Miras başliq header miras

BAŞLIQ   HEADER

SENTYABR   SEPTEMBER     MİRAS 19

“QƏBƏLƏ QALASI MüHASİRƏDƏ” MİNİAtüRü  

 

MINIATURE “QEBELE CASTLE IN SIEGE” 

---

20 MİRAS   SENTYABR   SEPTEMBER

ARAŞDIRMA   RESEARCH

sanjagbeyi.  Asefi took part also in Shamakhi battle in 1578 where 

Ottoman army hardly won victory. Moreover, he joined other mili-

tary conflicts. In 1582  Osman pasha  sent Asefi there to repair Ga-

bala Castle. Sefevyds army became aware of Asefi’s entering the city 

and sieged the city on the spot. Ottoman militaries headed by Asefi 

defended the castle for a long term. But there was a quarrel amid the 

Ottoman soldiers. So, Sefevyds convinced falsely the Ottoman sol-

deirs of acceptance of Sultan Murad III the reconcile offer of Sefevyds 

throne and the end of the war.  The Sefevyds army sabred those left 

the castle and Asefi became captive therein. He lived capture life in 

Alamut Castle of Sefevyds for three years. He was released from Al-

amut Castle with the help of his former friend and mate Gazi Geray. 

Rescue story of Asefi starting from Isfahan ended with Ozdemiroglu 

Osman pasha, engaged in Tabriz march in Jinis nearby Arzurum in 

mid 1585. He took part in Tabriz march, reached Tabriz conquest 

which he wished. He was appointed Kefe governor-general provid-

ing that to stay under Tabriz protection with statement written to 

Ottoman sultan. Ozdemiroglu Osman pasha passed away on 29 

October, 1585 during his defense of Tabriz. Asefi was fired of his 

newly-appointed Kefe governor-general position because of influence 

of Farhad pasha bearing a grudge to Osman pasha. Asefi was given 

position quttab chief twice after 1590. After this position there is 

almost no information about Asefi. It is shown he died in 1604 and 

buried in Khirqeyi-Sharif Mosque.

Historical  poem  –  Shujaetname  (poem  on 

valour) 

“Shujaetname” is only work of Asefi. His close participation in east 

battles of Ottoman,  non-fire in high positions in state bodies caused 

few cite of his name in the sources. However, Asefi trusted in himself 

in verse and prose. Gelibolulu Ali, outstanding poet of 16th century 

hsitory  and  literature  wrote  about  Asefi  in  his  “Kunhul-Akhbar” 

and Nusretname”  works.  Asefi trained himself in the fields like re-

ligion, science and literature; showed his being conversant with reli-

gious sciences and Sufism with citations from the creation of Mov-

lana, Hafiz and Sedi, Guran’s aye and hadith. Asefi made his work 

fluent by using gradually lyrical, didactic and pastoral stories; used 

proverbs, sayings, stories, aye and hadith. “Shujaetname ” is written 

as a distich with verse and qazavatname form. 6982-couplet  “Shu-

jaetname ” is verse historical work in qazavatname form. 

“Shujaetname” has two copies in Turkish libraries. The work No. 

TY. 6043 at Istanbul University library starts with some poems; 

verse continues with the text; in tote of 289 pages with Naskh script 

and miniatures. Another copy of  “Shujaetname ”, No. Revan 1301 

kept in the Topkapı Palace Museum is written without miniature 

and Naskh script. The copy consists of prose poems and verse text 

and 318 pages.

As is known from Asefi’s poems, he completed verse part of the poem 

in  October,  1586  and  prose  in  1587.  The  work  consists  of  three 

parts: introduction, the theme section and  khatima part. The in-

sonra  Asəfi  Özdəmiroğlu  Osman  paşa  ilə  Şirvana  gəlmiş, 

sancaqbəyi rütbəsi ilə Şirvan vilayətinin təhrir işlərindəki maliyyə 

məsələlərinə baxmışdır.  Asəfi 1578-ci il osmanlıların çətinliklə 

qələbə  qazandıqları  Şamaxı  döyüşündə  də  iştirak  etmişdir.  Bu-

nunla yanaşı, digər hərbi  toqquşmalara da qatılmışdır. 1582-ci 

ildə  Osman paşa  Asəfini Qəbələ qalasını təmir etmək üçün bura-

ya göndərmişdir. Asəfi şəhərə yenicə daxil olduğu sırada Səfəvi 

ordusu bundan xəbər tutmuş və gecikmədən şəhəri mühasirəyə 

almışdır. Asəfinin rəhbərlik etdiyi osmanlı əsgərləri qalanı uzun 

müddət müdafiə etmişlər. Lakin osmanlı əsgərləri arasına nifaq 

düşmüşdür. Belə ki, səfəvilər yalandan Sultan III Muradın Səfəvi 

taxtının  barışıq  təklifini  qəbul  etdiyinə  və  artıq  müharibənin 

bitdiyinə  osmanlı  əsgərlərini  inandırmışlar.    Səfəvi  qoşunu  qa-

ladan çıxanları qılıncdan keçirmiş, Asəfi də əsir düşmüşdür. O, 

3 il Səfəvilərin Ələmut qalasında əsir həyatı yaşamışdır. Köhnə 

dostu və yoldaşı Qazi Gərayın köməyilə Ələmut qalasından azad 

olunmuşdur.  Asəfinin  İsfahanda  başlayan  qurtuluş  macərası 

1585-ci ilin ortalarında Ərzurum yaxınlığındakı Cinisdə Təbriz 

yürüşü  hazırlığı  ilə  məşğul  olan  Özdəmiroğlu  Osman  paşanın 

yanında başa çatmışdır. O, Təbriz yürüşündə iştirak etmiş, çox-

dan  arzuladığı  Təbrizin  fəthinə  yetişmişdir.  Osmanlı  sultanına 

yazılan  ərz  məktubu  ilə  Təbrizin  mühafizəsində  qalmaq  şərtilə 

Kəfə bəylərbəyi təyin edilmişdir. Təbrizin mühafizəsində qaldığı 

müddətdə  29  oktyabr  1585-ci  ildə  Özdəmiroğlu  Osman  paşa 

vəfat etmişdir. Osman paşaya kin bəsləyən Fərhad paşanın təsirilə 

Asəfi yenicə təyin olunduğu Kəfə bəylərbəyi vəzifəsindən də azad 

edilmişdir.    Asəfi  1590-cı  ildən  sonra  iki  dəfə  rəisül-quttablıq 

vəzifəsinə  gətirilmişdir.  Bu  vəzifəsindən  sonra  Asəfi  haqqında 

məlumat yox dərəcəsindədir. Onun 1604-cü ildə vəfat etdiyi və 

Xirqəyi-Şərif Məscidində dəfn edildiyi göstərilir.

Tarixi mənzumə - Şücaətnamə

Asəfinin  yeganə  əsəri  “Şücaətnamədir”.  Onun  Osmanlının 

şərq yürüşlərində yaxından iştirakı, dövlət orqanlarında yuxarı 

vəzifələrə  çəkilməməsi  adının  mənbələrdə  az  xatırlanmasına 

imkan  vermişdir.  Lakin  Asəfi  nəzm  və  nəsrdə  özünə  inanan 

şairdir. Asəfi haqqında XVI əsr tarix və ədəbiyyatının görkəmli 

nümayəndələrindən Gelibolulu Əli həm “Künhül-Əxbar”, həm 

də  “Nüsrətnamə”  əsərində  bəhs  etmişdir.    Asəfi  dini,  elmi  və 

ədəbi  sahədə  özünü  yetişdirmiş,  Mövlanə,  Hafiz  və  Sədidən, 

Quran  ayəsi  və  hədislərdən  mövzuya  uyğun  iqtibaslarla  dini 

elmlərə  və  təsəvvüfə  vaqif  olduğunu  göstərmişdir.  Asəfi  yeri 

gəldikcə  lirik,  didaktik  və  pastoral  hekayələrlə  əsərini  axıcı 

eləmiş, atalar sözləri, deyimlər, hekayələr, ayələr və hədislərdən 

istifadə  etmişdir.  “Şücaətnamə”  nəzmlə  məsnəvi  şəklində  və 

qazavatnamə  formasında  qələmə  alınmışdır.  6982  beytdən 

ibarət  “Şücaətnamə”  qazavatnamə  formasında  olan  mənzum 

tarixi əsərdir. 

“Şücaətnamənin”  Türkiyə  kitabxanalarında  iki  nüsxəsi  vardır. 

İstanbul Universiteti Kitabxanasındakı TY. 6043 inventar saylı 

əsər bir nəsr dibaçə ilə başlayır, nəzm mətnlə davam edir, hərəkəli 

---