Moderniteden postmoderniteye uzanan bir köPRÜ: zygmunt bauman
Yüklə 2,44 Mb. Pdf görüntüsü
|
| 1.2. MODERNLİK-MODERNİTE
Modernlik veya modernite (modernty ve modernite) Fransızca ve İngilizce’den çevirilerine göre kullanılmakta olup, bu kavramların Türkçe’de çok yakın hatta aynı anlamda kullanılmakta olduğunu söyleyebiliriz. Bu nedenle burada iki kavramı da her seferinde tek başına kullansak da diğerini de bir gölge olarak yanında tuttuğumuzu belirtmek gerekir. Modern kavramından türeyen kavram(lar), modern’i bir süreç veya durum olarak ifade etmektedir. Bir süreci anlatmaları, bir değişimi göstermeleri aynı zamanda bu değişimin sürmekte olduğunu gösterir. 10 Bkz. Ahmet Cevizci, Paradigma Felsefe Sözlüğü , (6. Baskı), Paradigma Yayınları, İstanbul 2005, s.1178 11 Jürgen Habermas, “Postmoderniteye Giriş: Bir Dönüm Noktası Olarak Nietzsche”, (Çev.: ve Der.: M. Küçük), Modernite Versus Postmodernite , (3. Baskı) Vadi Yayınları, Ankara 2000, 236-261. 8 Moderniteye hem modern felsefe hem de sosyal bilim çerçevesinde bakıldığında ikisinin de modernitenin başlangıcı için aynı kökleri işaret ettiği gözlemlenebilir. Bu bağlamda modernliğin köklerini Ortaçağ’ın sonlarından itibaren yaşanan Rönesans ve Reform hareketlerinin dalgasında ortaya çıkan entelektüel, bilimsel ve toplumsal gelişmeleri ve değişimleri içinde barındıran bir mahiyette mevcudiyet kazandığını söylemek abes olmaz. Burada, “insanın sahip olduğu değerin yüceltilmesi, insana ve bütün bir yaradılışa dair iyimser bir bakış açısı, insanın ebedi bir nitelik kazandığı bir yaşam sanatı yaratma çabası: İnsan iradesinin ve özgürlüğünün keşfine dayanan hümanizmin temel yapı taşlarını” görürüz. 12 Öte yandan modernitenin ortaya çıkışına dair üstünde anlaşılmış kesin bir tarih vermek (toplumsal bağlamda böyle bir kesinliğin zaten mümkün olmadığı aşikârdır.) imkânsız olsa da farklı disiplinler-yaklaşımlar çerçevesinde değerlendirildiğinde kavramın ya da durumun başlangıcına dair öne çıkarılan noktalarda değişmeler olduğunu söyleyebiliriz. Felsefe açısından Descartes’in yöntemsel kuşkusu, Bacon’ın tümevarımsal bilim yöntemiyle doğayı fethederek elde edilen bilgi güçtür çıkarımı; politika, yönetim ve devlet bağlamında Hobbes, Machiavelli; bilim tarihi açısından Kopernik, Galileo ve Newton gibi isimlerin etkisiyle akıl ve bilim (deneysel bilimlerin-doğa bilimlerin ve yeni kozmos anlayışı) temelinde ortaya çıkan tüm bu fikirlerin modernite kavramına yön vererek onun etrafını sardığı savunulabilir. Entelektüel birikim ve yayınlar açısından Gütenberg’in matbaayı icadına götürülebilecek kadar eski olan modernite, bireysel veya psikolojik açıdan Freud ile başlayacak kadar da yakın olabilmektedir; toplumsal açıdan bakıldığındaysa Amerikan ve Fransız Devrimleri (Aydınlanma’nın ışığında beslenen) akabinde görünen iktidar/yönetim ve üretim alanındaki gelişmeler dayanak gösterilmektedir. 13 Modernitenin düşünsel ve toplumsal bağlamını birlikte ele aldığımızda, bu kavramı tek bir boyutla açıklamanın hatalı olacağı gün gibi ortadadır. Bu yüzden modernlik kuramını bir yanıyla zihinsel/epistemolojik/entelektüel diğer yanıyla ekonomik/sosyal/siyasal değişimi oluşturan etkenlerin toplamı olarak görmek daha 12 Jacqueline Russ, Avrupa Düşüncesinin Serüveni-Antik Çağlardan Günümüze Batı Düşüncesi , (Çev.: Özcan Doğan), Doğu Batı Yayınları, Ankara 2011, s.116 13 Bkz. Robert Holliner, Yüklə 2,44 Mb. Dostları ilə paylaş:
|