BAŞLIQ HEADER
SENTYABR SEPTEMBER MİRAS 17
kənarı döyülmüş, üzəri zərb olunmuşdur.
Sikkələrin aversində latın dilində yazısı olan ornamentli kvadrat
lövhə vardır. Üzərində qısa olaraq “MO.ORD.PROVIN.FOE-
DER.BELG.AD.LEG.IMP.” yazılmışdır. Yazının latın dilində
açılışı belədir: “MOneta ORDinum PROVINciarum FOEDE-
Ratorum BELGicarum AD LEGem IMPerii”. Yazı belə tərcümə
olunur: “İmperiya qanununa uyğun olaraq Belçika Əyalət
Federasiyası hökümətinin sikkəsidir”.
Sikkələrin reversində mərkəzdə zirehli cəngavər təsvir
olunmuşdur. Cəngavərin sağ əlində çiyninə qaldırdığı qılınc, sol
əlində ox dəstəsi vardır. Cəngavərin sağ tərəfində dördrəqəmli
miladi tarixin ilk iki rəqəmi, sol tərəfində isə son iki rəqəmi zərb
olunmuşdur. Üzərində qısa olaraq latın dilində “CONCORDIA.
RES.PAR.CRES.HOL.” yazılmışdır. Yazının latın dilində tam
açılışı belədir: “CONCORDIA RES PARvae CREScunt HOL-
landiae”. Yazı hərfi mənada belə tərcümə olunur: “Uzlaşmış kiçik
əşyaların çoxalması ilə - Hollandiya”. Yəni, “Güc birlikdədir”.
Analoji sikkə nümunələri XVIII əsrdə dünyanın ən müxtəlif
ölkələrində geniş yayılmışdır. Mütəxəssislərin fikrincə, o
dönəmdə Holland qızıl dukatları öz əhəmiyyəti etibarilə
bugünkü ABŞ dolları mahiyyətində idi.
Ekspedisiya rəhbərliyi iki gün ərzində ilkin zəruri tədqiqat
işlərini başa çatdıraraq, 25 iyun 2012-ci il tarixdə dəfinəni Arx-
eolgiya və Etnoqrafiya İnstitutu rəhbərliyinin tövsiyyəsi ilə Milli
Azərbaycan Tarixi Muzeyinə təhvil vermişdir. Muzeyin direk-
toru, akademik Nailə Vəlixanlının dediyinə görə Ağsu dəfinəsi
tariximiz üçün sensasiya əhəmiyyətli bir tapıntıdır. Təbiidir ki,
bu tip tapıntılar orta əsrlər dövründə Azərbaycan şəhərlərinin
Avropa və dünya ticarətində iştirakı ilə bağlı bir çox məsələləri
elmi cəhətdən daha müfəssəl öyrənməyə imkan yaradacaqdır.
Ağsu Arxeoloji Ekspedisiyası dəfinə ilə bağlı tədqiqatları davam
etdirir.
edge-milled and surface-minted.
There is within ornamental square tablet the Latin leg-
end on obverse. MO:ORD PROVIN FOEDER BELG.
AD LEG.IMP expands to MOneta ORDinum PROVIN-
ciarum FOEDERatorum BELGicarum AD LEGem IM-
Perii which translates as “Coin of government of the pro-
vincial federation of Belgium Conforming with the law of
the Imperial”.
A knight facing right standing in armor with a sword in
right hand and a bundle of arrows in the left divide the
year of issue 17 52 on reverse. Along periphery the Latin
legend CONCORDIA.RES PAR.CRES.HOL expands
to CONCORDIA RES PARvae CREScunt HOLlandiae
which translates as “Through concord little things grow -
Holland” (Union is strength).
Analogous coin paradigms spread widely in various world
countries in 18th country. According to the experts, in that
period Holland gold ducats were the same significance of
US Dollars.
The expedition board completed preliminary urgent re-
search work for two days, handed the treasure on 25 June,
2012 to National Museum of History of Azerbaijan by the
recommendation of Institute of Archaeology and Ethnog-
raphy. According to director of the Museum, Academician
Naile Velikhanly, Agsu treasure is sensationed significant
find for our history. Naturally, such kind of finds will cre-
ate opportunities to study more comprehensively a lot of
issues on Azerbaijan cities’ role in Middle Ages in trade of
Europe and world trade from scientific standpoint.
Agsu Archaeological Expedition continues treasure explo-
rations.
Dəfinəyə daxil olan
sikkələr Holland istehsalı
olan qızıl dukatlardır.
Sikkələrin əyarı 986, di-
ametri 21,8 mm, qalınlığı
1,3 mm, leqal çəkisi 3,49
qr., forması dairəvi, kənarı
döyülmüş, üzəri zərb
olunmuşdur.
18 MİRAS SENTYABR SEPTEMBER
ARAŞDIRMA RESEARCH
Fariz Khalilli
Dr.
Introduction
Study of last medival urban life of Azerbaijan is one of main prob-
lems of Azerbaijani history. Though some edifices could be preserved
from a number of cities of the time till nowadays, archaeological ex-
plorations are considered principal source for the study of generally
the cities’ topography, different quarters, home of urban population,
social conditions and economy. The value of the research increases
day by day in case written and descriptive sources support the re-
vealed artifacts.
I observed very interesting finds in archaeological excavations in
Qala area of old Gabala City by Qala group led by Professor Gafar
Jabiyev, chief of Gabala archaeological expedition of NASA Institute
of Archaeology and Ethnography with financial support of SEBA
Azerbaijan-Korea Cultural Exchange Association (Seoul-Baku) in
July, August 2011. The archaeological excavations conducted in a
broader site (1644 sq/ms) support those of previous years and gave
new materials. It is seen from materials and construction remnants
that the upper layer of the city covers 14-18th century.
Upon research of descriptive views of 14-18th century Gabala City,
we obtained the miniatures in “Shujaetname” work by poet called
Asefi, guard for Gabala castle from Ottoman army in 1582. The
miniatures, the essence of which is the primary view of Gabala in
middle ages have very great scientific importance. Miniatures are
complied on the basis of Asefi’s poems.
Who is Asefi?
Asefi Dal Mehmed Chelebi is one of four poets used Asefi trend in
Turkic literature. He lived in 16th century during the time of Sultan
Murad III (1574-1595). After getting education his first official po-
sition was Divani-Humayun secretariat. After the secretary he be-
came official memoirs due to order of Ozdemiroglu Osman pasha.
Asefi took part in many fights since it was his obligation. His first
battle was Childir battle on 9 August, 1578. Following this battle
Asefi came to Shirvan together with Ozdemiroglu Osman pasha;
considered written financial issues of Shirvan province in his rank of
Fariz xəlilli
Tarix üzrə fəlsəfə doktoru
Giriş
Azərbaycanın son orta əsr şəhər həyatının öyrənilməsi
Azərbaycan tarixinin əsas problemlərindəndir. Dövrün bir sıra
şəhərlərindən bu günə bəzi tikililər gəlib çatsa da, ümumilikdə
şəhərlərin topoqrafiyasını, ayrı-ayrı məhəllələri, şəhər əhalisinin
məişətini, sosial vəziyyəti və təsərrüfatını öyrənmək üçün arx-
eoloji tədqiqatlar əsas mənbədir. Əgər aşkar olunan maddi-
mədəniyyət abidəsini yazılı və təsviri mənbələr də dəstəkləyirsə,
bu tədqiqatın dəyəri daha da artır.
2011-ci ilin iyul-avqust aylarında SEBA (Seul-Bakı) Azərbaycan-
Koreya Mədəniyyət Mübadiləsi Assosiasiyasının maliyyə
dəstəyi ilə AMEA Arxeologiya və Etnoqrafiya İnstitutu Qəbələ
arxeoloji ekspedisiyasının professor Qafar Cəbiyevin rəhbərlik
etdiyi Qala dəstəsinin tərkibində Qədim Qəbələ şəhərinin Qala
hissəsində arxeoloji qazıntılarda çox maraqlı tapıntılara şahid
oldum. Geniş sahədə (1644 kv.m.) aparılan arxeoloji qazıntılar
əvvəlki illərin tədqiqatlarını dəstəkləyir və yeni materiallar verir-
di. Materiallardan və tikili qalıqlarından şəhərin üst təbəqəsinin
XIV-XVIII əsrləri əhatə etdiyi görünür.
Qəbələ şəhərinin XIV-XVIII əsr təsviri görüntülərini
araşdırarkən 1582-ci ildə Qəbələ qalasının Osmanlı ordusu
tərəfindən mühafizəçisi olan Asəfi adlı şairin “Şücaətnamə”
əsərində miniatürlərini əldə etdik. Qəbələnin orta əsrlərdə
ilk görüntüsü mahiyyətində olan bu miniatürlər böyük elmi
əhəmiyyətə malikdir. Miniatürlər Asəfinin şeirləri əsasında
tərtib edilmişdir.
Asəfi kimdir?
Türk ədəbiyyatında Asəfi məxləsini istifadə edən dörd şairdən biri
Asəfi Dal Mehmed Çələbidir. O, XVI əsrdə Sultan III Muradın
(1574-1595) hakimiyyəti dövründə yaşamışdır. Təhsilini
aldıqdan sonra ilk dövlət vəzifəsi Divanı-Humayun katibliyi
olmuşdur. Katiblikdən sonra təzkirəçilik vəzifəsi ilə Özdəmiroğlu
Osman Paşanın əmrinə məmur edilmişdir. Asəfi vəzifəsinin də
tələb etdiyi kimi bir çox döyüşlərdə iştirak etmişdir. İlk qatıldığı
döyüş 1578-ci il 9 avqust Çıldır döyüşü idi. Bu döyüşdən
NƏZMLƏ VƏ RƏSMLƏ 1582-Cİ İL
QƏBƏLƏ HADİSƏLƏRİ
1582 GABALA EVENTS WITH VERSE AND PICTURE