«Əmoliyyat-axtanş fəaliyyəti haqqında», «Polis haqqında»,
«Azərbaycan Respublikasının daxili işlər orqanlarında xidmət
keçmə haqqında Əsasnamənin təsdiq edilməsi barədə», «Milli
təhlükəsizlik haqqında» Azərbaycan Respublikasının Qanunları,
«Azərbaycan Respublikasının Daxili İşlər Nazirliyi haqqında
Əsasnamə», «Azərbaycan Respublikasının Milli Təhlükəsizlik
Nazirliyi haqqında Əsasnamə»;
-
Gömrük Məcəlləsi, Vergilər Məcəlləsi, «Gömrük
orqanlarında xidmət haqqında Əsasnamənin təsdiq edilməsi
barədə», «Dövlət vergi orqanlarında xidmət haqqında
Əsasnamənin
təsdiq
edilməsi
barədə»
Azərbaycan
Respublikasının Qanunları, «Azərbaycan Respublikasının
Dövlət Gömrük Komitəsi haqqında Əsasnamə», «Azərbaycan
Respublikasının Vergilər Nazirliyi haqqında Əsasnamə»;
-
Hüquqi yardımın göstərilməsinin təşkili haqqında -
«Vəkillər və vəkillik fəaliyyəti haqqında», «Notariat haqqında»
Azərbaycan Respublikasının Qanunları.
Bu qrup hüquqi aktların sırasında Azərbaycan Re.spubli-
kasmın Konstitusiyası öz əhəmiyyətinə görə xüsusi yer tutur.
Konstitusiyada dövlət və ictimai həyatın mühüm prinsipial
məsələləri həll edilmişdir.
«Azərbaycan Respublikasının hüquq mühafizə orqanları»
kursu üçün Konstitusiyanın əsas insan və vətəndaş hüquq və
azadlıqları və məhkəmə hakimiyyəti haqqında fəsilləri hüquq
mühafizə fəaliyyətinə hərtərəfli və geniş hüquqi baza
yaratdığına görə çox böyük əhəmiyyətə malikdir.
Belə ki, bu fəsillərdə göstərilən insan və vətəndaş
hüquqlarının və azadlıqlarının əsas prinsiplərindən olan
bərabərlik hüququ, insan və vətəndaş hüqüqlarınm və
azadlıqlarının müdafiəsi, mülkiyyət hüququ, azadlıq hüququ,
təhlükəsiz yaşamaq hüququ, şəxsi toxunulmazlıq hüququ,
mənzil toxunulmazlığı hüququ, əmək hüququ, sosial təminat
hüqu-
=
16
^
qu, sağlam olraf mühitdo ya.'jamaq hüququ, tolil hüququ,
moıızil hüququ, fikir vo söz azadlığı hüququ, vicdan azadlığı,
seçki hüququ, azad sahibkarlıq hüququ və konstitusiyada
göstərilən digər müddəaların qanuna zidd məhdudlaşdırılma-
sına yol verilmir, qanunvericilikdə nəzərdə tutulmuş qaydada
etibarlı surətdə müdafiə olunur və hər cür qəsdlərdən cjoru- nur.
Bununla əlaqədar olaraq hər kəsin hüquq və azadlıqlarının
məhkəmədə müdafiəsinə təminat verilir. Məhkəmə aidiy-
yatmın dəyişdirilməsinə yol verilmir. Konstitusiyada təsbit
edilmiş insan və vətəndaş hüquq və azadlıqlarını gözləmək və
qorumaq qanunvericilik, icra və məhkəmə orqanlarının borcu
sayılır.
Konstitusiyada həmçinin vətəndaşların əsas vəzifələri də
ətraflı surətdə öz əksini tapmışdır. Dövlət və cəmiyyət qarşısında
hər bir şəxs onun hüquq və azadlıqlarından bilavasitə irəli gələn
vəzifələr daşıyır. Hər bir şəxs Azərbaycan Respublikasının
Konstitusiyasına və qanunlarına əməl etməli, başqa şəxslərin
hüquq və azadlıqlarına hörmət bəsləməli, qanunla müəyyən
edilmiş digər vəzifələri yerinə yetirməlidir. «Qanunu bilməmək
məsuliyyətdən azad etmir». «Vətənə sədaqət müqəddəsdir.
Vətəni müdafiə etmək hər bir vətəndaşın borcudur».
Konstitusiyanın və qanunların pozulması, o cümlədən
konstitusiyada və qanunlarda nəzərdə tutulan hüquqlardan
sui-istifadə və ya vəzifələrin yerinə yetirilməməsi qanunla
müəyyən edilən məsuliyyətə səbəb olur.
17
1.4.
Hüquq mühailzə orqanlarıııın
fəaliyyətinin digər icra hakimiyyəti
orqanlarının fəaliyyətindən fərqi və qar*^ılıqlı
əlaqələri
Konstitusiyada
dövlət
hakimiyyəti
qanunvericilik
hakimiyyətinə, icra hakimiyyətinə və məhkəmə hakimiyyətinə
bölünmüşdür.
Hüquq mühafizə orqanlarına, yuxarıda qeyd edildiyi kimi,
məhkəmə hakimiyyətinə daxil olan məhkəmələr, prokurorluq və
icra hakimiyyətinə aid edilən daxili işlər, milli təhlükəsizlik,
ədliyyə, gömrük və vergi orqanları daxildir.
Azərbaycan Respublikasında məhkəmə hakimiyyətini
ədalət mühakiməsi yolu ilə yalnız məhkəmələr həyata keçirir.
Məhkəmə fəaliyyətini «Məhkəmələr və hakimlər haqqında»,
«Konstitusiya
Məhkəməsi
haqqında»
Azərbaycan
Respublikasının Qanunları və digər qanunvericilik aktları
tənzimləyir.
Ədalət mühakiməsinin həyata keçirilməsində Azərbaycan
Respublikasının Prokurorluğu və müdafiə tərəfi də (vəkillik)
iştirak edir.
Azərbaycan Respublikasının prokurorluğu öz fəaliyyətini
digər hüquqi aktlarla yanaşı, Azərbaycan Respublikasının
Konstitusiyası, «Prokurorluq haqqında» Qanuna əsasən təşkil
edir və həyata keçirir. Milli Məclis tərəfindən qəbul edilmiş
«Prokurorluq haqqında» Azərbaycan Respublikasının Qanunu
prokurorluğun düzgün fəaliyyət göstərməsi üçün əsas hüquqi
baza yaratmışdır.
Hüquqi yardımın göstərilməsi isə digər hüquqi aktlarla
yanaşı, «Vəkillər və vəkillik fəaliyyəti haqqında», «Notariat
haqqında» Qanunlara əsasən tənzimlənir.
Hüquq mühafizə orqanlarından daxili işlər, prokurorluq,
milli təhlükəsizlik, ədliyyə, gömrük və vergi orqanlarının
cinayətlərin müəyyən edilməsində üç əsas amili mövcuddur:
əməliyyat-axtarış, təhqiqat və ibtidai istintaq. Prokurorluq
orqanları istintaq aparmaqla yanaşı, Azərbaycan Respubli-
Dostları ilə paylaş: |