Microsoft Word zulu disser docx
Yüklə 0,55 Mb. Pdf görüntüsü
|
7
ə sərlərində öz əksini tapmışdır. Operativ idarəetmədən strateji idarəetməyə keçiddə mahiyyəti əks etdirən aparıcı ideya ali rəhbərliyin müvafiq şəkildə və öz vaxtında ə traf mühitdə baş verən dəyişikliklərə reaksiya verməsi üçün onun diqqəti mərkəzinin oraya yönəldilməsi zəruriliyi ideyası olmuşdur. Strateji idarəetmə nəzəriyyəsinin tanınmış baniləri tərəfindən təklif edilmiş bir neçə konstruktiv tərifləri göstərmək olar. Şendel və Hatten onu «təşkilatın və onun yarımbölmələrinin səmərəli və məhsuldar şəkildə fəaliyyət göstərməsinə imkan yaradan ehtiyatların bölüşdürülməsi vasitəsilə seçilmiş məqsədlərin reallaşdırılmasından və ətrafla qarşılıqlı münasibətlərin arzu edilən durumuna nail olma cəhdindən ibarət təşkilatın onun ətrafı ilə əlaqəsinin müəyyənləşdirilməsi prosesi» kimi qələmə verirdilər. Higgensə görə “strateji idarəetmə - təşkilatın onun ə trafı ilə qarşılıqlı fəaliyyətinin idarə edilməsi vasitəsilə missiyasının həyata keçirilməsi məqsədilə idarəetmə prosesidir. Pirs və Robinson strateji idarəetməni «təşkilatın məqsədlərə nail olmaq üçün işləyib hazırladığı strategiyaların xülasə edilməsi və yerinə yetirilməsi üzrə qərarların və fəaliyyətlərin toplusu kimi” izah edir (11, səh.32). Bir sıra təriflər də vardır ki, onlar strateji idarəetmənin bu və ya digər aspektlərini və xüsusiyyətlərini və ya onun «adi» idarəetmədən fərqlərini xüsusi vurğulayır. Təcrübə göstərir ki, kompleks strateji planlaşdırmanı və idarəetməni həyata keçirən təşkilatlar daha uğurla işləyir və sahə üzrə orta gəlirdən xeyli yüksək gəlir ə ldə edir. Planlaşdırma təcrübəsinə malik bir çox rəhbərlər və sadəcə, fəal insanlar arzu etdikləri uğura ona görə nail ola bilmirlər ki, mümkün qədər çoxlu bazarları ə hatə etməyə və daha müxtəlif məhsul istehsal etməyə, müxtəlif qrup müştərilərin tələblərini ödəməyə cəhd etməklə öz güclərini “havaya sovururlar”. Uğur üçün isə qüvvələrin məqsədəyönümlü təmərküzləşməsi və düzgün seçilmiş strategiya lazımdır. Başqa sözlə desək, kim öz strategiyasını daha yaxşı planlaşdırırsa, o da uğura daha tez nail olur. 8
ş güzar təşkilatın strategiyası – strateji məsələlərin prioritetlərini, resursları strateji məqsədlərə nailolma üzrə addımların ardıcıllığını müəyyənləşdirən başlıca fəaliyyət planıdır. Strategiyanın başlıca məsələsi təşkilatı hazırkı durumdan rəhbərliyin arzu etdiyi gələcək duruma gətirməkdir. Strateji idarəetməni seçilmiş obyektdən asılı olaraq, növbətilərə ayırırlar: korporativ strategiya – ümumilikdə təşkilatın strategiyası; biznes – strategiya – təşkilatın xüsusi strateji yarımbölməsinin strategiyası; funksional strategiya – təsərrüfatçılığın funksional zonasının strategiyası. Strateji idarəetmə metodologiyasının meydana gəlməsi və praktiki şəkildə istifadə edilməsiilk növbədə, təşkilatın xarici mühitindəki dəyişikliklərin xarakterindən qaynaqlanan obyektiv səbəblərdən yaranmışdır. Strateji idarəetmənin mahiyyəti ondan ibarətdir ki, bir tərəfdən, dəqiq təşkil olunmuş kompleks strateji planlaşdırma, digər tərəfdən, təşkilatın idarə edilməsi strukturu «rəsmi» strateji planlaşdırmaya cavab verir və elə qurulmuşdur ki, onun məqsədlərinə nail olmaq məqsədilə uzunmüddətli