Mövlüd Süleymanlı
Yüklə 6,83 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Xatirə Bəşirli
www.kitabxana.net – Milli Virtual Elektron Kitabxana 2016
Mövlüd Süleymanlı “And olsun, əsrə…”
mühüm təsiri, nəticələri qüdrətli qələm ustasına məxsus həssaslıqla bir-bir incələnir.
Xatirə Bəşirli filologiya üzrə elmlər doktoru
www.kitabxana.net – Milli Virtual Elektron Kitabxana 2016
Mövlüd Süleymanlı “And olsun, əsrə…”
«Köç»nən həmişəlik qəlbimə köçən, «Duzsuzluq»da məni çayın qırağında bənövşənin eşqinə ağacı saza döndərən Vəkilin gününə salıb şair eləyən, «qurdu onsuz da vurammazsan, gərək bağrını çatdadasan» – deyib incə və ağrılı müşahidələrlə bağrı- mı dağ-dağ eləyən, «Qar»la yuxularıma qar yağdırıb ruhumu üşüdən, «Sığırçı gülünün iti»nin ölümünə məni uşaq kimi ağla- dan, «Dəyirman»da halalı-haramı bir-birinə qarışan dünyanın təsviri ilə məni sarsıdan, ilahi səslərlə şeytani səslərin amansız mübarizəsini qəlbinin harayına, «Səs»inə çevirən, böyük yara- dıcılığa «Bulaq»nan gələn, bu gün də bütün yaratdıqlarında bu- laq saflığını qoruyub saxlayan, taleyinə qaçqınlıq damğası vu- rulan, bir gözü gülən, bir gözü ağlayan istedadlı bir qələm sahi- binə, kövrək bir ruh yiyəsinə məktub yazmaq mənim üçün ol- duqca ağır, çətin və məsuliyyətli bir işdir. Kimdən yazdığımı, niyə yazdığımı, nə üçün bu qənaətə gəldiyimi çox yaxşı dərk edirəm. Bütün ömrü boyu yazdığı, yaratdığı nə varsa ilk sətirdən son sətrə qədər hamısını oxuduğum, sevdiyim, sevə-sevə müta-
www.kitabxana.net – Milli Virtual Elektron Kitabxana 2016
Mövlüd Süleymanlı “And olsun, əsrə…”
liə etdiyim, yaddaşıma köçürdüyüm, kökdən gövdəyə, gövdə- dən budağa, budaqdan tumurcuğa, tumurcuqdan yarpağa əsərlərini xüsusi bir səliqə və ardıcıllıqla bir tədqiqatçı marağı ilə araşdırdığım, araşdıra-araşdıra zövq aldığım, zənginləşdi- yim, məni otun, suyun, ağacın, yarpağın, torpağın, qurdun, qu- şun dilində danışdırmağa qadir olan bir şair ürəkli nasirə, nəsri- mizin poeziyasını yaradan poetik qələm sahibinə bu məktubu yazmasaydım, təzəcə yazıb nəşr etdiyin «Erməni adındakı hərflər»in ağrısı ürəyimi partlada bilərdi. Bütün əvvəlki əsərlərində olduğu kimi bu əsərində də nə- fəsinə, ruhuna, ağrılarına, qələminə, üslubuna sadiq qalıb tama- milə yeni əsrdə, yeni rəngdə, yeni çalarda bir dərd kitabı bağ- lamısan. Romanın baş qəhrəmanı Azərbaycan Dövlət Universite- tinin tələbəsi İmirxanlıdır. Əsərdə baş verən bütün faciəli hadi- sələr onun müşahidələrinə, dediyi, danışdığı fikirlərə söykənir. Hər şey İmirxanlının dilindən başlanır. Dilindən deyəndə ki, gördüyü, duyduğu, yaşadığı acı həqiqətləri çəkinmədən dili- nə gətirir, el içində, kənd arasında danışır, «fil qulağında yatan- ları» ayıltmağa çalışır. Erməni daşnaklarının səpdiyi nifaq to- xumlarının cücərməsini o hamıdan əvvəl görür. Görənin gözü- nü tökməyə hazır olanlar onu heç nə olmamış kimi çox asan- lıqla satırlar. www.kitabxana.net – Milli Virtual Elektron Kitabxana 2016
