Moderniteden postmoderniteye uzanan bir köPRÜ: zygmunt bauman



Yüklə 2,44 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə31/164
tarix07.04.2022
ölçüsü2,44 Mb.
#85154
1   ...   27   28   29   30   31   32   33   34   ...   164
669ab9e9ff32c2ca0f9a3c70aa28a6a8(1)

2.2. POSTMODERN 
‘Modern’in yeni, çağdaş ya da zamaneliği ifade ettiğini belirtmiştik. Bu bakımdan 
modern  olanın  içinde  her  zaman,  bir  içinde  bulunan  an,  yani  şimdi  mevcuttur.  Lâkin 
postmoderndeki  post  önekinin  kavramlara  verdiği  “–den  sonra”  anlamı  ile  ele 
aldığımızda,  modern  muhtevadaki  ‘şimdi’den  sonra  gelen  bir  ‘şimdi’  şeklinde 
düşünebiliriz. Postmodern dönemde, modernitenin şimdisi geçmişe/tarihe terk edilerek, 
postmodern  ‘şimdi’liğin  aktüellik  kazandığını  söylemek  gerek.  Postmodern  kavramı, 
dönemi  ve  insanı  niteleyen  bir  sıfat  olarak  kullanılmaktadır.  Bu  kullanımda  karşımıza 
modernliğin  değişim içerisinde bir kalıcılığa vurgu  yapar, başka bir deyişle daha iyiyi 
yakalamak adına (ilericilik bağlamında), her değişim, modernlikte bir devamlılığı işaret 
                                                           
81
 Tekeli, s.13. 
82
 John  W.  Murphy, 
Postmodern  Sosyal  Analiz  ve  Postmodern  Eleştiri
,  (Çev.:  Hüsamettin  Arslan), 
Paradigma Yayınları, İstanbul 2000, Önsöz (H.Arslan), ss.1–7. 


42 
 
eder.  Buna  karşın,  postmodern  ‘şimdilik’  bundan  farklı  olarak,  kalıcılıktan  ziyade 
geçicilikle hemhâl bir durumdadır. 
Postmodern  ‘şimdi’nin  içinde  gizli  olan  toplumsal  ve  bireysel  noktalara 
baktığımızda,  toplumsal  alanda  modern  toplumun  üretici  yönünün,  postmodern 
koşullarda  tüketim  eksenine  kaydığını  söyleyebiliriz.  Modern  birey  emekçi-üretici  bir 
kimlikle  dolaşır  ve  bununla  birlikte  sınıfsal,  ulusal  gibi  örgütlü  organların  içinde  var 
olurken, postmodern birey, üretimden ziyade tüketim alışkanlıkları arasında dolaşır. Bu 
post-birey,  vazgeçmekten  korkmayacağı,  uçucu,  marjinal  kimliklerde  var  olur. 
Postmodern  dönemin  yapısı  içinde,  bireyler  tarihsel  köklere  yaslanmadan,  sanki  hep 
‘şimdi’  olmuş  gibi  ya  da  ‘şimdi’  başlamış  gibi  köksüz  bir  ortamda  serpilir  ve  kurur. 
Postmodern bir toplum bu haliyle “müstehcen, görünür, açık seçiktir ve daima hareket 
halindedir… Bundan böyle olanaklı tanımların olmadığı bir evrenin’’ karakteristiğidir.
83
 
Modern kesinlik arayışındaki toplum ve birey, değişen ya da giyip çıkarılan tanımlarla 
anlamlılığı yakalar, anlamın sabitsizliğinde bu zor olsa da. Postmodern süreçte her şey 
tüketilmeye sokulacak ve kısa bir süre sonra çöplüğe bırakılacak kadar hızlıdır. Değer 
bağlamında bakıldığında, hiçbir şey sonsuz ve kesin bir varlık durumunda olamaz. Söz 
gelişi  Barthes, postmodern toplumu  “yalnızca  erotik ilişkilerden ibaret  bir mutluluklar 
yapısı” olarak nitelendirirken, öne çıkan anlam,  hızlı ve kolayca zevke erişmektir; bu, 
zora gelmeyen postmodern toplumun ve bireylerinin yaşam tarzıdır.
84
 
Postmodern  durumun  bu  köksüz  ve  hızlı  yanına  baktığımızda  “muhtemelen 
postmodern  düşüncenin  en  sevilen  yanının  yüzeyselliği  olduğu  söylenebilir.  Zira 
derinlemesine düşünce baş ağrıtan, insanı şaşkına çeviren ve sürekli sorular sorulmasına 
yol  açan,  çok  uzun  bir  zaman  dilimi  boyunca  nasıl  bir  sonuçla  karşılaşacağınızı 
bilmeden emek ve enerji isteyen ve oldukça stresli bir yaşantıya yol açan bir şeydir.”
85
 
Bu postmodern kültür ortamında mükemmel birey ya da toplum fikri, zahmet, bilgi ve 
örgütlü  hareketlilik  (ilişkilerde  amaç  ve  devamlılık  da  diyebiliriz)  gerektirdiğinden, 
postmodern insan bu zahmetten kaçınır. Zaten onun için, zahmete değecek mutlak bir 
değer/anlam taşıyan bir şey de yoktur, kişisel doyum ya da tüketimi hesaba katmaz isek. 
                                                           
83
 Steven Best, - Douglas Kelner, 
Postmodern Teori
, (Çev.: M. Küçük), Ayrıntı Y., İstanbul 1998, s.159–
160. 
84
 Barthes’ten akt. Murphy, s. 31. 
85
 Oğuz  Adanır,  “Modern  Dünyaya  Özgü  Bir  Düşünce  Simülakrı”, 
Düşünen  Siyaset  Düşünce  Dergisi,
 
Sayı: 21, Lotus Yayınevi, Ankara 2005, ss. 43–50, s.47. 


43 
 
Katsak  bile  bu  devamlılığı  birey  sağlayamaz.  Tüketim  ürünleri  ve  tüketmek  için 
yaratılıp  bireylere  sunulan  arzulama/istek  reklâmları,  pazarlama  taktikleri  bu 
devamlılığı  sağlar.  Birey  kendisinden  yola  çıkarak  ürüne  yönelmez,  bu  anlamda 
üründen yola çıkarak, kendine varlık ya da var olma hali sağlar.
86
 
Neticede  postmodern  toplumda,  bir  zaman  gelir,  her  şey  birbiriyle 
ilişkilendirilebilir  bir  duruma  gelirken,  bir  anda  hiçbir  şey  birbirinde  durmaz  hale  de 
gelebilir.  Örneğin  modern  dönemin  ürünü  olan  bilimsel  özerklikler,  iç  içe  bir  görüntü 
çizebilir ya da bir zamanlar yan yana durmalarıyla anlam taşıyan şeyler, çok ayrı şeyler 
olarak  kopabilirler  birbirinden.  Postmodern  durumda  bu  sabitsizlik  hem  her  şeyi 
yakınlaştırır hem  de her  şeyi  uzaklaştırır birbirinden, iki koşulda da  yorumlanabilecek 
bir esneklik vardır.
87
 Meselâ ‘dünyada sınırlar var mıdır?’ diye bir soru sorduğumuzda, 
postmodern  bir  cevap  olarak  karşımıza:  ‘Hem  vardır  hem  yoktur  ya  da  tersi’,  diye 
yanıtlanabilecek  kadar  derinlikten  uzak  ya  da  derinlikte  bir  cevap  çıkabilir.  Sonuçta, 
postmodern toplum ve birey, modern kesinliklerin (bilimsel-akılsal) veya vaatlerin (bir 
proje  olarak  Aydınlanma/modernitenin  ileride  getireceği  beklenilen  mutluluk  gibi) 
ıstırabını çekmiş bir dönemin sonundaki kararsızlığın hâleti ruhiyesidir. Bu noktada da 
dilsel  anlam  çokluğuna  veya  bulanıklığına  yaslanır  postmodernler.  Her  şey  çok 
anlamlı/anlama gelebilir ya da hiçbir anlam taşımayabilir bu kararsızlıkta. 

Yüklə 2,44 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   27   28   29   30   31   32   33   34   ...   164




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə