d) nəzarətin vaxtaşırılığını.
Bəzi balıq məhsulları istehsalının bir neçə texnoloji nəzarət sxemini nəzərdən
keçirək:
6
Qaynar hisləmə məhsulları istehsalına texno - kimyəvi nəzarət sxemi
Cədvəl 1
Nəzarət nöqtəsi
Nəyə nəzarət olunur
Nəzarət metodu
Nəzarətin vaxtaşırılığı
Balığın qəbulu
Yaxşı keyfiyyətlilik, miqdar
Orqanoleptiki, texniki
Hər partiyaya
Balığın hazırlanması
Düzgünlük, yarımfabrikat çıxımı
Orqanoleptiki, texniki
Növbədə 1 dəfə
Yuma
Yuyulmanın səliqəliyi, suyu istiliyi
və təmizliyi
Orqanoleptiki, texniki
Növbədə 1 dəfə
Balığın kənarlarının
təmizlənməsi, düzülməsi və
çəkilməsi
Düzgünlüyü
Orqanoleptiki
Növbədə 1 dəfə
Duzlanma
Duzun dozası, balığın şorluğu,
duzlanma temperaturu
Texniki, kimyəvi
Növbədə 1 dəfə
Qurutma
İstiliyi, havanın sürəti və nəmliyi,
quruma dərəcəsi
Texniki, orqanoleptiki
Proses ərzində 1 – 2 dəfə
Hisləmə
Hava qarışığının temperaturu və
nəmliyi, tüstünün qatılığı, prosesin
sonu
Texniki, orqanoleptiki
Növbədə 2 – 3 dəfə,
hər partiya
Soyutma
Havanın istiliyi və sürəti, balığın
cəmdəyinin temperaturu
Texniki
Növbədə 1 – 2 dəfə
Sortlaşdırma
Hislənmiş balığın keyfiyyəti, ölçü
Orqanoleptiki
Hər partiyaya
Məhsulun yığışdırılması
Düzüm keyfiyyəti
Orqanoleptiki
Növbədə 2 – 3 dəfə
Məhsulun pasportlaşması
Keyfiyyət, sortluluq, duzun və
nəmliyin miqdarı
Orqanoleptiki, kimyəvi
Hər partiya
Yanacağın keyfiyyəti
Oduncağın keyfiyyəti, nəmlik
Orqanoleptiki, kimyəvi
Hər partiya
Presləmə sxeminə görə yem unu və texniki piy istehsalına texno-kimyəvi nəzarət sxemi
Cədvəl 2
Nəzarət nöqtəsi
Nəyə nəzarət olunur
Nəzarət metodu
Nəzarətin vaxtaşırılığı
Xammalın qəbulu
Duzlanmış xammalın
isladılması
Xırdalama
Bişirmə
Presləmə
Xammalın təzəliyi. Kip maddələrin, piyin və
xörək duzunun miqdarı (duzlanmış xammal
üçün)
Suyun temperaturu, hidromodul, islanma
davamiyyəti. NaCl – nun miqdarı
Xırdalamadan sonra tikələrin ölçüləri
Buxarın temperaturu, təzyiqi, Bişmə
davamiyyəti, yumşalma (bişmə) dərəcəsi
Cecədə nəmliyin və piyin, presləmədən alınan
həlimdə bərk maddələrin miqdarı
Orqanoleptiki, kimyəvi
Orqanoleptiki, texniki və
kimyəvi
Orqanoleptiki
Texniki, orqanoleptiki
Orqanoleptiki, kimyəvi
Hər partiya
Hər partiya
Növbədə 3 – 4 dəfə
1 – 2 saatdan sonra
Növbədə 1 dəfədən az
olmayaraq
Presləmədən alınan həlimin işlənməsi (emalı)
Həlimdən bərk
maddələrin ayrılması
Həlimdən piyin
çıxarılması
Yağsızlaşdırılmış hə-
limin buxarlandırıl-
ması
Sentrifuqanın iş rejimi (həlimin şəffaflanma
dərəcəsi)
Separatorun iş rejimi, qaynar suyun temperaturu.
Piyin və bərk maddələrin həlimdə qalıq miqdarı
Gövdələrin temperatur və vakuumu, buxar
təzyiqi. Buxarlandırılmış həlimdə quru
maddələrin miqdarı
Texniki, orqanoleptiki
Texniki, orqanoleptiki və
kimyəvi
Texniki, kimyəvi
Növbədə 1 – 2 dəfə
Növbədə 1 – 2 dəfə
Həlimin hər partiyasına
2 – ci cədvəlin davamı
Nəzarət nöqtəsi
Nəyə nəzarət olunur
Nəzarət metodu
Nəzarətin vaxtaşırılığı
C e c ə n i n i ş l ə n m ə s i (e m a l ı)
Qurutma
Üyütmə və presləmə
Metal qarışıqların
ayrılması
Qablaşdırma
Piyin separasiya
olunması
Saxlama və yola
salma
Qurutma temperaturu və davamiyyəti, qızdırıcı
buxarın təzyiqi (Quru cecənin keyfiyyəti, iyi,
rəngi, nəmliyin miqdarı)
Xırdalanma dərəcəsi
Hazır məhsulda metal qatışıqların miqdarı
Taranın dolması, çəkinin və markalanmanın
düzgünlüyü
Separatorun iş rejimi, suyun temperaturu, piyin
rəngi, iyi və turşuluq ədədi, Piydə nəmliyin qalıq
miqdarı
Unda nəmliyin, piyin, zülali maddələrin, natrium
xloridin, Kalsium fosfatın miqdarı
Orqanoleptiki, kimyəvi
və texniki
Orqanoleptiki
Kimyəvi
Orqanoleptiki, texniki
Texniki, kimyəvi,
orqanoleptiki
Kimyəvi
Növbədə 1 – 2 dəfə
Növbədə 1 dəfədən az
olmayaraq
Hər partiyaya
Hər partiyaya
Hər partiyaya
Hər partiyaya
9
MÖVZU 4. MƏHSUL HESABATI. XAMMAL VƏ MATERİALLARIN
SƏRF NORMASI
M ə h s u l h e s a b a t ı
Məhsul istehsalına çəkilən xərc, məhsul vahidi üçün (sentner, ton, m.ş.b. və s.)
işlədilən xammal və materialların miqdarından asılıdır. Maşın və aparatların
məhsuldarlığı, əndazə ölçüləri və sayı emal olunan xammal və materialların
miqdarından asılı olur. Buxar, su, elektrik enerjisi və bir çox digər göstəricilər emal
olunan xammal və materialların miqdarından asılıdır.
Buna görə də layihənin hesabat hissəsi məhsul hesabatının tərtib edilməsindən
başlayır. Məhsul hesabatını tərtib edərkən aşağıdakı göstəriciləri təyin edirlər:
a) vahid miqdarda hazır məhsul istehsalı üçün (min şərti banka, sentner, ton)
xammal və materialların sərf norması;
b) xammal və materiallara olan saatlıq, növbəlik, sutkalıq və illik tələbatlar;
c) bir saat, bir növbə və ya bir sutka ərzində hər bir texnoloji əməliyyata daxil
olan xammal və yarımfabrikatın miqdarı;
Bu zaman aşağıda göstərilən amillər məlum olmalıdır:
a) xammal;
b) hazır məhsulun çeşidi;
c) müəssisənin növbəlik layihə gücü.
Balıq emalı müəssisələrini layihələndirərkən iki növ məhsul hesabatı tətbiq edilir:
1) miqdar metodu (emal prosesində xammal və yarımfabrikatların kimyəvi
tərkib dəyişkənliyi nəzərə alınmadan);
2) material balansları metodu.
Birinci metodla - balıq emalının bir çox üsulları üçün (konservləşdirmə, hisləmə,
soyuqla emal, duzlama, qurutma və s.) məhsul hesabatı tərtib olunur.
İkinci metod - balıq tullantılarından və su mənşəli qeyri – balıq xammallarından
(dəniz pişiyi, balina və s.) texniki yağ (piy) və yem unu, yapışqan istehsalı, yosunlardan
və başqalarından həlməşik əmələ gətirən maddələr istehsalı üçün istifadə olunur.
Dostları ilə paylaş: |