müddəti uzadıla bilər.
Doktoranturada və dissertantlıq yolu ilə təhsilini başa çatdırmış məzunlara təhsil
aldıqları müəssisənin müvafiq arayışı və imtahanların verilməsi haqqında vəsiqə verilir.
Doktoranturada təhsilalma əyani (istehsalatdan ayrılmaqla) və qiyabi (istehsalatdan ay-
rılmamaqla) formalar üzrə həyata keçirilir.
Fəlsəfə doktoru proqramı üzrə doktoranturada əyani təhsil müddəti 3 il, qiyabi 4 il,
dissertantlıq yolu ilə 4 ildir.
Elmlər doktoru proqramı üzrə doktoranturada əyani təhsil müddəti 4 il, qiyabi 5 il,
dissertantlıq yolu ilə 5 ildir.
Müstəsna hallarda bütün təhsil formaları üzrə təhsil müddəti uzadıla bilər.
Fəlsəfə doktoru proqramı üzrə doktoranturaya ali təhsili olan (ali təhsil pilləsinin
magistratura səviyyəsini bitirən, yaxud təhsili ona bərabər tutulan, tibbi təhsildə isə həkim və
həkim-mütəxəssis) Azərbaycan Respublikasının vətəndaşları müsabiqə əsasında qəbul olunurlar.
Doktoranturanın (keçmiş aspiranturanın) tam kursunu bitirən şəxs eyni ixtisas üzrə
təkrarən doktoranturaya qəbul oluna bilməz.
7
2.10. Elmi dərəcələr verilməsinə dair attestasiya işinin birinci
nüsxə sində Ali Attestasiya Komissiyasına tə qdim edilmə li olan sə nə dlə rin
(Azə rbaycan Respublikasının Prezidenti yanında AAK rə yasə t heyə tinin
2011-ci il 04 mart tarixli (protokol № 05-R) və 2012-ci il 04 may tarixli
(protokol № 07-R) qə rarları ilə edilmiş ə lavə və də yiş ikliklə rlə )
S Y A H I S I
1. Təşkilatın blankında yazılan və müdafiə şurasının sədri tərəfindən imzalanan qoşma məktub;
2. ş yerində təsdiq olunmuş, üzərində fotoşəkil olan kadrların şəxsi uçot vərəqi – 1 nüsxə;
3. Elmi dərəcə verilməsi haqqında arayış (Əlavə 1.13, yaxud Əlavə 1.14) – 2 nüsxə;
4. Dissertasiyanın mövzusunun və elmi rəhbərin (məsləhətçinin) təsdiq olunması haqqında
protokoldan çıxarış – 1 nüsxə;
5. Dissertasiyanın mövzusunun müvafiq elm sahəsi üzrə problem şurasında qeydə alınması
haqqında protokoldan çıxarış – 1 nüsxə;
6. Doktorluq imtahanlarının verilməsi haqqında vəsiqə (fəlsəfə doktoru elmi dərəcəsi iddiaçıları
üçün) – 1 nüsxə;
7. Fəlsəfə doktoru və elmlər doktoru (fəlsəfə doktoru dissertasiyasının müdafiə olunduğu elm
sahəsi ilə eyni olmadıqda) elmi dərəcəsi iddiaçısının dissertasiyanın profili üzrə ali təhsili
olmadıqda həmin elm sahəsinin ümumelmi əsaslarından əlavə doktorluq imtahanının verilməsi
haqqında vəsiqə – 1 nüsxə;
8. Pedaqogika üzrə fəlsəfə doktoru elmi dərəcəsi iddiaçısının pedaqoji stajı haqqında arayış – 1
nüsxə;
9. Dissertasiya şurası iclasının onun sədri və elmi katibi tərəfindən imzalanmış stenoqramının
birinci nüsxəsi. Burada AAK-ın əmri ilə təsdiq edilmiş, həmçinin şuranın tərkibinə əlavə daxil
edilmiş şura üzvlərindən müdafiədə iştirak edənlər adbaad sadalanır, iştirak etməyənlərin iştirak
etməməsinin səbəbi qeyd edilir, iclasın başlanıb, qurtardığı vaxt göstərilir. Stenoqrama rəsmi
opponentlərin rəyləri, aparıcı təşkilatın rəyi və həmin rəyin qəbul edildiyi iclasın protokolu əlavə
olunur;
10. Elmi rəhbərin (məsləhətçinin) rəyi – 1 nüsxə;
11. Avtoreferata verilən rəylər;
8
12. Dissertasiya işinin yerinə yetirildiyi və ya iddiaçının təhkim olunduğu təşkilatın rəyi (1
nüsxə), həmin rəyin qəbul edildiyi iclasın protokolu (1 nüsxə), rəyçilərin yazılı rəyləri (hər
birindən 1 nüsxə) və dissertasiya işinin ilkin müzakirəsinin gedişinin videoçəkilişi
yazılmışkompakt disklər; Təşkilatın rəyi kafedra (laboratoriya, bölmə, şöbə) iclasının və ya
seminarın protokolundan çıxarış şəklində tərtib edilir, təşkilatın rəhbəri tərəfindən təsdiq olunur
və ona təşkilatın gerbli möhürü vurulur. Protokol iclasın sədri və katibi tərəfindən imzalanır,
onların imzası təşkilatın elmi katibi tərəfindən müvafiq qaydada təsdiq olunur;
13. Dissertasiya şurasının yaradıldığı təşkilatdakı elmi seminarın rəyi (1 nüsxə), həmin rəyin
qəbul edildiyi iclasın protokolu (1 nüsxə), resenzentlərin yazılı rəyləri (hər birindən 1 nüsxə) və
elmi seminarın gedişinin videoçəkilişi yazılmış kompakt disklər; Elmi seminarın rəyi və
protokolu iclasın sədri və katibi tərəfindən imzalanır, onların imzası təşkilatın elmi katibi
tərəfindən müvafiq qaydada təsdiq olunur;
14. ştiraketmə vərəqəsi (üzərində təşkilatın möhürü olmalıdır) – 1 nüsxə;
15. Fəlsəfə doktoru elmi dərəcəsi iddiaçıları üçün ali təhsil haqqında diplomun (xaricdə, o
cümlədən MDB ölkələrində təhsil almış şəxslər üçün əlavə olaraq, Azərbaycan Respublikasının
Təhsil Nazirliyindən verilmiş ekvivalentlik haqqında şəhadətnamənin) təsdiq edilmiş surəti – 1
nüsxə; Elmlər doktoru elmi dərəcəsi iddiaçıları üçün fəlsəfə doktoru diplomunun (elmi
dərəcəsini xaricdə, o cümlədən MDB ölkələrində almış şəxslər üçün əlavə olaraq, Komissiya
tərəfindən verilmiş ekvivalentlik haqqında sənədin – diplomun) təsdiq edilmiş surəti – 1 nüsxə;
16. Dissertasiyanın cildlənmiş birinci nüsxəsi və onun elektron variantı;
17. Dissertasiya mövzusuna dair dərc olunmuş elmi işlərin siyahısı (Əlavə 1.18) - 1 nüsxə;
18. şdə olan sənədlərin siyahısı (Əlavə 1.19) – 1 nüsxə;
19. Dissertasiya mövzusuna dair dərc olunmuş məqalələr, konfrans materialları və onların
elektron surətləri (mündəricat daxil olmaqla), monoqrafiya və kitablar ayrıca qovluqda təqdim
edilir. Xaricdə çap olunmuş işlərin dərc olunduğu elmi nəşrlərin əsli təqdim edilməlidir.
Elmi nəşrlərin əsli olmadıqda məqalənin surətinə nəşrin internet saytının dəqiq ünvanını əks
etdirən yazılı məlumat əlavə edilməlidir və bu internet ünvanı elmi işlərin siyahısında
göstərilməlidir;
20. Dissertasiya müdafiəsinin gedişinin videoçəkilişi yazılmış kompakt disklər. Göstərilən
sənədlər AAK-a kağıztikiləndə göndərilir. Kağıztikilənin iç üzünə zərf yapışdırılır ki, buraya
iddiaçı tərəfindən imzalanmış qeydiyyat-uçot vərəqi (Əlavə 1.15), şuranın sədri tərəfindən təsdiq
9
olunmuş və gerbli möhür vurulmuş qeydiyyat vərəqi (Əlavə 1.16), onların elektron informasiya
daşıyıcısı, dissertasiyanın avtoreferatı (4 nüsxə) və onun elektron variantı, iddiaçının şəxsiyyət
vəsiqəsinin surəti qoyulur. Səsvermənin nəticələri mənfi olduqda dissertasiya şurası müdafiədən
sonra bir ay ərzində AAK-a təşkilatın blankında çap olunub, dissertasiya şurası sədrinin
imzalıdığı qoşma məktub göndərir ki, buna imtina edilmiş dissertasiyanın qeydiyyat vərəqi (2
nüsxə), habelə dissertasiya və avtoreferat (hər birindən bir nüsxə), dissertasiya şurası iclasının
ş
uranın sədri və elmi katibi tərəfindən imzalanmış stenoqramı əlavə olunur.
