Molum olduğu kimi, cinayətkarlığa qarşı mübarizonin



Yüklə 4,37 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə8/198
tarix14.02.2018
ölçüsü4,37 Mb.
#26865
1   ...   4   5   6   7   8   9   10   11   ...   198

cinayət  törədilməsində  ittiham  edilənlərin  hüquqlarına  da 

təminatlar  verilmiijdir.  Konstitusiya  tələb  edir  ki,  səlahiyyətli 

dövlət orqanlarının tutduğu, həbsə aldığı, cinayət törədilməsində 

ittiham etdiyi hər bir şəxsə dərhal onun hüquqları bildirilməli və 

tutulmasının,  həbsə  alınmasının  və  cinayət  məsuliyyətinə  cəlb 

edilməsinin səbəbləri izah edilməlidir. 

Dövlət  cinayət,  habelə  hakimiyyətdən  sui-istifadə 

nəticəsində  zərər  çəkmiş  şəxsin  hüquqlarının  qanunla 

qorunmasına da təminat vermişdir. Zərər çəkmiş şəxslərin ədalət 

mühakiməsinin  həyata  keçirilməsində  iştirak  etmək  və  ona 

vurulmuş  zərərin ödənilməsini tələb etmək hüququ vardır.  Hər 

kəsin dövlət orqaıılarıııııı, yaxud onların vəzifəli şəxslərinin 

qanuna  zidd  hərəkətləri  və  yu  hərəkətsizliyi  nəticəsində 

vurulınuş zərərin dövlət tərəllndən ödənihiiəsini tələb etmək 

hüququ Konstitusiyada xüsusi vurğulanmışdır. 

2.4.

 

M,əhkənıə hakimiyyətinin müstəqilliyi 

Azərbaycan  Respublikası  Konstitusiyasının  müddəalarına 

əsasən,  qanunvericilik,  icra  və  məhkəmə  hakimiyyətləri 

qarşılıqlı  fəaliyyət  göstərir  və  öz  səlahiyyətləri  çərçivəsində 

müstəqildirlər. 

Məhkəmə  hakimiyyətinin  müstəqilliyi  onun  orqanlarının 

əsas funksiyalarını  yerinə yetirərkən xarici və daxili təsirlərdən 

uzaq olmalarına təminat verir. Belə ki. Konstitusiyanın  127-ci 



maddəsində  hakimlərin  müstəqilliyi,  ədalət  mühakiməsinin 

həyata  keçirilməsinin  əsas  prinsipləri  təsbit  olunmuşdur: 

«Hakimlər  müstəqildir,  yalnız  Azərbaycan  Respublikasının 

Konstitusiyasına  və  qanunlarına  tabedirlər  və  səlahiyyətləri 

müddətində dəyişilməzdirlər. Hakimlər işlərə qərəzsiz, ədalətlə, 

tərəOərin  hüquq  bərabərliyinə,  faktlara  əsasən  və  qanu- 

namüvafiq baxırlar. Hər hansı bir şəxs tərəfindən və hər hansı bir 

səbəbdən bilavasitə, yaxud dolayı yolla məhkəmə 

— -■ 

26

 ■ ^ ■ ■■= = 



icraatına mohdııdiyyol qoyulması, qanuna zidd təsir, hədə və 

müdaxilə edilməsi yol verilməzdir». 



Məhkəmənin  müstəqilliyi,  onun  fəaliyyəti  üçün  xüsusi 

qaydanın  (prosedurun)  müəyyən  edilməsi  (konstitusiya, 

mülki, cinayət, inzibati xətalara, iqtisadi mübahisələrə dair 

icraatlar  vasitəsilə)  və  hakimlərin  toxunulmazlığı  ilə  təmin 

edilir.  Belə  ki.  Konstitusiyanın  12X-ci  maddəsinə  görə, 

hakimlər toxunulmazdırlar. Hakim cinayət məsuliyyətinə yalnız 

qanunda  nəzərdə  tutulan  qaydada  cəlb  oluna,  səlahiyyətlərinə 

yalnız qanunda nəzərdə tutulmu.ş əsaslara və qaydalara müvafiq 

surətdə xitam verilə bilər. 

Hakimlərin  vəzifədən  kənarlaşdırılması  təşəbbüsünü 

hakimlər  cinayət  törətdikdə  Azərbaycan  Respublikasının 

Prezidenti  Ali  Məhkəmənin  rəyi  əsasında  Azərbaycan 

Respublikasının  Milli  Məclisi  qarşısında  irəli  sürür.  Müvafiq 

rəyi  Ali  Məhkəmə  Azərbaycan  Respublikası  Prezidentinin 

sorğusundan sonra 30 gün müddətində təqdim etməlidir. 

Azərbaycan Respublikasının Konstitusiya Məhkəməsi, Ali 

Məhkəməsi  və  İqtisad  Məhkəməsi  hakimlərinin  işdən 

kənarlaşdırılması haqqında qərar Milli Məclisdə 83 səs çoxluğu 

ilə  qəbul  edilir;  başqa  hakimlərin  işdən  kənarlaşdırıl-  ması 

haqqında qərar isə 63 səs çoxluğu ilə qəbul edilir. 

Məhkəmə  orqanlarından  fərqli  olaraq,  icra  orqanlarında 

subordinasiya,  aşağıda  duranların  yuxarıdakılara  tabe  olması, 

rəhbərliyin göstərişlərinin məcburi olması adi haldır. 

2.5.

 

Ədalət mühakiməsinin anlayışı və əhəmiyyəti 

Hüquq  mühafizə  fəaliyyəti  sistemində  və  məhkəmə 

hakimiyyətinin  səlahiyyətlərinin  tərkibində  ədalət  mühakiməsi 

mərkəzi yer tutur. 



Ədalət mühakiməsi Azərbaycan Respublikası ərazisində 

qanunvericiliklə müəyyən edilmiş qaydada və əsaslarla məh 

- -- 





27

 "-■■■ 





kəmə  tərətındən  həyata  keçirilən,  qanuna  müvatıq, 

əsaslandırılmış,  ədalətli  və  hamı  üçün  məcburi  olan 

məhkəmə 

aktlarının 

(hökm, 

qətnamə, 

qərar 

və 

qarardadların)  qəbul  edilməsini  təmin  edən,  qanunun 

tələblərinə  riayət  edilməklə  və  qanunla  müəyyən  edilmiş 

qaydaya  konstitusiya,  mülki,  cinayət,  inzibati  xətalara, 

iqtisadi  mübahisələrdən  irəli  gələn  məsələlərə  dair  işlərə 

baxılınası və onların mahiyyət e'tibarı ilə həll edilməsi üzrə 

hüquq mühafizə fəaliyyətidir. 

Ədalət mühakiməsinin vəzifəsi yalnız günahkarı aşkar edib 

cəzalandırmaq deyil, əksinə, cinayət, mülki və digər növ işlərdə 

əlaqəli  obyektiv  həqiqəti  müəyyən  etməkdir.  Bunun  nəticəsi 

kimi,  cinayət  törətmiş  şəxs  müəyyən  edilərsə,  onun  təqsirkar 

olub-olmamasını isbat və ya inkar etməkdir. Nəhayət, biz sonra 

cəzanın tətbiqi məsələsinə də toxuna bilərik. 

Ədalət  mühakiməsinin  belə  rolu  və  əhəmiyyəti  bir  sıra 

amillərdən  irəli  gəlir.  Bu  amillər,  ilk  növbədə,  ədalət 

mühakiməsinin aparılması, insanın və vətəndaşın sosial-iqtisadi, 

siyasi və şəxsi hüquq və azadlıqlarının, habelə dövlət və digər 

təşkilatların  hüquqlarının  və  qanuni  mənafelərinin  həyata 

keçirilməsi üzrə vacib məsələlərə dair qərarların qəbul edilməsi 

ilə  bağlıdır.  Konkret  şə.xsin  cinayət  törədilməsində  təqsirli 

bilinməsi  və ona cəza növünün tə'yin  edilməsi, yaxud qanunla 

müəyyən  edilmiş  başqa  təsiretmə  tədbirlərinin  görülməsi  üçün 

məhz ədalət mühakiməsi halledici sözü deyir. Bu söz ona həm də 

vətəndaşların əmək, ailə, müəllif, ixtira, mənzil, digər əmlak və 

qeyri-əmlak 

hüquqlarının 

həyala 

keçirilməsi 



üzrə 

münaqişələrdən irəli gələn hüquqi nəticələrin müəyyən edilməsi 

zamanı məxsusdur. Ədalət mühakiməsi bundan başqa dövlət və 

qeyri-dövlət  təşkilatları,  sahibkarlıqla  məşğul  olan  şəxslər 

arasında  iqtisadi  fəaliyyət  sahəsində  yaranmış  mübahisələrin 

(əmlak və digər) həlli vasitəsidir. 

Prosesdə  və  ya  ədalət  mühakiməsinin  aparılmasının 

nəticələrinə görə qəbul olunmuş məhkəmə qərarlarının (cinayət 

işləri üzrə hökmlərin, mülki, inzibati xətalara dair, iqtisadi 

28 

■ ■  V 

•= 



Yüklə 4,37 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   4   5   6   7   8   9   10   11   ...   198




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə