Mit dünden bugüne gizli dünyanin bilinmeyenleri tuncay özkan
Yüklə 3,49 Mb.
|
|
1994 yıllarında Kuzey Irak'a karşı girişilen operasyonlarda askeri istihbaratı getiren değerli elemanları da bulunmaktadır. Bu konuda MİT içinde çokça tartışılan ve üzüntüye yolaçan ölüm olayı 19 Ocak 1994 günü Erbil'de PKK ile destekçisi kürt grupların, batılı servislerin de yardımı ile öldürdükleri Cenan Kocahakimoğlu'nun kidir. MİT'i yasa boğan öldürme olayı, Kocahakimoğlu'nun arabasına çarpraz ateş açılması sonucu gerçekleşmiş ve olayla ilgili ilk bilgiyi de 20 Ocak'da Kürdistan Demokratik Partisinin Ankara temsilcisi Sefin Dizayi vermiştir. Dizayi yerel saat ile 19.30 da gerçekleşen olayda Türkiye'den yapılan insani yardımın koordinasyonu ile görevli olan Can Cemal adlı kişinin öldüğünü duyurmuştur. Ancak Türk gazetecilerin insani yardımdan sorumlu olan Kızılay'a yaptıkları başvurada aldıkları yanıt daha ilginçtir. Kızılay yetkilileri kendi elemanları arasında Can Cemal adında bir kişinin bulunmadığını açıklamışlardır. Hatta Kızılay Genel Başkanı Kemal Demir, Genel Müdürleri Ünal Somun'un bölgedeki ekiple konuştuğunu ve böyle bir olaydan haberdar olmadıklarını dile getirir. Ancak aynı yetkililer ertesi gün ağız değiştirip kendi personellerine ateş açıldığını ve bir kayıpları olduğunu açıkladılar. MİT ile Kızılay koordinasyonu yetersiz kalmıştır. Kızılay'da, MİT'de bu operasyonda ne kadar koordinasyonsuz ve tedbirsiz olduklarını gözler önüne sermiştir. Bu işten en büyük yarayı Kızılay almıştır. Daha sonra ortaya çıkan başka olaylar nedeniyle Kızılay bir istihbarat yan kuruluşu gibi görülmüştür. Uluslararası ilişkilerinde bağlı bulunduğu kuruluşlar içinde çok zor durumda kalmıştır. Kocahakimoğlu'nun cenazesi Maltepe camiinden kaldırılır. Bütün MİT neredeyse oradadır. Ancak ne bir kamera ne de bir gazeteci vardır. O sırada haberi bize duyuran kişiyse telefonda " bakın bu ülke için ölen insanlar nasıl sessiz ve adsız defnediliyorlar" demiştir. Gazeteci dostum Zeki Saral ile birlikte Maltepe camiine gittiğimizde gördüğümüz manzaranın bize söylenenden farksız olduğunu gördük. Cenaze ortadaydı. Yeterince kalabalık vardı. Çelenkler boldu. Kucaklarda dolaşan iki küçük çocuk ve gözyaşlarına boğulan bir genç kadın dışında acının derinliğiyle sarsılan bir çok insan gözden kaçmıyordu. Ama soğuk, adsız ve bilinmeyen bir adamdı tabutun içindeki MİT görevlisi. Herkes MİT'i Kuzey Irakta ne yapıyor diye eleştirirken, MİT, görevi başında ölen bir elemanını halkından gizlemektedir. Gerekçe bölgedeki operasyonlardır. Ama o operasyonlar konusunda koordinasyonsuzluktan dolayı yeterince bilgi basına sızmıştır. Bölgedeki batılı servisler , Kürt grupları, Türk güvenlik birimleri herkes olayı bilmektedir. Bilmesi istenmeyen Türk halkıdır. Cenazenin kalktığı gün. Sefin Dizayi ise olayla ilgili yorumunda şunları söylemiştir: DÜNYANIN BİLDİĞİNİ TÜRKİYE BİLMESİN DİYE OYNANAN OYUNA AD: KIZILAYCILIK "Dışişleri Bakanlığına bilgi verdik. katillerin bulunması için her türlü önlem alındı ve Türk görevlilerin etrafındaki güvenlik arttırıldı. Saldırıyı gerçekleştirenler PKK olabilir. Çünkü öldürülen bir Türk vatandaşı.Öte yandan Irak ajanları da Türk görevlilerin gözünü korkutmak ya da provakasyon amacıyla bu cinayeti işlemiş olabilirler. Irak ajanları daha önce yabancı yardım kuruluşlarının görevlilerine karşı buna benzer eylemlerde bulundular." Dizayi'nin neyi bilip neyi bilmediğini sizin yorumunuza bırakıyoruz.Tabii bu haberi okuyanlarda orada ne olduğunu hiç anlamadılar. MİT büyük bir gizlilikle operasyonunu tamamlamış oldu! Ama bu olayların sonuncusu olmamıştır. Aynı olay daha sonra da yaşanır. Türk Silahlı Kuvvetlerinin 1995 Mart'ında 35 bin kişilik bir kuvvetle girip denetimi altına aldığı Kuzey Irak'da 7 çobanın kulakları kesik ve ölü olarak bulunması, bunun ardından çobanların askerlerce öldürülmeden önce gözaltına alındığının iddia edilmesi üzerine yine MİT elemanları öldürülür. Yine Kızılay mensubu kimliği kullanan ve çobanlarla ilgili cenaze töreni ile olayları gözleyen Orhan Bulut, Yaşar Mutlu ve Mithat Okan göstericilerle girdikleri çatışma sonrasında feci şekilde öldürülürler. Cenazelerinde yine herkes vardır, çelenkler boldur ama onların adı ve işi yoktur. Arkadaşlarının kimliğinin gizli kalmasına isyan mıdır, yoksa beceriksizlikten mi bilinmez , ama bu cenaze töreninde fotoğraf çekenleri MİT elemanları durdurur, güvenliği onlar sağlar. Ama ölenler için hala Kızılaycı kimliği kullanılmaya devam eder. Aslında gizli servis açısından bu olay duygusal ve gerçeklikten uzak değerlendirmelerle geçiştirilmektedir. Objektif değerlendirmeler yapılamamaktadır. Bir istihbaratçı için en önemli şeyin hayatta kalmak olması gerekmektedir. Oysa buradaki bir istihbarat elemanı ile iki korumanın ölümü bölgedeki faaliyetlerin artık istihbarat özelliklerinden çok askeri veya poliseye özellikler gösterdiğini ortaya çıkarmaktadır. Olay günü bölgede çekim yapan ve Diyarbakır'da yerleşik olan yabancı televizyon ekipleri ile onların kullandığı Türk kameramanlar çobanların ölülerini, halkın öfkesini kaydetmişlerdir. Türk kameramanlar olay yerinden dönerken Kızılay araçlarında gördükleri MİT elemanlarına bölgedeki havayı yansıtmış ve tehlikeye dikkat çekmişlerdir. Buna rağmen bu üç görevli kalabalığın üzerine gitmiş, tepki ile karşılaşınca da kızgın , öfkeli yöre halkıyla tartışmaya başlamışlardır. Küfürler savuran kalabalığa karşı alttan almak, bölgeyi terketmek , durumu idare etmek, olayı yatıştırmak yerine karşı çıkan bu üç görevli kimilerine göre kahraman olarak nitelendirilebilirler. Belki cesaretleri gözönüne alındığında bu yorum doğru olabilir. Ancak hiç bir istihbaratçının yapmaması gereken bir hata yapılmıştır. Halkla karşı karşıya gelinmiştir. Öfkeli ve silahlı kalabalığa silahla karşılık verilmiştir. Kalabalık ile girişilen çatışmada üç görevli ölürken, kalabalık içinden de 6 kişi ölmüştür. Olay skandal boyutlarda yansımıştır . Burada istihbaratçının görevi tartışmaya