2.11. Elmlə r doktoru və fə lsə fə doktoru dissertasiyalarının müdafiə sinin təş kil
edilmə si üçün Ali Attestasiya Komissiyasına tə qdim edilə n sə nə dlə rin
S YAHISI
1. Dissertasiya işinin yerinə yetirildiyi təşkilatın blankında yazılan və onun rəhbəri
tərəfindən imzalanan qoşma məktub;
2. ş yerində təsdiq edilmiş, üzərində fotoşəkil olan kadrların şəxsi uçot vərəqi -1 nüsxə;
3. ddiaçının iş yerindən verilmiş, təşkilatın rəhbəri tərəfindən imzalanmış, tarix
qoyulub, gerbli möhürlə təsdiq olunmuş xasiyyətnamə -1 nüsxə;
4. Fəlsəfə doktoru elmi dərəcəsi iddiaçıları üçün Ali təhsil haqqında diplomun (xaricdə,
o cümlədən MDB ölkələrində təhsil almış şəxslər üçün əlavə olaraq, Azərbaycan Respublikası
Təhsil Nazirliyindən verilmiş ekvivalentlik haqqında şəhadətnamənin) təsdiq edilmiş surəti -
1nüsxə; Elmlər doktoru elmi dərəcəsi iddiaçıları üçün fəlsəfə doktoru diplomunun, (elmi
dərəcəsini xaricdə, o cümlədən MDB ölkələrində almış şəxslər üçün əlavə olaraq, Komissiya
tərəfindən verilmiş ekvivalentlik haqqında sənədin-diplomun) təsdiq edilmiş surəti -1 nüsxə;
5. Dissertasiya mövzusunun, elmi rəhbərin (elmi məsləhətçinin) təsdiq olunması
haqqında protokoldan çıxarış, dissertasiya mövzusunun müvafiq elm sahəsi üzrə problem
ş
urasanda qeydə alınması haqqında protokoldan çıxarış- 1 nüsxə.
6. Fəlsəfə doktoru elmi dərəcəsi almaq üçün doktorluq imtahanlarının verilməsi
haqqında vəsiqə; Fəlsəfə doktoru və elmlər doktoru (fəlsəfə doktoru dissertasiyasının müdafiə
olunduğu elm sahəsi ilə eyni olmadıqda) elmi dərəcəsi iddiaçısının dissertasiyanın profili üzrə ali
təhsili olmadıqda həmin elm sahəsinin ümumelmi əsaslarından əlavə doktorluq imtahanının
verilməsi haqqında vəsiqə-1 nüsxə; Pedaqogika üzrə fəlsəfə doktoru elmi dərəcəsi iddiaçısının
pedaqoji stajı haqqında arayış-1 nüsxə;
10
7. Dissertasiya işinin yerinə yetirildiyi və ya iddiaçının təhkim olunduğu təşkilatın rəyi və rəyin
qəbul edildiyi iclasın protokolu -1 nüsxə rəyçilərin yazılı rəyləri, dissertasiya işinin ilkin
müzakirəsinin gedişinin videoçəkilişi yazılmış kompakt disklər. Təşkilatın rəyi kafedra
(laboratoriya, bölmə, şöbə) iclasının və ya seminarının protokolundan çıxarış şəklində tərtib
edilir, təşkilatın rəhbəri tərəfindən təsdiq olunur və ona təşkilatın gerbli möhürü vurulur.
Protokol iclasın sədri və katibi tərəfindən imzalanır, onların imzası təşkilatın elmi katibi
tərəfindən müvafiq qaydada təsdiq olunur.
8. Elmi rəhbərin (məsləhətçinin) rəyi;
9. Dissertasiya mövzusuna dair dərc olunmuş elmi işlərin siyahısı (Əlavə 1.18) - 1 nüsxə;
10. Dissertasiya mövzusu üzrə dərc olunmuş elmi əsərlərin surətləri (monoqrafiya və xarici
jurnalların özü əlavə olunur);
11. Fəlsəfə doktoru elmi dərəcəsi iddiaçıları üçün fəlsəfə doktoru dissertasiya işinin cildlənmiş
nüsxəsi və avtoreferatın əlyazması -1 nüsxə;
Elmlər doktoru elmi dərəcəsi iddiaçıları üçün elmlər doktoru və fəlsəfə doktoru dissertasiya
işlərinin cildlənmiş nüsxələri, fəlsəfə doktoru dissertasiyasının avtoreferatı və elmlər doktoru
dissertasiyasının avtoreferatının əlyazması – hər birindən 1 nüsxə və onların elektron
variantları;
12. Şəxsiyyət vəsiqəsinin surəti.
2.12. AZƏRBAYCAN RESPUBL KASINDA D SSERTAS YALARIN
Ə
SAS NƏT CƏLƏR N N DƏRC OLUNMASI TÖVS YƏ ED LƏN
DÖVR ELM NƏŞ RLƏ R N S Y A H I S I( qtisad elmlə ri üzrə )
1.
AMEA-nın Məruzələri - AMEA
2.
AMEA-nın Xəbərləri. Iqtisadiyyat elmləri seriyası AMEA
3.
AMEA qtisadiyyat nstitutunun Elmi Əsərlər Toplusu AMEA qtisadiyyat nstitutu
4.
Azərbaycan Elmi Tədqiqat Kənd Təsərrüfatının qtisadiyyatı və Təşkili nstitutunun Elmi
Ə
sərləri- Azərbaycan Elmi Tədqiqat Kənd Təsərrüfatının qtisadiyyatı və Təşkili nstitutu
5.
Bakı Universitetinin Xəbərləri. Sosial-siyasi elmlər seriyası Bakı Dövlət Universiteti
11
6.
Naxçıvan Dövlət Universiteti. Elmi Əsərlər. ctimai elmlər seriyası/ Naxçıvan Dövlət
Universiteti
7.
Azərbaycan Aqrar Elmi Azərbaycan Respublikası Kənd Təsərrüfatı Nazirliyi
8.
The Journal of Economic Sciences: theory and practice (ingilis dilində)- Azərbaycan
Dövlət qtisad Universiteti
9.
Dirçəliş –XXI əsr Azərbaycan Dövlət Quruculuğu və Beynəlxalq Münasibətlər nstitutu
10.
AMEA-nın Xəbərləri. Elm və innovasiya seriyası AMEA
11.
Audit / Bakı Biznes Universiteti
12.
Əmək və Sosial Problemlər Azərbaycan Respublikası/ Əmək və Əhalinin Sosial
Müdafiəsi Nazirliyi Əmək və Sosial Problemlər üzrə Elmi Tədqiqat və Tədris Mərkəzi
13.
Odlar Yurdu Universitetinin Elmi və Pedaqoji Xəbərləri Odlar Yurdu Universiteti
14.
Azərbaycanın Vergi Jurnalı Azərbaycan Vergilər Nazirliyi
15.
pək Yolu / Azərbaycan Universiteti
16.
Journal of Qafqaz University. Economics and Administration Qafqaz Universiteti
17.
Azərbaycan Neft Təsərrüfatı// Azərbaycan Dövlət Neft Şirkəti
18.
AMEA Naxçıvan Bölməsinin Xəbərləri. ctimai və humanitar elmlər seriyası// AMEA
Naxçıvan Bölməsi
19.
Beynəlxalq hüquq və inteqrasiya problemləri// Bakı Dövlət Universiteti. Geostrategiya
“Kaspi” Geosiyasi Araşdırmalar Mərkəzi
20.
Maliyyə və uçot Аzərbaycan РespublikasıMaliyyə Nazirliyi və Redaksiyanın əmək
kollektivi
21.
Kooperasiya // Azərbaycan Kooperasiya Universiteti
22.
Gənc Alimlərin Əsərləri AMEA Gənclərin ntellektual nkişaf Mərkəzi, Azərbaycan
Respublikası Gənclər və dman Nazirliyi, Azərbaycan Gənc Alim, Doktorant və
MagistrlərCəmiyyəti.
Qeyd: Azərbaycan Respublikasının Prezidenti yanında Ali Attestasiya Komissiyası Web
of Science bazasının (www.thomsonreuters.com) üç sitatgətirmə sistemindən hər hansı birinə
daxil olan jurnalları birmənalı şəkildə nüfuzlu xarici elmi jurnallar hesab edir:
- Science Citation Index Expanded (dəqiq, təbiət və texniki elmlər üzrə baza);
- Social Science Citation Index (sosial elmlər üzrə baza);
- Arts and Humanities Citation Index (incəsənət və humanitar elmlər üzrə baza).
12
2. Gənc tədqiqatçıların AMEA və Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyi tərəfindən
təşkil olunmuş respublika elmi konfranslarının materialları.
3. Beynəlxalq və respublika miqyaslı simpozium, elmi konfrans və digər mühüm elmi
tədbirlərin materialları.
Dövri elmi nəşrin redaksiyasına doktorant və dissertantlardan həmin elmi nəşrdə
məqalələrin dərc olunması üçün rüsum alınmasına icazə verilmir (Azərbaycan Respublikasında
dissertasiyaların əsas nəticələrinin dərc olunması tövsiyə edilən dövri elmi nəşrlər qarşısında
qoyulan tələblər).
2.13. AZƏ RBAYCAN RESPUBL KASINDA ELM VƏ ELM -PEDAQOJ Ş Ç LƏ RƏ
ELM DƏ RƏ CƏ LƏ R N VER LMƏ S ÜZRƏ XT SASLARINNOMENKLATURASI
(53- QT SAD ELMLƏ R )
5301.01 Daxili fiskal siyasət və dövlət maliyyəsi - iqtisad
5302.01 Ekonometriya iqtisad, riyaziyyat
5303.01 Mühasibat uçotu iqtisad
5304.01 qtisadi fəaliyyət növləri iqtisad
5306.01 Texnoloji innovasiyalar iqtisadiyyatı iqtisad
5307.01 qtisadi nəzəriyyə iqtisad
5308.01 Ümumi iqtisadiyyat iqtisad
5309.01 Sənayenin təşkili və dövlət siyasəti iqtisad
5310.01 Dünya iqtisadiyyatı iqtisad
5311.01 Müəssisələrin təşkili və idarə olunması iqtisad
5312.01 Sahə iqtisadiyyatı iqtisad, coğrafiya
5313.01 Demoqrafiya iqtisad, coğrafiya, tarix.
III. Elmi adlarin verilməsi qaydalari
Kafedra üzrə dosent və professor elmi adlarının verilməsi barədə ali təhsil
müəssisələrinin elmi şuraları Komissiya qarşısında vəsatət qaldırır. ddiaçılara dosent adı
13
verilməsi üçün vəsatət fəlsəfə doktoru elmi dərəcəsi aldıqdan, xaricdə elmi dərəcə almış
şə
xslərin diplomları müvafiq qaydada tanındığı və ya bərabər tutulduğu tarixdən iki il sonra,
professor elmi adı verilməsi üçün isə elmlər doktoru elmi dərəcəsi aldıqdan, xaricdə elmlər
doktoru elmi dərəcəsi almış şəxslərin diplomları müvafiq qaydada tanındığı və ya bərabər
tutulduğu tarixdən dörd il sonra, bu Əsasnamənin müvafiq olaraq 41-ci və 43-cü bəndlərinin
tələbləri ödənildiyi halda qaldırıla bilər(“Elmi dərəcələrin və elmi adlarınverilməsi qaydaları
haqqında” Əsasnamə).
Kafedra üzrə dosent və professor elmi adlarının verilməsi barədə ali təhsil
müəssisələrinin elmi şuraları Komissiya qarşısında vəsatət qaldırır. ddiaçılara dosent adı
verilməsi üçün vəsatət fəlsəfə doktoru elmi dərəcəsi aldıqdan, xaricdə elmi dərəcə almış
şə
xslərin diplomları müvafiq qaydada tanındığı və ya bərabər tutulduğu tarixdən iki il sonra,
professor elmi adı verilməsi üçün isə elmlər doktoru elmi dərəcəsi aldıqdan, xaricdə elmlər
doktoru elmi dərəcəsi almış şəxslərin diplomları müvafiq qaydada tanındığı və ya bərabər
tutulduğu tarixdən dörd il sonra, bu Əsasnamənin müvafiq olaraq 41-ci və 43-cü bəndlərinin
tələbləri ödənildiyi halda, qaldırıla bilər.
3.1. Kafedra üzrə professor elmi adı
Kafedra üzrə professor elmi adı aşağıdakılara verilir:
Müsabiqə və ya təyinat üzrə kafedra müdiri və ya professor vəzifəsini tutan və ya
rektor, prorektor (elmi və tədris işləri üzrə) təyin olunmuş və bu vəzifələrdə bir il
müvəffəqiyyətlə işləyən, beş il ali pedaqoji iş stajı olan, yüksək metodiki və elmi səviyyədə
mühazirələr oxumuş, müdafiədən sonra dərc olunmuş tədris-metodiki və elmi işləri olan dosent
elmi adı almış elmlər doktorlarına.
3.2. Kafedra üzrə dosent elmi adı
Kafedra üzrə dosent elmi adı aşağıdakılara verilir:
kafedra müdiri və ya dosent vəzifəsinə seçilən və ya təyin edilən, yaxud rektor,
prorektor (elmi və tədris işləri üzrə), dekan vəzifəsini tutan və həmin vəzifədə bir il
müvəffəqiyyətlə işləyən, üç il ali pedaqoji iş stajı, müdafiədən sonra dərc edilmiş tədris-metodiki
və elmi işləri olan fəlsəfədoktorlarına və ya elmlər doktorlarına.
14
3.3. Elmi adlar verilməsinə dair attestasiya işinə daxil olan və
AAK-a göndə rilmə li sə nə dlə rin
S Y A H I S I
1. Təşkilatın blankında yazılan və onun rəhbəri tərəfindən imzalanan qoşma məktub;
2. Kafedra və ya ixtisas üzrə professor (Əlavə 2.2), yaxud dosent (Əlavə 2.3) elmi adı
verilməsinə dair arayış – 2 nüsxə;
3. ş yerində təsdiq edilmiş, üzərində fotoşəkil olan kadrların şəxsi uçot vərəqi - 1 nüsxə və
iddiaçının şəxsiyyət vəsiqəsinin surəti -1 nüsxə;
4. Elmi və pedaqoji vəzifələrdə işləməsi barədə əmək kitabçasından iş yerində təsdiq edilmiş
çıxarış - 1nüsxə;
5. Ali təhsil müəssisələrində əvəzçilik qaydasında pedaqoji vəzifə tutmaq haqqında əmrdən
çıxarış və ya saat hesabı ödəmə şərtilə pedaqoji fəaliyyət haqqında (hər ay üçün tədris yükü
göstərilməklə) arayış – 1 nüsxə;
6. xtisas üzrə professor elmi adının iddiaçıları üçün onun elmi rəhbəri və ya elmi məsləhətçisi
olduğu müvafiq elmi dərəcə almış şəxslərin (dissertasiyanın adı, ixtisası və elmi dərəcə verildiyi
il göstərilməklə) elmi şuranın elmi katibi tərəfindən imzalanmış və möhürlə təsdiq olunmuş
siyahısı – 1 nüsxə;
7. ddiaçının elmi-pedaqoji, istehsalat fəaliyyətinə dair onun iş yerindən verilmiş, təşkilatın
rəhbəri tərəfindən imzalanmış, tarix qoyulub, gerbli möhürlə təsdiq olunmuş xasiyyətnamə – 1
nüsxə; ddiaçı elmi ad almağa əsas iş yerindən təqdim edilmədikdə, onu elmi ad almağa təqdim
edən təşkilatdan verilmiş xasiyyətnamə ilə yanaşı, əsas iş yerindən verilmiş xasiyyətnamə də
təqdim olunmalıdır;
8. Elmlər doktoru (professor və dosent elmi adının iddiaçıları üçün) və ya fəlsəfə doktoru (dosent
elmi adının iddiaçıları üçün) diplomunun təsdiq olunmuş surəti - 1 nüsxə; Elmi dərəcə başqa
ölkədə verildiyi halda müvafiq qaydada təsdiq olunmuş ekvivalentlik haqqında sənədin surəti;
9. Müstəsna hal kimi verilən elmi adların iddiaçıları əlavə təsdiqləyici sənədləri təqdim
etməlidirlər;
10. ddiaçının dərc olunmuş elmi və tədris - metodiki işlərinin onun iş yerində təsdiq olunmuş
siyahısı, onların surəti və elektron surətləri, monoqrafiya və tədris-metodiki işlərin əsli təqdim
edilir.– 1 nüsxə; Dərslik, dərs vəsaiti və digər tədris-metodiki vəsaitin çap olunması üçün qrif
15
verilməsinə dair bu sahədə müvafiq səlahiyyətli təşkilatın müvafiq əmrinin təsdiq olunmuş
surəti.
11. Qeydiyyat-uçot vərəqi– 1 nüsxə;
12. Attestasiya işində olan sənədlərin siyahısı– 1 nüsxə. Elmi ad verilməsinə dair bütün sənədlər
AAK-a kağız tikiləndə göndərilməlidir. ddiaçının attestasiya işinin təşkilatda saxlanılan ikinci
nüsxəsinə yuxarıda qeyd edilən sənədlərin surətindən başqa səsvermə zamanı
istifadə olunan bülletenlər və hesablayıcı komissiyanın müvafiq formada tərtib olunmuş
protokolu əlavə olunur.
IV. Tədris vəsaitlərinə nəşr hüququ (qrif) verilməsiQaydaları
Ölkədə elmin vəziyyətinin ən önəmli göstəricilərindən biri də keyfiyyətli elmi nəşrlərin
yayımıdır. Qloballaşma mühitində humanitar və ictimai elmlər sahəsində yeni vəzifələr
müəyyənləşdirilir. Yeni elmi istiqamətlərin sayının artımına paralel elmi-periodik nəşrlərin
sayında da yüksəliş müşahidə olunur və bu yüksəlişə cavab olaraq müəllif, resenzent və jurnal
redaktorları qarşısında ciddi tələb və məsuliyyət qoyulur.
Bu məqsədlə bizim təşəbbüşümüzlə ilk dəfə 3 dekabr 2009-cu il tarixindəAzərbaycan
Respublikası Prezidenti yanında Dövlət darəçilik Akademiyasında – XXI əsrdə elmi-periodik
nəşrlərdə məqalə yayımlanması prosesi, resenzent və redaksiya mövqeyini müzakirə etmək,
xarici təcrübədə əldə edilən bilik və məlumatları paylaşmaq, xüsusilə də gənc alimlərin elmi
fəaliyyətini stimullaşdırmaq və onların fundamental elmi tədqiqatlarının daxildə və xaricdə
nüfuzlu jurnallarda, nəşriyyatlarda çap edilməsi üçün nə etməli suallarına cavab olaraq «Elmi
nəşrlərin ekspert qiymətləndirilmə modeli: müəllif, resenzent və jurnal redaksiyasının mövqeyi»
mövzusunda dəyirmi masa keçirilmiş və bu sahədə görülməsi gərək olan çox geniş təkliflər
paketi hazırlanmışdır. Elmi məqalənin IMRAD ( ntroduction – giriş, methods – metod,Results –
nəticələr və discussion – müzakirə) sistemində hazırlanması gərəkdir
1
.
1
Z.F.Məmmədov. Elmi nəşrlərin ekspert qiymətləndirilmə modeli // 3 dekabr 2009-cu il tarixdə Azərbaycan
Respublikası Prezidenti yanında Dövlət darəçilik Akademiyasında keçirilən dəyirmi masanın moderatoru və
məruzəçı.
16
Azərbaycanda nəşr olunan elmi jurnallar qərb jurnallarının nəşr siyasətinin əsası qəbul
edilən IMRAD modelini yayım siyasətində tətbiq etməlidir. IMRAD modeli qoyulan suallara
verilən doğru cavabdır. Yəni birinci sualda hansı problem araşdırılır? Cavab: introduction – giriş;
ikinci sual: problem necə araşdırıldı? Cavab: elmi metod və üsullarla; ücüncü sual: araşdırma
prosesində nə tapıldı? Cavab: results – nəticə; dördüncü sual: bunlar nə məna verir? Cavab:
discussion – müzakirə. Beləliklə, jurnalın əsas məqsədi yeni biliyə əsaslanan bilikləri istehsal
etmək olmalıdır.
Lakin elmi nəşrlərin qiymətləndirmə sistemi və müvafiq meyarlar dünya elmi
tərəfindən, xüsusilə də ISO (ABŞ-da nstitute for Scientific Information), Rusiyada Ali
Attestasiya Komissiyasının elmi nəticələrinin dərc olunması qəbul etdiyi elm, nəşrlər və Rusiya
stinad ndeks nstitutu.Azərbaycan Respublikasında Tədris vəsaitlərinə nəşr hüququ (qrif)
verilməsi QaydalarınıAzərbaycan Respublikasının Təhsil Nazirliyi təsbit edir.
Azərbaycan Respublikasının təhsil nazirinin 17 dekabr tarixli, 927 nömrəli əmri
ilətəsdiq edilmişdir. Tədris vəsaitləri (dərslik, dərs vəsaitləri, metodiki rəhbərlik vəgöstərişlərə)
fənn kurikulumları(proqramları) əsasında hazırlanır.
Ali
vəorta
ixtisas
təhsili
müəssisələrinin
kurikulumlarıisəAzərbaycan
RespublikasıNazirlər Kabinetinin 23 aprel 2010-cu il tarixli 75 nömrəli qərarıilətəsdiq
edilmiş“Ali təhsil pilləsinin dövlət standartıvəproqramı” əsasında hazırlanır.
Tədris vəsaitləri dövlət standartlarıəsasında yaradılır. Fənn kurikulumları(fənn
proqramları) Təhsil Nazirliyi tərəfindən təsdiq olunan tədris vəsaitlərinəaid edilir.
Nəş r hüququ (qrif) verilmə si qaydası
Tədris vəsaitlərinəqrif verilməsi üçün aşağıdakısənədlər Təhsil Nazirliyinətəqdim
olunmalıdır:
1. tədris vəsaitinin əlyazması;
2. birbaşa müəllif (müəllif kollektivi) tərəfindən təqdim edilmişhallar istisnaolmaqla
ə
lyazmasının müzakirəolunduğu fənn birləşməkomissiyası, kafedra vəfakültəelmi şuralarının
qərarları;
3. əlyazmasına verilmiş2 müsbət mütəxəssis rəyi (müəssisədaxili vəkənar);
4. əlyazmasıtəhsil müəssisəsi tərəfindən təqdim olunursa, müvafiq müşayiətməktubu, fərdi
qaydada təqdim olunursa, müəllifin (müəllif kollektivinin) ərizəsi;
17
5. əlyazmasında başqa əsərlərdən vəmənbələrdən qeyri-qanuni istifadəhallarına yol verilməməsi
barədəmüəllifin (müəllif kollektivinin) notarial qaydadatəsdiq olunmuşərizəsi.
Təhsil müəssisəsindən daxil olan tədris vəsaitinin fənn kurikulumuna (proqramına)
uyğunluğu, tədris saatlarına nisbəti, elmi-metodik səviyyəsi vəs.məsələlərinin yoxlanılmasıüçün
Nazirliyin aidiyyəti şöbəsi onu EMŞ-nın uyğunbölməsinin ekspertizasına göndərəbilər.
Birbaşa müəllif (müəllif kollektivi) tərəfindən təqdim edilmişvəya buQaydaların 2.3-cü
bəndindəgöstərilən əlyazmaların EMŞ-nın uyğun bölməsindəekspertizasıtərəflər arasında
bağlanmışmüqaviləəsasında
aparılır.EMŞ-nın
müvafiq
bölməsi
ə
lyazmanımüsbət
qiymətləndirməzsə,
yaxudyenidən
işlənilməyəqaytararsa,
bu
barədəqərarınıyazılışəkildəəsaslandırıb Nazirliyinaidiyyəti şöbəsinəqaytarır.
Mənfi rəyləgeri qaytarılmışəlyazma müəllif tərəfindən işlənilərək nəşr hüququ (qrif)
alınmasıüçün yenidən təqdim oluna bilər.
EMŞ-nın müzakirələrindəbölməüzvləri iləmüəllif arasında fikir müxtəlifliyi yarandıqda
ə
lyazma gizli rəyəgöndəriləbilər. Tədris vəsaitinəqrif verildikdən sonra onun müəllif
hüquqlarının pozulmasıyolu iləhazırlandığınıtəsdiq edən hallar müəyyən edildiyi təqdirdə, Təhsil
Nazirliyi qrifi ləğv edir vəhəmin qrifləəlaqədar əldəedilən üstünlüklərinin ləğvi barədəmüvafiq
orqanlar qarşısında məsələqaldırır.
18
Mündəriciat
I.
Doktoranturaların yaradılması və doktoranturaya qə bul qaydaları
Ümumi müddəalar
1.1.Doktoranturaya qəbul
1.2 Dissertasiya mövzuları və elmi rəhbərlər haqqında qərar
1.3 Doktorant təhsil müddətində hansı işləri görməli
1.4. Doktorantların attestasiyası
1.5. Doktorantların mükafatlandırılması və elmi-pedaqoji işlərə cəlb olunması
1.6. Elmlər doktoru hazırlığı üzrə doktorantura
1.7. Doktoranturada elmi və elmi-pedaqoji kadrların məqsədli hazırlığı
1.7. Dissertantlıq yolu ilə yüksəkixtisaslı elmi və elmi-pedaqoji kadrların hazırlanması
II. Elmi də rə cə lə rin verilmə si qaydaları
2.1. Elmlər doktoru elmi dərəcəsi almaq üçün təqdim edilmiş elmlər doktoru
dissertasiya işlərinə qoyulan tələblər
2.2. Fəlsəfə doktoru elmi dərəcəsi almaq üçün təqdim edilmiş dissertasiya işlərinə
qoyulan tələblər
2.3. Dissertasiyaların əsas elmi nəticələrinin nəşri
2.4. Dissertasiya işinin ilkin müzakirəsi
2.5. Dissertasiya işinə rəy
2.6. Dissertasiyalarin tərtibi qaydalari
2.7. Dissertasiyasının avtoreferatı
2.8. Dissertasiya şuralarının tərkibi
2.9. Elmi dərəcə iddiaçısının dissertasiya şurasına təqdim etməli olduğu sənədlərin
siyahısı
2.10. Elmi dərəcələr verilməsinə dair attestasiya işinin birinci nüsxəsində Ali
Attestasiya Komissiyasına təqdim edilməli olan sənədlərin (Azərbaycan Respublikasının
Prezidenti yanında AAK rəyasət heyətinin 2011-ci il 04 mart tarixli (protokol № 05-R) və 2012-
ci il 04 may tarixli (protokol № 07-R ) qərarları ilə edilmiş əlavə və dəyişikliklərlə) siyahısı
19
2.11. Elmlər doktoru və fəlsəfə doktoru dissertasiyalarının müdafiəsinin təşkil edilməsi
üçün Ali Attestasiya Komissiyasına təqdim edilən sənədlərin siyahısı
2.12. Azərbaycan Respublikasinda dissertasiyalarinəsas nəticələrinin dərc olunmasi
tövsiyə ediləndövri elmi nəşrlərin siyahısı ( qtisad elmləri üzrə)
2.13. Azərbaycan Respublikasinda elmi və elmi-pedaqoji işçilərə elmi dərəcələrin
verilməsi üzrə ixtisaslarin Nomenklaturası (53- ( qtisad elmləri üzrə)
III. ELMI ADLARIN VER LMƏS QAYDALARI
3.1. Kafedra üzrə professor elmi adı
3.2. Kafedra üzrə dosent elmi adı
3.3. Elmi adlar verilməsinə dair attestasiya işinə daxil olan və AAK-a göndərilməli
sənədlərinsiyahısı
IV. Tədris vəsaitlərinə nəşr hüququ (qrif) verilməsi Qaydaları
20
Ə
də biyyat
1.
Azərbaycan Respublikasının Prezidenti yanında Ali Attestasiya Komissiyasının
Bülleteni, Bakı: “Elm”, 2013, 176 səh.
2.
Elmi dərəcələrin və elmi adların verilməsi qaydaları haqqında Əsasnamə //
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 2003-cü il 21fevral tarixli 857 №-li
Fərmanı ilə təsdiq edilmiş, 2008-ci il 5 iyun tarixli 769 №-li və 2011-ci il 15
fevral tarixli 381 №-li Fərmanları ilə əlavələr və dəyişikliklər edilmişdir.
3.
Dissertasiya Şuralari Haqqında Əsasnamə //Azərbaycan Respublikasının
Prezidenti yanında Ali Attestasiya Komissiyası rəyasət heyətinin 2003-cü il 02
may tarixli (protokol № 05-R) qərarı ilə təsdiq edilmiş, 2009-cu il 06 fevral
tarixli (protokol №02-R), 2011-ci il 04 mart tarixli (protokol №05-R) və 2012-ci
il 04 may tarixli (protokol №07-R) qərarları ilə əlavə və dəyişikliklər edilmişdir.
4.
Doktoranturaların yaradılması və doktoranturaya qəbul qaydaları(Azərbaycan
Respublikası Nazirlər Kabinetinin 2010-cu il 01 iyul tarixli 129
nömrəli qərarı ilə təsdiq edilmişdir)
5.
Azərbaycan Respublikasının təhsil nazirinin 17 dekabr tarixli, 927 nömrəli əmri
ilətəsdiq edilmişdir. Tədris vəsaitlərinə nəşr hüququ (qrif) verilməsi Qaydaları
6.
Abbasbəyli M.A. Ali təhsil müəssisələrinin hüquqi bazası // Qanun, 2011, 01
(201).- s. 3-17
7.
Zahid Fərrux Məmmədov. Modern ali məktəb: məqsədlər, vəzifələr, problemlər
və perspektivlər // Azərbaycan Dövlət qtisad Universitetinin Elmi Xəbərləri
Yanvar-Mart 2014.
Dostları ilə paylaş: |