strategiyanın işlənilməsini və planlar sistemi vasitəsilə bu strategiyanın reallaşdırılmasındakı idarəetmə mexanizmlərinin yaradılmasını təmin etsin. Strateji idarəetmə metodologiyasının inkişafında bir neçə mərhələ vardır: Icraya nəzarət əsasında idarəetmə , bu zaman təşkilatlarıın dəyişikliklərə reaksiyası hadisələrin bitməsindən sonra meydana gəlir. Bu, təşkilat üçün daha təbii olan reaktiv adaptasiyadır, lakin dəyişikliklərin qaçılmaz olduğunu başa düşülməsinə, yeni strategiyanın işlənilməsinə və ona sistemin adaptasiyasına çox vaxt tələb edir. Dəyişikliklər templərinin artması şəraitində bu, qeyri-münasibdir. Ekstrapolyasiya əsasında idarəetmə , bu zaman dəyişikliklərin tempi sürətlənir, lakin gələcəyi hələ də keçmiş tendensiyaların ekstrapolyasiyası yolu ilə (uzunmüddətli planlaşdırma) əvvəlcədən demək olar. Dəyişikliklərin əvvəlcədən görünməsi əsasında idarəetmə , bu zaman gözlənilməz hadisələr yaranmağa başlamışdı və dəyişikliklərin tempi sürətlənmişdir, lakin gələcək tendensiyaları vaxtında görməyin və onlara müvafiq strategiyanın 9
işlənilməsi yolu ilə reaksiyanı müəyyənləşdirməyin qeyri-mümkün olması qədər yox (strateji planlaşdırma). Çevik təciliy qərarlar əsasında idarəetmə , bu, hal-hazırda, bir çox mühüm məsələlərin onların vaxtında nəzərdən keçirilməsinin qeyri-mümkünlüyü dərəcəsində sürətlə meydana gəlir (zamanın real miqyasında strateji idarəetmə). Uzunmüddətli və strateji planlaşdırma arasındakı əsas fərq gələcəyin şərh edilməsindən ibarətdir. Uzunmüddətli planlaşdırma sistemində fərz edilir ki, gələcək tarixən yaranmış artım tendensiyalarının ekstrapolyasiyası yolu ilə əvvəlcədən deyilə bilinər. Təşkilat rəhbərləri adətən perspektivdə fəaliyyət nəticələrinin keçmişlə müqayisədə təkmilləşəcəyinə əsaslanırlarvə bu istinadı planın əsaslandırılmasına qoyurlar. Belə praktikanın tipik nəticəsi – real nəticələrin uyğun gəlmədiyi inkişafın real məqsədlərinin qoyulmasıdır. Onlar yüksək ola bilər, lakin çox vaxt planlaşdırılandan xeyli aşağıdır. Strateji planlaşdırma sistemində fərz edilmir ki, gələcək mütləq keçmişdən yaxşı olmalıdır və onu ekstrapolyasiya metodları ilə öyrənmək olar. Ona görə də strateji planlaşdırmada təşkilatın perspektivlərinin təhlilinə mühüm yer ayrılır, onun məsələlərinə yaranmış tendensiyaları dəyişməyə qadir tendensiyaların, təhlükələrin, imkanların, eləcə də ayrı-ayrı fövqəladə vəziyyətlərin aydınlaşdırılması daxildir. Bu təhlil rəqib mübarizədə mövqelərin təhlili ilə tamamlanır. Strateji idarəetmə onun əsasını təşkil edən strateji planlaşdırmadan təkamül inkişafı yolu ilə meydana gəlmişdir. O, prinsipcə yeni strategiyaların həyata keçirilməsində çətinliklərlə üz-üzə gələn firmalarda getdikcə böyük maraq yaradır. Bəs strateji idarəetmə nəyi təcəssüm etdirir? Qarşıya qoyulmuş suala cavab vermək üçün əvvəlcə kommersiya və qeyri-kommersiya təşkilatların davranışlarını nəzərdən keçirilməsinə müraciət etmək lazımdır. Bu, ona görə zəruridir ki, təşkilati davranışın üsulları və idarəetmə növləri arasında sıx əlaqə mövcuddur. Müvafiq olaraq, «strateji qərarlar» termini ilə biznesin fəaliyyəti üçün kardinal ə həmiyyətə malik olan və uzunmüddətli və geri qaytarılmaz nəticələrə gətirib çıxaran Yüklə 0,55 Mb. Dostları ilə paylaş:
|