Zavod laboratoriyasını əsas istehsal korpusunda, hazır məhsullar anbarının
və sexlərin yaxınlığında yerləşdirmək daha yaxşı nəticələr verər. laboratoriya digər
bütün əsas otaqlardan ayrı olmalıdır, onun zavod ərazisində ayrıca giriş qapısına
malik olması arzuedilməzdir.
12.1.4. Məişət otaqları
Məişət otaqlarının tərkibi istehsal proseslərinin sanitar xüsusiyyətlərindən
asılıdır. Bu əlamətə görə istehsal proseslərini dörd qrupa bölürlər. Qida
məhsullarının emalı ilə əlaqədar olan müəssisələrdə, o cümlədən balıq emalı
zavodlarında yüksək keyfiyyətli məhsul istehsal etmək üçün xüsusi sanitar rejim
tələb olunur. Bu müəssisələr dörd qrupa aid edilir.
Bu qrup müəssisələrin məişət otaqlarının tərkibinə əlüzyuyan, duşxana və
qarderoba malik sanitar profilaktika məntəqəsi, konserv zavodlarında isə habelə
xüsusi otaqlar: tibbi nəzarət otağı (tibb məntəqəsi olmadıqda) və manikür otağı da
daxil olur.
Əksər balıq emalı müəssisələrində qadın işçilər üstünlük təşkil edir. Buna
görə də sanitar profilaktika məntəqəsini hesablayarkən, qadınların sayını işçilərin
ümumi sayının 70 % – dən az olmayan miqdarını qəbul edirlər.
İş paltarlarını asmaq üçün qarderob çıxılmaqla məişət otaqlarının hesabatını
ən böyük növbədə işləyən işçilərin 90 % – nə görə aparmaq lazımdır.
Qarderoblar küçə və ev paltarları üçün ayrıca, iş paltarları üçün ayrılıqda
layihələndirilir.
Paltarları saxlamaq üçün aşağıdakılar tətbiq oluna bilər:
a) örtülən şkaflar və asılqanlar (örtülü üsul);
b) açıq şkaflar və asılqanlar (açıq üsul):
c) asılqanlarla eyni zamanda örtülü şkaflar (qarışıq üsul).
Bir qayda olaraq bütün növbələrdə işləyənlərin sayına görə qarderobda
yerlərin sayı hesablanan zaman paltarların örtülü saxlanma üsulundan istifadə
edirlər. Hər bir işçiyə küçə və ev paltarları üçün bir ədəd iki gözlü şkaf və iş
paltarları üçün bir ədəd bir gözlü şkaf nəzərdə tutulur. İki gözlü şkafın ölçüləri
13
aşağıdakı kimidir (metrlə): dərinlik – 0,50; en – 0,33; hündürlük – 1,65; bir gözlü
örtülü şkaf: dərinlik – 0,50; en – 0,25; hündürlük – 1,65.
Örtülü şkafların arasındakı keçidin enliyi 1,0 metrdən az olmayaraq
müəyyənləşdirilir. Şkaflarda oturacaqların qoyulduğu halda enliyi 1,5 metrdən,
skamyaların qoyulduğu halda 1,7 metrdən (şkaflar cərgəsinin uzunluğu 5 metrədək
olduqda), daha böyük uzunluqlarda isə 2,0 metrdən az olmayaraq qəbul edilir.
Qarderoblarda keçidlərin eni 0,7 metrdən az olmayaraq qəbul edilir.
Paltarların açıq üsulla saxlanması zamanı ev paltarları üçün qarderobda
yerlərin sayını, aralarındakı fasilə 30 dəqiqədən az olan iki daha çoxsaylı qarışıq
növbələrdə işləyənlərin sayına görə hesablayırlar.
İş paltarları üçün qarderobdakı yerlərin sayını zavodun maksimum
yüklənməsi zamanı bütün növbələrdə işləyənlərin sayına görə qəbul edirlər.
Bir işçiyə küçə paltarı üçün asılqanda bir qarmaqcıq, ev paltarı üçün bir açıq
şkaf və iş paltarı üçün bir açıq şkaf nəzərdə tutulur. Asılqanı döşəmədən
qarmaqcığa qədər olan 1,55 metr hündürlükdə yerləşdirirlər. Asılqanın bir metr
uzunluğuna beş qarmaqcıq düşür.
Açıq şkaflar aşağıdakı ölçülərə malik olur (metrlə): eni – 0,20; dərinliyi –
0,25; hündürlüyü – 1,65.
Paralel quraşdırılmış açıq şkafların oxları arasındakı məsafə 1,2 metrdən az,
şkafların çıxıntılı hissələri arasındakı məsafə isə 0,7 metrdən az olmamalıdır.
Qarderobda paltarların qarışıq üsulla saxlanması, əgər ən böyük növbədə
işləyən kişilərin və ya qadınların sayı 100 nəfərdən çox olarsa tətbiq edilir. Hər bir
işçiyə küçə paltarı üçün asılqana bir qarmaqcıq, ev və iş paltarı üçün iki ədəd bir
gözlü örtülən şkaf nəzərdə tuturlar.
Yerlərin miqdarı açıq üsulla saxlama zamanı olduğu kimi təyin edilir.
Ev və iş paltarlarını saxlamaq üçün qarderoblar paltar dəyişmək üçün, bir
yerə 0,6 metr uzunluqlu skamya hesabı ilə 0,3 metrdən az olmayan enliyə malik
skamyalarla təchiz edilməlidir. Paltar dəyişmək üçün yerlərin miqdarı ən çoxsaylı
növbədə işləyənlərin 25 % miqdarından az olmamalıdır.
14
Tara sexində, mexaniki emalatxanada və soyuducu qurğunun maşın
şöbəsində paltarları saxlamaq üçün balaca şkaflar bilavasitə sexlərdə quraşdırıla
bilər.
İstehsal sexlərinə xidmət göstərən qarderoblar qarşısında təmiz və çirkli işçi
paltarlarını saxlamaq üçün, hər birinin sahəsi 3,0 m
2
– dən az olmayan ayrıca
anbarlar quraşdırırlar.
Balıq emalı müəssisələrinin bir sıra prosesləri su tələb edən avadanlıqların,
məsələn xammallar və taralar üçün yuma maşınlarının, balıq hazırlayan maşınların,
avtoklavların, qızartma sobalarının və bu kimi digərlərinin istismarı ilə əlaqədardır.
Belə istehsal sahələrində məişət otaqlarının tərkibində işçi paltarları qurutmaq
üçün otaqlar layihələndirirlər. Bu zaman hər quruducu istifadəçisinə 0,2 m
2
sahə
hesablanır.
Ən uzaq işçi sahəsindən tualetlərə olan məsafə 100 metrdən çox
olmamalıdır. İş sahəsindən binadan kənarda yerləşən tualetlərədək olan məsafə 200
metrdən çox olmamalıdır.
Tualetlərə olan girişlər özü bağlanan qapılarla təmin olunmaqla yanaşı,
tamburlarda yerləşdirilməlidir. Tualetlər, ölçüləri 1,2 x 0,9 metr olan kabinələrə
yerləşdirilmiş unitazlarla təchizatlanmalıdır, bu kabinələrin qapıları çöl tərəfə
açılmalıdır. Kişi tualetlərində xüsusi avadanlıqlar da qurulmalıdır ki, bu da bir
unitaza bir qurğu şərtini təmin etməlidir.
Kabinə cərgələri arasındakı keçidin eni 1,5 metrdən az olmayaraq,
kabinələrlə divar arasındakı məsafə 1,3 metr qəbul edilir.
Tualetlərin şlüzlərində dörd kabinəyə bir əlüzyuyan olmaq hesabı ilə
əlüzyuyanlar, kabinələr az olduqda isə hər tualetə bir əlüzyuyan quraşdırırlar.
Əlüzyuyanlar. Əlüzyuyanlar qarderoblarda, onlara bitişik otaqlarda və ya
istehsal otağının girişində yerləşdirilir. Əlüzyuyanların miqdarını 20 nəfərə 1 kran
olmaq hesabı ilə müəyyənləşdirirlər. Hər bir kran isti və soyuq su qarışdırıcısı ilə
təchiz edilir. Əlüzyuyan kranları arasındakı məsafə 0,6 metrdən az olmamalıdır.
Əlüzyuyan cərgələri arasındakı keçid 1,6 metr, əlüzyuyan cərgələri və divar
arasında isə 1,1 metrdən çox məsafə qəbul edilir.
15
Dostları ilə paylaş: |