açılmak zorundadır. Bölgede görev yapan MİT elemanlarının istihbarat tecrübeleri, kendilerinden ne isteneceği ve ilişkide bulundukları gruplar çok önem kazanmaktadır. Bölgenin gerçeklerinden , yaşam tarzından, insan pisikolojisinden habersiz olan ve istihbarata değil sanki savaşa gidercesine bölgeye korumaları ve silahlarıyla sevkedilen elemanların bilgi ve belge getirmeleri elbetteki mümkün değildir. İstihbaratçı önce hayatta kalmayı başaran adamdır. En kötü istihbarat olmayan istihbarattır ve ölülerin bilgi vermesi mümkün değildir. Buradaki hata bölgeye deneyimli ve iyi eğitim görmemiş elemanların sevkedilmesinden kaynaklanmıştır. Bölgede uzun süre tutulan ve özellikle asker ile özel timler arasındaki çekişmeye açık tutulan istihbarat elemanları sonuçta bilgi toplamak yerine cezalandırmak veya açık savaşa girmek gibi hatalara düşmektedirler. MİT içindeki anlamsız ve çoğu zaman hatalarla donatılan gizlilik perdesi, yanlışların eleştirilmesini ve ortaya ders alınacak sonuçların çıkmasını engellemektedir. MİT özeleştiri mekanizmaları çok ağır ve sıkça işlemeyen bir örgüt görüntüsü vermektedir. GAZETE PATRONLARINA MİT MEKTUBU MİT bu olayların basına yansımasından duyduğu rahatsızlığı, güçlü halkla ilişkiler yöntemleriyle kendi lehine çevirebilecekken garip içerikli cenaze törenleriyle olayın büyümesine yolaçmıştır. Cenazeler MİT'indir, herşeye MİT sahip çıkar, ama Kızılay senaryosu oynanır. Roller kötü biçilmiştir. Bu kötü oyunu izleyen ve rahatsızlığını dile getiren basın için MİT'in aldığı iki önlem vardır. Birincisi cenazede istenmeyen fotoğrafları çeken gazetecilere polisin yaptığı gibi dayak atılıp, korkutarak ellerindeki filmler alınır. İkincisi de gazete patronlarına klasik " Bu vatan için yalnızca biz çabalamayacağız, siz de yardım edin. Son olaylar sırasında yapılanları uygun bulmadık" içerikli sitem mektupları gönderilir. Mektupların altında Müsteşar Sönmez Köksal'ın imzası vardır. Bütün bu olaylar yaşanırken acaba Türk Dışişleri Bakanlığı olayların neresindedir? Aslında istihbarat faaliyetlerinde en az MİT kadar etkin olması gereken, özellikle dış istihbarat alanında stratejik bilgi toplanmasında MİT'ten daha ilerde bulunması gereken Dışişleri Bakanlığı ne yazık ki, 1980 sonrasının yeni yapılanmasında şişkin kadroları ile , ayrıcalıklı ve aristokrat yapısıyla Ankara'daki Balgat semtinin kenarında kurulu çirkin beton yapısında, işlevsiz durmaktadır. İyi çalışabilse, Cumhuriyetin ilk yıllarındaki parlak günlerinde olduğu gibi Türkiye'ye çok büyük katkıları olacak bakanlık ne yazıkki hantal bir görüntü içindedir. Üstelik Dışişleri Bakanlığının içinde bir de İstihbarat Dairesi ve kadrosu bulunmaktadır. DIŞİŞLERİ BAKANLIĞI DÖKÜLÜRKEN Örneğin Türkiye, Almanya başta olmak üzere Dünya'da, Güneydoğu'da yaşanan olaylar nedeniyle köşeye sıkıştırılırken sadece şu an Dışişleri Bakanlığı Müsteşarlığı koltuğunda oturan dönemin Almanya Büyükelçisi Onur Öymen girişimlerde bulunmuştur. Diğer yetkililer ise suskundur. Öymen, önce ülkesindeki sorunla ilgili olarak gazete haberlerinin bilgilendirmesinin ötesine geçerek, ilgili valileri aramış ve kaynaktan bilgi toplamıştır. Örneğin sorunların en önemlisinin yaşandığı Tunceli ile ilgili olarak valiyi arayarak bilgi isteyen tek büyükelçisi Öymen'dir. Dışişleri sorunu sadece bununla kalmamaktadır. Olayların ilk temaslarında etkin olan bakanlık sonradan yokolmakta ne analiz, ne de politika üretiminde inisiyatif kullanabilmektedir. Oysa Türkiye siyasetinde en etkin konumda bulunma cesareti ve gücü Dışişleri Bakanlığı ve elemanlarının elinde bulunmaktadır. Turgut Özal'lı siyaset yıllarının getirdiği sorunları 1995 yılında bile üzerinden atamayan teşkilat ne yazıkki istihbarat konusunda etkin değildir. Karar alma ve analiz konusunda da Dışişlerinin eksiklikleri çok büyüktür. İstihbarat birimi de başarısız kalmıştır. İşte buna ilk kez burada okuyacağınız ve insanda şaşkınlık yaratacak denli büyük bir örnek. TUTANAKLARDAN İLK TALABANİ VE TÜRKİYE GÖRÜŞMESİ: NAKLEN Tarih 26 Haziran 1992. Yer Ankara, Balgat. Dışişleri Bakanlığı ana binası. Kürdistan Yurtsever Birliği (KYB)'nin Lideri Celal Talabani binadadır.25 Haziran 1992 tarihinde Ankara'ya gelmiştir ve 26 Haziran 1992 tarihinde bakanlık koridorlarını aşarak girdiği toplantı salonunda İstihbarat Araştırma Dairesi Başkanı Büyükelçi Cenk Duatepe ve diğer üst düzey dışişleri mensupları Burhan Ant , Türkekul Kurttekin ile bir toplantı halindedir. Talabani'ye Ankara'daki İrtibat Görevlisi Sarchill Kazzaz da eşlik etmektedir. Gelin isterseniz tutanaklardan konuşmaları şöyle bir gözden geçirelim: "Talabani: Viyana'da düzenlenen Irak muhalif gruplarının toplantısı başarıyla sonuçlandı. Toplantıda çesitli muhalif gruplardan oluşan heyetlerin temaslarda bulunmak için bazı ülkeleri ziyaret etmeleri kararlaştırıldı. İlk ziyaret edilecek ülkenin Türkiye olmasında ısrar ettik ve bu isteğimizi size ilettik. Ziyaretimin nedenlerinden biri de bu konudaki cevabınızı öğrenmek. Kurttekin : Devlet erkanının halen Ankara dışında bulunduğunu biliyorsunuz. Biz Viyana'daki Büyükelçiliğimizin heyetle görüşmesini öngördük. Ancak anladığımız kadarıyla grup Londra'ya geçmiç. Dolayısıyla görüşme Londra Büyükelçiliğimizle yapılabilir. Talabanini; Heyet Londra'da delil, üyeleri Kahire, Riyad gibi bulundukları ülke başkentlerine döndüler. Önemli bir adını olarak gördüğümüz bu girişim için heyetin gidilen ülkede üst düzeyde kabul edilmesini istiyoruz. Oysa sizin bu cevabınız önerimizin reddi gibi bir mahiyet arzediyor. Kurttekin", Talebinizi üst makamlarımıza ilettik. Pratik olacağı gerekçesiyle belirttiğim usulün izlenebileceği talimatını aldık. Ancak grup dağılmış ise, üyeleri bulundukları ülkedeki Türk Büyükelçiliği ile görüşebilirler. TALABANİ AÇIKLIYOR: PKK İRAN VE ERMENİSTAN'I ÜS YAPTI Talabani; Esasen biz ziyaret edilecek ilk ülke olarak Türkiye'ye önerdiğimizde birçoğu buna karçı çıktı. Sizin bu tavrınız bu çevrelerin işini kolaylaştırıyor. Heyetin ABD'de Baker