Mövlüd Süleymanlı “And olsun, əsrə…”
Partkomun gur səsi gəldi qulaqlarına. «Nə danışırsan, ə sən?! İndi deyərəm, gəlib səni deşik-deşik eləyəllər, əlli-ayaqlı gedərsən, aranı qatmağına bax…» Elə də oldu. İmirxanlını satan da kəndin adamları oldu, qaçırdıb aradan çıxardan da. Nə deyirdi İmirxanlı! Deyirdi ki, «saz türkün qapısıdı, dünya üzünə o qapıdan keçib gəlib». Deyirdi ki, erməni nə aran adamına oxşayır, nə dağ adamına, bizə deyilən kimi deyə bil- məzsən ki, erməninin bir suyu hansı torpağasa, hansı yerəsə çəkir. Oxşadığı, bənzədiyi torpağı tapa bilməzsən… Çünki Vətəni yoxdu. Bu mənada ermənilər bir az vağzal uşaqlarına oxşayır. Ona görə də bizdən ayıq, bizdən çox bilmişdilər». Qarakəlləoğlu onun sözünə qüvvət verirdi. «Ermənini atın belində görəndə, deyirsən ki, indicə yıxılacaq». Nə deyirdi İmirxanlı? Deyirdi ki, əgər Şirak ovalığı Göytürk tayfalarının adıyla bağlıdırsa – Şöröy, Şoray, Saray, Şərurdusa, Ağbaba, Dərələyəz, Dərəçiçək, Zəngibasar, Vedibasar, Naxçıvan, Göy- çə, İrəvan, Uluxanlı, Qaraqoyunlu, Candar, Borçalı, Qaraxaç – Qarakas yaylaqları yüzdə yüz, başından ayağına, saçından dırnağına türkün dünyası, türkün ruhu, türkün yurdu, türkün coğrafiyasıdırsa, erməni burda necə vətən yarada bilər və niyə yaratmalıdır! Əlli il bundan əvvəl bu basalaqda bir dənə erməni olma- yıb, kəndlərin adına fikir verin: Qursalı, Saral, Qarakilsə, Oxçuoğlu, Cücəkənd, Qurdpınar… www.kitabxana.net – Milli Virtual Elektron Kitabxana 2016
Mövlüd Süleymanlı “And olsun, əsrə…”
İmirxanlının qardaşı Uğurlu, Cücəkəndində min bir əziyyətlə evini təzəcə tikib qurtarmışdı. Sevinirdi. Əli-ayağı yerə dəymirdi. Torpağına toxum səpmək üçün toxum alıb bazardan qayıdanda yolda ermənilər ona dedi: «De ki, mən türk deyiləm». Erməniləri eşitməyən Uğurlu erməni bıçağıyla qanı- na qəltan olur. Arvadı Şallının üzünün dərisi təzə tikilən evin divarları boyu didik-didik olub qana bələnir. Vaxtiylə çiçək kimi qızaran qadın yanaqları indi üzündə açılan qırışlardan qızarır. Camaat kəndin müdafiəsinə qalxmaq istəyir. Tüfəng at- maq istəyirlər, paslanıb güllə açılmır. Qılınc götürmək istəyir- lər, paslanıb qınından çıxmır. Koroğlu havası çalmaq istəyirlər, kökdən düşüb, saz çalınmır. O boyda kənd bir yapıncının ümi- dinə qalır. Qarakəlləoğlu deyir ki, yapıncı güllə keçirmir, düz erməninin üstünə gedəcəyəm… Əzizim Mövlud müəllim! İmirxanlı obrazının dili ilə elə acı həqiqətlərə enmisən, elə yaralı mətləblərə toxunmusan, elə məsələlər qaldırmısan ki, ya- zıçı qələmindən su içən bu duyğular ən azı 50 il bundan əvvəl dilə, qələmə gəlsəydi, kitablara çevrilsəydi, yumulu gözləri aç- saydı, mürgülü başları silkələsəydi, heç olmasa bu mövzuda yazılan üç-beş əsərimiz – M.S.Ordubadinin, M.M.Nəvvabın, Y.V.Çəmənzəminlinin, Ə.Abbasovun əsərləri həyəcan təbili kimi çalınıb vərəq-vərəq, səhifə-səhifə ən azı tarixi tədris edən müəllimləri yerindən tərpətsəydi, ermənilər «dənizdən-dənizə» şüarı ilə silahlananda biz:
Yüklə 6,83 Mb. Dostları ilə paylaş:
|