Minaxanim təKLƏLİ mehmet rihtim
Yüklə 391,77 Kb. Pdf görüntüsü
|
21
qayışlarını ataraq fərar etmişdi. Qaçan düşməndən külli miqdarda silah-sursat qənimət götürülmüşdü. 7 iyul 1918: Həsən bəyin dəstəsi saat 11-də Qarasaqqal stansiyasını ələ keçirmiş buradan Kürdəmir üzərinə hərəkətə keçmişdi. Lakin düşmən Kürdəmirdə 350-yə dək piyada, 3 makinalı tüfəng 2 topdan ibarət qüvvəsi ilə müqavimət göstərmiş, Göydəlləklidən 100-ə qədər süvarinin döyüşə qoşulmasından sonra hücumu dayandırmış və döyüşü çox şiddətlənmişdi. Düşmən 250 nəfərlik əlavə təqviyyə dəstələrilə də Həsən bəyin dəstəsinə qarşı əks-hücuma keçmişdi. Dəstə cinahlarının təhlükəyə düşəcəyindən çəkinərək döyüşə-döyüşə əvvəl
İbrahimbəyliyə, gecə 22.30-da Musabəyli kəndinə çəkilmişdir. Dəstə 5 nəfərlik şəhid, 12 nəfər yaralı itkiləri vermişdir. 7 iyul 1918: Vəfat edən sultan V Mehmet Rəşadın yerinə keçən VI Mehmet Vahidəddin Qafqaz İslam Ordusu komandanlığına göndərdiyi məktubunda (7.07.18) müzəffər türk ordusuna müvəffəqiyyətlər arzulayır, xeyir-dua verirdi.
istiqamətində hücuma keçən 10-cu alay qərargaha göndərdiyi raportda 30-cu taburunun qarşısındakı düşməni məğlub etmişkən 29-cu alayın sursatı qurtardığı üçün Şərədil yamaclarına çəkildiyi, habelə döyüşdə düşməndən başqa ətrafdakı rus malakan kəndlərinin də iştirak etdiyi göstərilir.
olaraq: 4-cü taburu, könüllü bölüyü, iki top taqımı, top batareyası) iyulun 7-dən 8-ə keçən gecə Ağsudan hərəkət edən Həsən bəyin dəstəsiylə (dəstə tərkibi: 46-cı tabur, mürəttəb və milis süvari alayları) birlikdə Kürdəmirə hücum etmələri göstərilirdi.
verdiyi öz raportunda Qarasaqqal stansiyası ətrafında mövqe tutan düşmən topçusunun atəş etməməsi səbəbindən həmin topların geri çəkildiyi bildirsə də qərargahdan 13-cü alayın sursat vəziyyəti böhranlı görüldüyündən hələlik müdafiə vəziyyəti alınmasına əmr verildi.
doğru qaçmaqdadır. Onları qorxuya salan Ağsunun şərqində qərbə doğru böyük bir düşmən süvari alayının hərəkətə keçməsi olmuşdu. Cəbhəni gəzən ordu komandanlığı zabitləri əhalini sakitləşdirib yerlərinə qaytara bildilər. 9 iyul 1918: Kürdəmir-Ağsu şosesi ilə hərəkət edən düşmənin zirehli avtomobilləri manqa xətlərini top və makinalı tüfənglərlə atəşə tutmaqdadır, lakin 13-cü alayın əmrində olan Azərbaycan topçu taqımı onları tezliklə susdura bildi. Osmanlı toplarına nisbətən onların səhra toplarının mərmi ehtiyatı çox üstün idi. Kəllərə qoşulu olan toplar yoldan kənara çıxa bilməsə belə onların atəşləri düşmən toplarını susdurmağa və zirehli avtomobillərini qaçırmağa kifayət edirdi. 9 iyul 1918: Komandanlıqdan verilən məlumata görə Qafqaz İslam Ordusunun çatışmamazlıqlarını tamamlamaq üçün 9-cu ordudan göndərilən 350 22
nəfər süvari əsgərin Qazaxa çatdığı, iyunun 10-da onların Bərgüşad stansiyasına sövq ediləcəyi bildirilir. 10 iyul 1918: Ordu komandanlığının əmrinə görə 13-cü alay Müsüslü dəstəsi ilə birlikdə Kürdəmiri tutmalı idi. Gecə saat 2-də başlayan hücum qarşısında düşmən geri çəkilsə də Şilyan keçidində ciddi müqavimət göstərmişdir. 9-cu ordudan göndərilən sıravi əsgərlər (onların fişəngli üçatılan fransız tüfəngi var idi) dərhal ehtiyat qüvvə kimi Qaraqoyunluya sövq edildi.
Kürdəmirə can atırdı; artıq saat 17.30-da alay Kürdəmir bağçalarına daxil olmuşdu. Kürdəmir qəsəbəsi böyük olmaqla, dağınıq halda salındığından və hər tərəf bağ- bağça olduğundan buradakı düşməni geri çəkilməyə vadar etmək elə də asan deyildi. Kürdəmirin tutulması ilə qatarla geri çəkilən düşmən tamamilə əsir düşə bilərdi. Çox yerdə əlbəyаха döyüşlər gedirdi. 13-cü alayın yaralılarını daşımağa kifayət qədər nəqliyyat vasitəsi yox idi. Yaralılar Qarasaqqal stansiyasına çıxarılırdı. Üç gün iki gecə fasiləsiz döyüşlərə görə yorğun düşən qoşun hissələri Kürdəmirin şərqindəki düşməni təqib edərək gecəni burada keçirdi.
vəziyyəti belə idi: Kürdəmir-Bakı dəmiryolu ayrıca xətt olmaqla Müsüslü dəstəsi onun cənubunda, 13-cü alay Maqsud bağının yaxınlığında, Müsüslü dəstəsinin süvariləri və mürəttəb süvari alayı, bir də könüllü süvari alayı Kanar stansiyası və Qarasaqqal kəndi istiqamətində idilər.
habelə ərazi düzənlik olduğundan dəstə Qarasaqqal stansiyasına üç kilometrdən çox yaxınlaşa bilməmişdi. Axşamçağı Qarasaqqaldakı düşmən 13-cü alaydan göndərilən bir tabura qədər piyada ilə qovulmuş və bu stansiya ələ keçirilmişdir. Bu döyüşdə igid Həsən bəy (46-cı taburun komandanı) şəhid oldu.
yardım gəlməzsə,vəziyyəti düzəltmək mümkün olmayacaqdır. Cəbhədə vəziyyətimiz fənadır. Düşmənin qabağını saxlamağa yalnız bizim qüvvələrimiz kifayət etmir. Rusiyadan ciddi yardım göndərilməsi lazımdır. Yardım göndərilməsi ilə bağlı bütün nüfuzunuzdan istifadə edin. Vəziyyət çox qarışıqdır” deyə xəbər verirdi. 14 iyul 1918: 6.7.1918-də Gümrüdən hərəkət edən 38-ci alayla 65 zabit 247 əsgər, 701 qoşqu və minik heyvanı, 2092 tüfəng, 16 ağır makinalı tüfəng, 4 qüdrətli dağ taqımı və bir dağ batereyası bu gün Azərbaycan ərazisinə - Qazaxa çataraq həmən Qafqaz İslam Ordusu sərəncamına daxil olur. 14 iyul 1918: Şaumyan yenidən cəbhəyə - Qırmızı Ordu Komandanlığına gəldi; ordu hissələrinin döyüş bacarığı ilə tanış oldu. Bu Qafqaz İslam Ordusunun Karrar stansiyasını bolşevik-daşnak qüvvələrindən azad etdiyi gün idi.
Yüklə 391,77 Kb. Dostları ilə paylaş:
|