MiLLİ HÖkuməTİn siyasi, İQTİsadi VƏ MƏDƏNİ reformalarinin yeriNƏ yetiRİLMƏSİNDƏ demokratiK
Yüklə 213,39 Kb. Pdf görüntüsü
|
www.achiq.info
3 Azərbaycan xalqı sürətli addımlarla siyasi, iqtisadi və mədəni maarif sahəsində getdikcə böyük müvəffəqiyyətlər əldə edirdi. Təkcə bunu qeyd etmək kifayətdir ki, milli hökumət Təbriz universitetinin binası üçün 2 milyon 500 min tümən təxsisat ayırmışdı. Azərbaycanda yaradılan yeni mədəniyyət ocaqlarından bəhs edən «Demokrat» məcmuəsi yazır ki, indi Azərbaycanın şəhər və kəndlərində hər gün minlərlə yeni mədəni maarif ocaqları yaranmaqdadır. Məktəblərdə yoxsul uşaqlar üçün pulsuz təhsil imkanı yaranmışdır 6 .
məktəblərdə oxumaqdan və təhsil almaqdan məhrum idilər. «Azad millət» qəzeti bu haqda yazır: İranın iyirmi illik irticai hökumət dövründə İran məmləkəti bütün ictimai və iqtisadi sahələrdə dala qalıb, həmin irticai dövlət uzun illər boyu məmləkətin inkişafından ötrü heç bir faydalı iş görməmişdir. Təhsil İranda yalnız dövlətli uşaqlarından ötrü idi. Hər kimin ki, pulu yox idi, onun uşaqları oxumaqdan məhrum idi. Bu vəziyyət Azərbaycanda demokratik və milli hərəkatımıza qədər davam etdi» 7 . Milli hökumətin mühüm tədbirlərindən biri də keçmiş irticai quruluşdan xalqa miras qalmış savadsızlığı az bir müddət içərisində ləğv etmək idi. Azərbaycan Demokrat Firqəsi və milli hökumət ölkənin yaralarını sağaltmaq, onun mədəni iqtisadi sahələrini inkişaf etdirmək üçün geniş xalq kütlələrinin kiçikdən tutmuş böyüyə qədər savada və elmə yiyələnməsini günün zəruri və vacib məsələlərindən biri hesab edirdi. Məhz buna görə də Azərbaycanın bütün şəhər və kəndlərində savadsızlığa qarşı mübarizə aparmaq şüarı altında xüsusi siniflər təşkil edildi. Azərbaycanın maarif idarəsi və firqə komitələri bu sahədə böyük iş gördülər. Kəndlərdə kəndlilər öz qüvvələri ilə məktəb binaları tikirdilər. Xalq kütlələrinin bu zövqünü və milli hökumətin tədbirlərinə olan sonsuz məhəbbət və əlaqəsini göstərən qəzet yazır: bildiyimiz kimi, keçən ilin ərzində Azərbaycan kəndliləri öz xərcləri ilə 2 000məktəb binası tikmişdilər. Bu xalqımızın mədəniyyətə, elm və sənətə olan əlaqəsini göstərir 8 .
universitetin təkmilləşdirilməsinə 10 milyon 600 iyirmi min 230 tümən büdcə ayırmışdı. İmperialistlər və onların əlaltıları olan İran hakim dairələri Azərbaycana hər sahədə zərbə vurmuş, bu xalqın yeni nəslinin inkişafının qarşısını alaraq onu bədbəxtliyə, uçuruma və məhvə doğru sövq etmişlər. İran irticasının Azərbaycanın gənc nəslinə göstərdiyi bu düşmənçilik münasibəti nəticəsində Azərbaycan uşaqlarının çox hissəsi yetim və başsız qalmış, böyük fəlakət içərisində idilər. İmperializmin və İranın irticai üsuli idarəsinin bu çürük qayda qanunlarını ifşa edən və onları damğalayan «Azərbaycan» qəzeti yazır ki, hər gün sayı artan bu dilənçilərin fikrini çəkən və ölkənin heysiyyətini düşünən bir məmur, bir hakim, bir hakimiyyət orqanı yox idi. Dövlət bunlara adi bir şey kimi baxırdı 9 .
www.achiq.info
4 yetim və sahibsiz uşaqların tərbiyəsi, onların qayğısına qalmaq sahəsində də bir sıra ciddi tədbirlər həyata keçirtdi. Milli hökumətin qərarında göstərilir ki, «Azərbaycan milli hökuməti xalqın istiqbal, səadətini və həmçinin gələcək nəslin mədəniyyət və səhhət cəhətindən tərəqqisini təmin etmək məqsədi ilə yetim sahibsiz uşaqları küçələrdən yığıb tərbiyə etmək üçün pərvəriş və tərbiyə evləri açmalıdır. Hökumətin qərarına görə 3 yaşından 14 yaşına qədər olan yetim, sahibsiz qız və oğlan uşaqlarını tərbiyə etmək üçün birinci növbədə Təbriz şəhərində iki qız və iki oğlan tərbiyəxanası təşkil ediləcək və başqa şəhərlərdə də bu cür müəssisələr yaratmaq üçün hazırlıq görüləcəkdir» 10 .
«Urumiyyə» qəzeti xalqın bu sevincini belə ifadə etmişdir: «...Azərbaycan milli hökumətimiz yetim sahibsiz uşaqların tərbiyəsi haqqında gözəlcə tədbirlər və xudapəsəndanə fikir və təsmimlər nəzərə alıb. Milli hökumət yetim uşaqları və sahibsiz qızları öz nazpərvərdləri və bir güldəstəsi kimi məhəbbət ağuşunda bəsləmək fikrindədir. Ona görə lazım görürük ki Urmiyə əhalisinə müjdə verək. Sevgili hökumətimizin bu ali fikrinin parlaq şüası az bir zamanda bu şəhərdə də hamının gözlərini işıqlandırıb yeni bir dünya və yeni bir səadətə sövq etdirəcək» 11 . Mili hökumət Azərbaycanın yeddi. şəhərində, ö cümlədən Təbriz, Urmiyə, Ərdəbil, Marağa, Zəncan, Xoy və Əhərdə tərbiyə evləri açmaq üçün 1 milyon 500 min tümən təxsisat buraxdı. İşsizliyə qarşı mübarizə aparmaq, yeni karxanalar və fabriklər yaratmaq, keçmiş dövrdə bağlanmış karxanaları işə salmaq milli hökumətin qarşısında duran iqtisadi tədbirlərdən biri idi. Məhz milli hökumət bu mühüm işin öhdəsindən bacarıqla gələ bildi. «Azərbaycan» qəzeti bu haqda yazır ki: dayanmış «Pəşminə» toxuculuq karxanasını işə salmaq və beləliklə də neçə yüz nəfər işsiz qalmış fəhlələri işlə təmin etmək üçün milli hökumətimiz xalq qoşunları nazirliyinin sifarişlərini yerinə yetirmək məqsədi ilə o karxanaya bir milyon riyal pul buraxmışdır 12 . İrtica hakimiyyəti dövründə ölkədə hökm sürən işsizlik haqqında «Azad millət» qəzeti yazmışdır ki, Azərbaycanda hərəkatımıza qədər fəhlələrin, əkinçilərin və aşağı təbəqələrin həqqi həyat şəraiti olduqca ağır idi. İşsizlik xalqın həyatını təhdid. edirdi. Milli hökumətdən əvvəl işsizlik bütün ölkəni. başdan başa bürümüşdü, təkcə bunu göstərmək kifayətdir ki, Azərbaycanda 10 mindən artıq işsiz var idi. İranın başqa vilayətlərində də işsizlik fəhlələrin və zəhmətkeşlərin həyatı üçün qorxu törədirdi. İran dövlətinin illər uzunu həll edə bilmədiyi belə bir xəstə halı, işsizlik məsələsini yalnız Azərbaycanda xalqın milli azadlıq hərəkatı nəticəsində yaradılmış milli hökumət həll etdi. İndi üç dörd yüz fəhlə ailəsinin maaşını təmin edən «Bustan» karxanası hərəkatımızdan əvvəl bağlanmaq ərəfəsində idi, «Pəşminə» karxanası idarə edənlərin xəyanəti nəticəsində hərəkatdan əvvəl bağlanmış, nəticədə yüzlərlə fəhlə işsiz qalmışdı.. İndi hökumətimizin binagüzarlığı nəticəsində həmin karxanalar işə düşüb, indi isə gecə gündüz işləyir 13 .
ehtiyaclarını təmin etmək kimi mühüm məsələ milli hökumətin diqqət mərkəzində dururdu. Təbrizdə trikotaj «Zəfər» fabrikinin, «Azərbaycan» papiros və çay fabriklərinin açılması milli hökumətin gördüyü iqtisadi tədbirlərdən biridir.
Yüklə 213,39 Kb. Dostları ilə paylaş:
|