Microsoft Word ?Zizxan tanriverdi


“Dədə Qorqud”un möcüzələr dünyası



Yüklə 3,53 Mb.
səhifə174/174
tarix25.06.2018
ölçüsü3,53 Mb.
#51679
1   ...   166   167   168   169   170   171   172   173   174

 

              “Dədə Qorqud”un möcüzələr dünyası 

528

 

172.Rəcəbli Ə. Qədim türk yazılı abidələrinin  dili. I hissə, Bakı, 



2006. 

173.Rəhimov M. Azərbaycan dilində feil şəkillərinin formalaşma-

sı tarixi. Bakı, 1965. 

174. Rəşidəddin F. Oğuznamə. Bakı, 1992. 

175. Rüstəm Kamal. Arxaik ritual semantikası. “Bamsı Beyrək 

boyu”nda metonimik-metaforik süjet yaradıcılığı. “Qobus-

tan”, N 4. Bakı, 2005, s.32-37. 

176.Rüstəm Kamal. “Kitabi-Dədə Qorqud”un kommunikativ 

məkanı: miforitual aspekt. Bakı, 2013. 

177.Rüstəm Kamal. “Dədə Qorqud kitab”ının xronotop strukturu. 

Dədə Qorqud günü.. XIV sessiyanın materialları. Bakı, 2014, 

səh.50-64. 

178.Sadıqova S. Dilçiliyin nəzəri problemləri. I cild, Bakı, 2010. 

179.Sadıqova S. Dilçiliyin nəzəri problemləri. II cild, Bakı, 2011. 

180.Серебренников Б., Гаджиева Р. Сравнительно-историчес-

кая грамматика тюркских языков. Баку, 1979. 

181.Seyidov M. Azərbaycan xalqının soykökünü düşünərkən. 

Bakı, 1989. 

182.Seyidov Y. Azərbaycan dilində söz birləşmələri. Bakı, 1966. 

183.Seyidov Y. Azərbaycan dilinin qrammatikası. Morfologiya. 

Bakı, 2000.  

184.Seyidov Y. Seçilmiş əsərləri. III cild, Bakı, 2007. 

185.Seyfəddin Rzasoy. Oğuz mifinin paradiqmaları. Bakı, 2004. 

186.Seyfəddin Rzasoy. Folklorlaşan alim ömrü. Bakı, 2007. 

187.Seyfəddin Rzasoy.Oğuz mifi və Oğuznamə eposu. Bakı,2007.  

188.Seyfəddin Rzasoy. Mifologiya və folklor: nəzəri-metodoloji 

kontekst. Bakı, 2008. 

189.Səmədova K. Nitq davranışında milli-mədəni  xüsusiy-             

yətlər. NDA, Bakı, 1996. 

190.Süleymenov O. Az.Ya. Bakı, 1993. 

191.Şirəliyev M. Azərbaycan dialektologiyasının  əsasları. Bakı, 

1962. 


192.Şıxlı İsmayıl. Dəli Kür. Bakı, 1982. 


 

              “Dədə Qorqud”un möcüzələr dünyası 

529

 

193.Тагирзаде  А.  Древнетюркский  лексико-грамматический 



пласт  в  диалектах  и  говорах  азербайджанского  языка. 

АКД. Баку, 1983. 

194.Tağıyeva E. Müasir Azərbaycan dilində “bir” sayının söz ya-

radıcılığında rolu. Filologiya üzrə  fəlsəfə doktoru disser-

tasiyası. Bakı, 2013. 

195.Tahirov  İ. Azərbaycan və ingilis dillərində zaman kate-

qoriyası. Bakı, 2007. 

 196.Tanrıverdi  Əzizxan. “Kitabi-Dədə Qorqud”da şəxs adları. 

Bakı, 1999. 

197.Tanrıverdi  Əzizxan. “Kitabi-Dədə Qorqud” və  qərb ləhcəsi. 

Bakı, 2002. 

198.Tanrıverdi  Əzizxan. “Kitabi-Dədə Qorqud”un obrazlı dili. 

Bakı, 2006. 

199.Tanrıverdi  Əzizxan. “Kitabi-Dədə Qorqud”un söz dünyası. 

Bakı, 2007. 

200.Tanrıverdi  Əzizxan. “Dədə Qorqud kitabı”nın dil möcüzəsi. 

Bakı, 2008. 

201.Tanrıverdi Əzizxan. Dilimiz, mənəviyyatımız. Bakı, 2008. 

202.Tanrıverdi  Əzizxan. Azərbaycan dilinin tarixi qrammatikası. 

Bakı, 2010. 

203.Tanrıverdi  Əzizxan. “Dəli Kür” romanının poetik dili. Bakı, 

2012. 


204.Tanrıverdi Əzizxan. “Dədə Qorqud kitabı”nda at kultu. Bakı, 

2012. 


205.Tanrıverdi Əzizxan. “Dədə Qorqud kitabı”nın obrazlar aləmi. 

Bakı, 2013. 

206.Tanrıverdi  Əzizxan. “Dədə Qorqud kitabı”nda dağ kultu. 

Bakı, 2013. 

207.Tanrıverdi Əzizxan. Dədə sözü işığında. Bakı, 2014. 

208.Təkləli M. Rus dilində türk sözləri. Bakı, 2001. 

209.Təkləli M. At türkün qanadıdır ((“Orlov atları”nın sirri). 

Azərbaycan Atatürk Mərkəzi. Bülleten, 1 (33), Bakı, 2010. 




 

              “Dədə Qorqud”un möcüzələr dünyası 

530

 

210.Verdiyeva Z., Adilov M., Ağayeva F. Azərbaycan dilinin 



semasiologiyası. Bakı, 1979. 

211.Vəliyev K. Dastan poetikası. Bakı, 1984. 

212.Vəliyev K. Elin yaddaşı, dilin yaddaşı. Bakı, 1988. 

213.Vəliyev  İ. Azərbaycan yazılı abidələrinin dilində keçmiş 

zamanın ifadə formaları. Bakı, 2009. 

214.Виноградов  В.В.  Стилистика  теория  поэтической  речи 

поэтика. Москва, 1963. 

215.Zeynalov F., Əlizadə S. Tükənməz xəzinə. “Kitabi-Dədə 

Qorqud”. Bakı, 1988, s.17. 

       


                                       

 

 


 

              “Dədə Qorqud”un möcüzələr dünyası 

531

 

 



B A Ş L I Q L A R  

 

Müəllifdən  .................................................................................. 3 

 

 

 

 

 

I HİSSƏ  

 

Qohum sözü işığında, yaxud fərqli şərh və 



transkripsiyalara münasibət....................................................  6 

Qorqudşünaslar, dilçilər yazır, “Dədə Qorqud 

kitabı” təkzib edir ..................................................................... 32 

“Dədə Qorqud kitabı”nda kişi və qadın obrazlarının 

qohumluğu ..................................................................................40 

a)

 



Oğuz kişilərinin qohumluğu ...............................................43 

b)

 



Kafirlərin qohumluğu ........................................................ 83 

c)

 



Oğuz xanımlarının qohumluğu........................................... 95 

“Dədə Qorqud kitabı”nda qohumluq terminləri..............123 

a) qohumluq terminləri şumer dili və 

    qədim türk mənbələri müstəvisində.................................. 123 

b) qohumluq terminləri müasir Azərbaycan 

    dili müstəvisində ............................................................... 125 

c) qohumluq terminlərinin quruluşu.................................... 127 

ç) qohumluq terminləri atalar sözləri və zərbi- 

    məsəllər müstəvisində ...................................................... 132 

d)

 

qohumluq terminləri  bədii təsvir və ifadə vasitələrində ..136 



e)

 

kişi cinsini ifadə edən qohumluq terminləri................... 145 



ə) qadın cinsini ifadə edən qohumluq terminləri................. 156 

 Qorqudşünaslıq .......................................................................165 

“Dədə Qorqud” dünyasına bitib-tükənməz səyahət............ 165 

“Dədə Qorqud kitabı”nın leksikası...................................... 170 

“Kitabi-Dədə Qorqud”da heyvan, quş və  

  həşərat adları bildirən sözlər............................................... 175 

“Dədə Qorqud kitabı”nın dilində fitonimlər......................... 177 

“Dədə Qorqud kitabı”nın dilində feli birləşmələr................. 178 



 

              “Dədə Qorqud”un möcüzələr dünyası 

532

 

Oğuz epik ənənəsində Qazan xan obrazı............................... 180 



“Kitabi-Dədə Qorqud” dastanında mənəvi  

tərbiyə məsələləri...................................................................182 

“Dədə Qorqud kitabı” və müasir Azərbaycan  

ədəbi düşüncəsi.......................................................................187 

 

 

II HİSSƏ  



 

 “Kitab” zaman anlayışı müstəvisində ………………...........192 

“Kitab”ın dilində zaman-məkan vəhdətinin ifadəsi..............196  

Temporallığın leksik vahidlərdə ifadəsi………………......... 205  

temporal zərflər (zaman zərfləri) ………….....................…..206 

temporal isimlər .....................................................................214 

temporal sifətlər .....................................................................261 

temporal qoşmalar ................................................................ 262 

zaman məzmunlu bağlayıcı sözlər ........................................264 

zaman anlayışlı frazeoloji vahidlər ........................................265 

Temporallığın qrammatik şəkilçilərlə ifadəsi .......................270 

keçmiş zamanın əsas morfoloji göstəriciləri..........................271  

keçmiş zamanın ikinci dərəcəli morfoloji göstəriciləri ........ 282 

indiki  zamanın əsas morfoloji göstəriciləri ..........................291 

indiki  zamanın ikinci dərəcəli morfoloji göstəriciləri ......... 299 

gələcək zamanın əsas morfoloji göstəriciləri ........................303 

gələcək zamanın ikinci dərəcəli morfoloji göstəriciləri ........304 

Temporallığın sintaktik vahidlərlə   ifadəsi ...........................310 

Zaman anlayışı ismi birləşmələr müstəvisində...................... 313 

zaman anlayışının I növ təyini söz birləşmələri ilə ifadəsi....314 

zaman anlayışının II növ təyini söz birləşmələri ilə ifadəsi...320 

zaman anlayışının III növ təyini söz birləşmələri ilə ifadəsi..324 



Zaman anlayışı feli birləşmələr müstəvisində .......................325 

zaman anlayışının feli sifət tərkibləri ilə ifadəsi ...................326 

zaman anlayışının feli bağlama tərkibləri ilə ifadəsi .............329  

 



 

              “Dədə Qorqud”un möcüzələr dünyası 

533

 

Zaman anlayışının xəbərdə ifadəsi ........................................ 335 



Zaman anlayışının zaman zərfliyində ifadəsi ....................... 338 

Təktərkibli cümlələrdə zaman anlayışının  ifadəsi............... 339 

qeyri-müəyyən şəxsli cümlələrdə zaman anlayışının ifadəsi

.....339 

ümumi şəxsli cümlələrdə zaman anlayışınınifadəsi ..............340  

şəxssiz cümlələrdə zaman anlayışının ifadəsi....................... 340  

adlıq cümlələrdə zaman anlayışının ifadəsi...........................341 



Mürəkkəb cümlələrdə zaman anlayışının ifadəsi .................343 

zaman əlaqəli tabesiz mürəkkəb cümlələr.............................343 

zaman budaq cümləsi ............................................................344 

mübtəda budaq cümləsi .........................................................345 

şərt budaq cümləsi .................................................................346 

Bəzi feillərin semantikasına dair ............................................346 

“Kitab” və müasir Azərbaycan ədəbi dilinin orfoepiyası ....359 

 

 

III HİSSƏ  

 “Dədə Qorqud kitab”ı Azərbaycan dilindədir......................366 

“Dədə Qorqud kitab”ında silah adlarının tədqiqi tarixi ......376 

“Dədə Qorqud kitab”ında silahla bağlı işlədilmiş bəzi  

sözlərin transkripsiyası və semantikası struktur-semiotik  

müstəvidə....................................................................................383 

Siηirləmək, Qorqud siηirli, qurt siηirli.................................383 

Sadaqda oxum kişin dələr......................................................387 

Tarıyanda bir oxla nəmlərdim...............................................393  

Belik, yoxsa yelək...................................................................397 

Qınlu qılıc, qınsuz qılıc..........................................................401 

Gəz çıxarmaq..........................................................................404 

Sur cida...................................................................................407 

Fərqli oxunuşlar, oxşar yozumlar:  

yayası//yiyəsi, babası...............................................................409 

Üç yüz say cidalu yigit...........................................................412 



 

              “Dədə Qorqud”un möcüzələr dünyası 

534

 

On yelək..................................................................................414 



Sirri açılmayan, yaxud qorqudşünasları  

düşündürən cümlə...................................................................416 



“Dədə Qorqud kitab”ında silah və silah hissələrinin 

adları tarixi-linqvistik müstəvidə ...........................................428 

yaraq........................................................................................430 

qılıc .........................................................................................431 

yay...........................................................................................445 

oq//ox.......................................................................................453 

sadaq........................................................................................460 

tirkeş........................................................................................461 

dəmrən.....................................................................................463 

sapan.......................................................................................466 

cida..........................................................................................470 

sügü.........................................................................................474 

köndər......................................................................................475 

gürz..........................................................................................476 

çomaq......................................................................................478 

çovkan.....................................................................................479 

dəpər........................................................................................480 

mancılaq.................................................................................481 

taraqa.......................................................................................481 

xəncər......................................................................................482 

“Dədə Qorqud kitab”ında döyüş geyimləri və digər döyüş  

ləvazimatlarının adları tarixi linqvistik müstəvidə.............484 

qalqan .....................................................................................484 

işıq...........................................................................................486 

tuğulğa.....................................................................................488 

dizcik.......................................................................................489 

qarucıq.................................................................................... 489 

yaqa.........................................................................................490 

cövşən.....................................................................................491 

 

dəmir don.................................................................................492 




 

              “Dədə Qorqud”un möcüzələr dünyası 

535

 

     geyim......................................................................................492 



“Dədə Qorqud kitab”ında silaha münasibət, yaxud 

türk-Oğuz  cəmiyyətində silah .................................................494 

Silah və döyüş geyimi istehsalı...............................................496 

Silahlanma, silahlandırılma, silahla tanınma...........................501 

“Ox”dan uzunluq ölçüsü (ox məsafəsi) kimi istifadə,  

ox yarışı, ox düşən yerdə gəlin otağı qurma............................506 

Ovda və döyüşdə silahdan istifadə..........................................512 

Silah adları türk poetik təfəkküründə......................................517 

İstifadə olunmuş ədəbiyyat.......................................................520 

 

 




 

              “Dədə Qorqud”un möcüzələr dünyası 

536

 

         



 

   

     

          

      Filologiya üzrə elmlər doktoru, profes-

sor Əzizxan Vəli oğlu Tanrıverdinin «Də-

də Qorqud kitabı»nın dilinə həsr olunmuş 

monoqrafiyaları:  

 

 



«Kitabi-Dədə Qorqud»da şəxs adları (1999), 

«Kitabi-Dədə Qorqud» və qərb ləhcəsi (2002), 

«Kitabi-Dədə Qorqud»un obrazlı dili (2006), 

«Китаби-Дядя Горгуд»ун сюз дцнйасы (2007), 

«Dədə Qorqud kitabı»nın dil möcüzəsi (2008), 

«Dədə Qorqud kitabı»nda at kultu (2012), 

«Dədə Qorqud kitabı»nda dağ kultu (2013), 

«Dədə Qorqud kitabı»nın obrazlar aləmi (2013), 

  Dədə sözü işığında (2014), 

  Çal qılıncını, xan Qazan (2015), 

«Dədəm Qorqud»un zamanı (2015)... 

 

 



 

 

 



Yüklə 3,53 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   166   167   168   169   170   171   172   173   174




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə