çilər” “sağçılar”, “solçular”, “sosialistlər”, “sosial-demokrat-
lar”, “kommunistlər” və s. ifadələr mahiyyətinə varılmadan
işlədilir. Bu ifadələrin konkret ideologiyanı, yoxsa ideolo-
giyalar qrupunu ifadə etdiyinin fərqinə varılmır. Bəzilərinin nə
konkret ideologiya adı, nə də ideologiyalar qrupu olmadığı
nəzərdən qaçırılır. Bu məsələyə aşağıda aydınlıq gətirməyə
çalışacağıq.
Tarixin müxtəlif dövrlərində və çağdaş dövrümüzdə
formalaşmış müxtəlif ideologiyalar mövcuddur. Məsələn: libe-
ralizm, marksizm, kosmopolitizm, müsavatçılıq və s. Bu ifa-
dələrin hər biri konkret bir ideologiyanın adıdır. Həmin ide-
ologiyalar isə müxtəlif meyarlara görə qruplaşdırıla, başqa
sözlə, təsnif oluna bilər.
İdeologiyaların ən geniş əhatəli təsnifatını aparmaq üçün
onlarda hansı sahənin (hansı sahə ilə bağlı görüşlərin) əsas yer
tutmasını (təməl rolunu oynamasını) meyar kimi qəbul etmək
məqsədəuyğun olar. Həmin meyara görə ideologiyaları aşağı-
dakı qruplara ayırmaq olar:
1.
Ġqtisadi təmayüllü ideologiyalar
2.
Hüquq təmayüllü ideologiyalar
3.
Dini təmayüllü ideologiyalar
4.
Milli təmayüllü ideologiyalar
5.
QarıĢıq və ümumi təmayüllü ideologiyalar
Bu ideologiya qrupları haqqında bir az sonra ayrı-ayrılıqda
ətraflı məlumat verəcəyik.
İdeologiyalar bəzi digər xüsusiyyətlərinə görə də təsnif
edilirlər. Geniş yayılmış təsnifatlardan biri ideologiyaların
mülkiyyət məsələlərinə və gəlirlərin ictimai bölgüsünə (iqtisadi
görüşlər) münasibətinə görə aparılan təsnifatdır. Bu meyara
görə ideologiyalar
“sağçı” və
“solçu” ideologiyalara bölünür-
lər. Həmin ideologiyaların tərəfdarlarına isə uyğun olaraq
“sağçılar” və “solçular” deyirlər.
“Sağçı” ideologiyalar o ideologiyalara deyilir ki, orada
özəl mülkiyyətə, azad sahibkarlığa və bazar tənzimlənməsinə
üstünlük verilir. Bu ideologiyalara bazar iqtisadi sisteminin