ve Kongre üyeleri ile görüşmesi öngörülüyor. Belki de Başkan Bush'un da kabulü söz konusu olabilir. İngiltere'de Major ve Hurd kabul edecek. Türkiye'de de üst düzeyde bir kabul beklerdik. Ben bu cevabınızı önerimizin reddi şeklinde kabul ediyorurn. Heyete, ziyaretlerine Arap ülkelerinden baskalarını telkin edeceğim. Kurttekin; Pek tabii, ziyaretlerine istedikleri yerden başlayabililer.Biz de bu ifadelerinizi üstlerimize aksettiririz. Talabani: Ziyaretimin birinci nedeni bu durumu size aktarıp, cevabınızı öğrenmekti. İkincisi ise, PKK ile ilgili bazı yeni gelişmeler konusundaki fikirlerimi sunmak olacak. PKK şu anda İran ve Ermenistan'ı üs olarak kullanıyor. Öte yandan bu örgütün Suriye tarafından dışlanmış olduğu konusunda tereddütlerim var. Suriye'liler oyunlarının bir parçası olarak belki simdilik bu rolü oynuyorlar, ancak PKK'nın bu ülkeden çıktığına inanmak güç. Bir diğer izlenimleri de PKK'nın Türkiye'deki etkisinin giderek kaybolmasıdır. Buna Abdullah Öcalan'ın deliliklerin de büyük katkıda bulunduğunu söylemeliyim. Kürtler Abdullah Öcalan'ın davalarına zarar verdiğini kabul etmeye başladılar. Bu hem sizin, hem de bizim için çok olumlu bir gelişme. Bundan bir yıl evvel Mehdi Zana ile görüşürken kendisi bana Abdullah Öcalan'ı desteklememiz gerektiğini kararlı bir ifadeyle söyledi. Ben de kendisine "Şam'a gidip Öcalan'la bir görüş, döndüğünde aynı fikirdeysen bundan böyle senin her sözünü dinlerim" dedim. Gitmiş görüşmüş, döndükten sonra kendisini gördüğümde "haklıymışsın" dedi. " ÖCALAN'I SERBEST BIRAKSANIZ KÜRTLER ONDAN KURTULMANIN ÇARESİNİ ARAR" Diyeceğim o ki, Öcalan'ı Türkiye'de serbest bıraksanız Kürtler ondan bir an evvel kurtulmanın çaresini ararlar.PKK'ya yaklaşım konusunda aramızda bir fark var. Ben siyasetçiyim, bir Devleti de temsil etmiyorum. Benim PKK ile kavgam siyasi düzeyde olur. Ben PKK'yı Kürt milletinin gözünde afişe etmek için caniliğini, barbarlığını, Kürt rnilletine verdiği zararı, Saddam'la yaptığı işbirliğini herkese açıklayan siyasi bir kampanya sürdürürüm, ama onunla savaşamam. Sizi de anlayışla karşılıyorum. Siz bir Devletsiniz ve 'PKKya karşı yumuşak davranamazsınız. Ama silahla da herşeyin halledileceğine inanmak zordur. İngiltere gibi tüm imkânları olan bir ülke 1RA'yla başedemiyor. Kanaatimce İçişleri Bakanınızın teslim olan PKK'lı militanların hoşgörüyle karşılanacağı yolundaki açıklaması çok olumlu bir tutum. PKK'yı tecrit etmek istiyorsak daha siyasi davranmak gerektiğini ve onların silahını ellerinden almak gerektiğini düşünüyorum. Ben PKK'ya daha farklı yaklaşabiliyorum, çünkü ben Kürdüm ve onların anlayabileceği. lisanı ve üslupla düşünüyorum. HEP'lilerle burada yaptığım görüşmelerde hata yaptıklarını söylüyorum. Önceleri bana inanmıyorlardı. Şimdi ise ne kadar haklı olduğumu teslim ediyorlar. Onlara SHP'den ayrılmalarının hata olduğunu söyledim. Simdi bana hak veriyorlar. Zaten bizde Türkmenler tarafından söylenen bir atasözü vardır. "Bir Kürdün beyninin ancak olaydan sonra çalıştığı" tasvir ediliyor. Diğer taraftan PKK nın işlediğii cinayetlere ilişkin olarak hazırlanan kasetler de çok faydalı, bunların televizyonlardan yayınlanması halkı etkiliyor. Siz Kuzey Irak'ta bunu yapıyoruz ve netice alıyoruz. TALABANİ: " BELKİ BAĞIMSIZ BİR DEVLET KURARIZ" Duatepe: Yeri gelmişken söyleyeyim. Talebiniz üzerine PTT ve TRT Teknisyenlerinden oluşan bir ekibi Kuzey Irak'a gönderdik. Ancak adıgeçenler Kuzey Irak'ta bizim anladığımız tarzda bir televizyon yayın şebekesi bulunmadığını, kısıtlı ve bölgesel yayın kapasitesi olan 3 verici bulunduğunu TV yayın şebekesinin tam anlamıyla kurulmasının ise büyük bir proje hazırlanması, bunun da yüklü bir bütçeyle desteklenmesi gerektiğini bildirdiler. Bu görevliler ayrıca, kendililerine yakın ilgi gösterilmediği gibi, tecrit dahi edildiklerini bildirdiler. Talabani: Kuzey Irak'ta 4 istasyon ve her biri 1S kw gücünde: 4 vericimiz var. Bunlar Kerkük'teki Irak vericisinden daha güçlü ve 200 km2'lik bir alana yayın yapabiliyor. Bizim sorunumuz bunlardan 3'ünün devre dışı bulunması. Bunların yedek parçalarının karşılanmasını istiyoruz. Büyük projeye gerek yok. Bu yedek parçaların bedelini de ödemeye hazırız. Etu teknisyenlere ilgi gösterilmediği, tecrit edildikleri iddiasına gelince, ben kendilerine evimde yemek verdim. Gittikleri her yerde de yakın ilgi gördüklerini söyleyebilrim. Kurttekin: Benim dikkatinizi çekmek istediğim bir husus Avrupa'daki gazetecilere verdiğiniz demeçlerle ilgili. Bu demeçleriniz belki de basın organlarınca tam yansıtılmıyor ve tutumunuzda dalgalanmalar olduğu izlenimi yaratıyor. Örneğin İtalyan "La Republica" gazetesine verdiğiniz demeçten (Roma Büyükelçiliğinin 740 sayılı açık teli) Irak'ta sadece Kürtler ve Arapların yaşadıkları gibi bir netice ortaya çıkıyor. Yine bu demecinizde yarın bir gün Kürdistan'ın bağımsızlığına kavuşabileceğini söylüyorsunuz. (Sayın Kurttekin daha sonra makalenin metnini okumuştur.) Talabani: Bu makalede yeralan herşeyi söyledim ve bugün bana aynı sorular sorulsa aynı şeyi söylerdim. Herşeyden önce benim Irak'ta sadece Kürt ve Arapların yasadığı gibi fikir öne sürmem imkansız. Ben Türkmenlerin talebi üzerine onların da sözcülüğünü yapıyorum" Bunu Türkmenlere sorabilirsiniz. Kürdistan'ın bağımsızlığı konusuna gelince; cümleyi tam okursanız benim "Eğer bir gün Araplar birleşirse Kürdistan bu ülkenin bir parçası olmayacaktır" dediğimi göreceksiniz. Biz Irak'ın bölünmesini istemiyoruz ayrıca gerçekten de yarın bir gün Araplar birleşirse, Kürtler Arapların bir kolonisi olmayacaktır. Belki Türkiye'yle birleşmeye karar verir, belki bağımsız bir devlet kurarız, ama artık hiçbir zaman Arap sultasında yaşamak istemiyoruz. Samimi olarak ifade edeyim ki, şimdi Irak'ın bölünmesi için en müsait vakit" Buna rağmen biz Irak'ın bütünlüğünün korunmasına taraftarız. Eğer bölünmeyi isteseydik çoktan harekete geçerdik. Bizim tavrımız çok açık. Bu bakımdan makalede yazılarının Yüklə 3,49 Mb. Dostları ilə paylaş:
|