4
Dövlət büdcəsinin icrası prosesində zərurət yarandıqda müvafiq icra hakimiyyəti
orqanları büdcə təsnifatına uyğun olaraq təsdiq edilmiş xərc maddələri həddində
dəyişiklik apara bilər.
Büdcə xərclərinin blokirovkası . – büdcə təxsisatları ilə müqayisədə büdcə
öhdəlikləri limitlərinin ixtisar edilməsi və ya müəyyən olunmuş şərtlər yerinə
yetirilmədikdə qəbul edilmiş büdcə öhdəliklərinin təsdiq edilməsindən imtina
etməkdən ibarətdir.
Büdcə xərclərinin blokirovkası həmçinin büdcəni icra edən orqan tərəfindən və
dövlət maliyyə nəzarətini həyata keçirən orqan tərəfindən büdcə vəsaitlərinin
məqsədsiz istifadəsi faktı aşkar edildikdə həyata keçirilir.
Büdcə xərclərinin blokirovkası büdcənin icrasının hər hansı
mərhələsində maliyyə
orqanının rəhbərinin qərarı ilə həyata keçirilir.
Blokirovka aşağıdakı xərclərə aid edilə bilər :
-
Büdcə haqqında qanun ilə müəyyən edilən büdcə xərcləri ;
-
Məqsədsiz istifadə faktları aşkar olunan büdcə xərcləri .
Dövlət büdcəsinin xəzinə icrası zamanı daxil olmaların qeydiyyatı, qəbul edilmiş
büdcə öhdəliklərinin həcminin və müddətlərinin nizamlanması, ayrılan büdcə
öhdəlikləri limitləri çərçivəsində xərclərin həyata keçirilməsi hüququna yazılı
icazələrin aparılaması, dövlət büdcəsinin vəsaitinin alanlar adından tədiyyələrin
həyata keçirilməsi Azərbaycan Respublikası Maliyyə Nazirliyi yanında Baş Dövlət
Xəzinədarlığına həvalə edilir.
Xəzinədarlığın büdcə prosesindəki funksiyaları aşağıdakılardan ibarətdir :
-
Baş Dövlət Xəzinədarlığının hesabları üzrə əməliyyatları həyata keçirir və onların
uçotunu
təşkil edir ;
-
Xəzinədarlığın cari hesabları ilə tranzit hesabları arasında hesablaşmaların həyata
keçirilməsini Azərbaycan Respublikasının Mərkəzi Bankı ilə razılaşdırılmış qaydada
tənzimləyir ;
-
Müəyyən olunmuş qaydada mərkəzləşdirilmiş xərclərin , o cümlədən məqsədli büdcə
fondlarının xərclərinin icrasını təmin edir.
-
Dövlət büdcəsi ilə digər büdcələrin qarşılıqlı əlaqələrinin nizamlanmasını və qarşılıqlı
hesablaşmaları həyata keçirir , o cümlədən müvafiq ilin dövlət büdcəsinə riayət
olunmaqla Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin müəyyən etdiyi qaydada
və hədlərdə dövlət büdcəsindən ssuda ( borc ) verir.
-
Baş Dövlət Xəzinədarlığı ilə yerli xəzinədarlıq orqanları arasında hərəkət edən
maliyyə resurslarının və pul vəsaitlərinin dövri üzləşdirilməsini həyata keçirir;
-
Dövlət büdcəsindən ayrılan vəsaitlərdən təyinatı üzrə istifadə olunmasına ; büdcə
təşkilatlarının büdcədənkənar vəsaitlərinin maliyyə orqanları ilə razılaşdırılmış
qaydada təsdiq edilimiş smetaya uyğun istifadəsinə ümumi nəzarət edir ;
KitabYurdu.az
173
5
-
Büdcə və büdcədənkənar ( o cümlədən məqsədli büdcə fondları ) gəlir və
xərclərin
icrasına dair hesabat məlumatlarının müvafiq büdcə təşkilatları ilə dövr
üzləşdirilməsini həyata keçirir ;
-
Büdcə və büdcədənkənar ( o cümlədən məqsədli büdcə fondları ) gəlirlərin tədiyyə
növləri kassa icrasının, xərclərin isə büdcə təşkilatları üzrə kassa və faktiki icrasının
uçotuna aparır .
-
Müəyyən olunmuş qaydada dotasiyaların
verilməsini təmin edir;
-
Büdcənin icrasında yaranmış gərginliyi aradan qaldırmaq üçün “ Büdcə sistemi
haqqında ”, Azərbaycan Respublikası Qanunu ilə müəyyən edilmiş daxili və xarici
maliyyələşdirilmiş mənbələrindən istifadə edir.
Gəlirlər üzrə, dövlət büdcəsinin kassa icrası aşağıdakıları nəzərdə tutur :
-
Dövlət büdcəsi gəlirlərinin dövlət büdcəsinin vahid hesabına köçürülməsini ;
-
Təsdiq edilmiş dövlət büdcəsinə uyğun olaraq tənzimləyici vergilərin
bölüşdürülməsini;
-
Artıq ödənilmiş vergilərin, daxilolmaların , maliyyə sanksiyalarının və faizlərin vergi
ödəyicisinə qaytarılması ;
-
Artıq ödənilmiş vergilərin, rusumların , faizlərin və maliyyə sanksiyalarının vergi
ödəyicilərinə qaytarılması ;
-
Azərbaycan Respublikasının büdcə təsnifatına uyğun olaraq dövlət büdcəsi
gəlirlərinin uçotu və dövlət büdcəsinin gəirləri haqqında hesabatın verilməsi.
Dövlət büdcəsi xərclərinin icrası bu xərclərin sanksiyalaşdırılmasına aşağı –
dakılar
daxildir ;
-
Dövlət büdcəsi vəsaitləri sərəncamlarına və büdcə vəsaiti alanlara büdcə
təxsisatlarının təsdiq edilməsi və catdırılması ;
-
Dövlət büdcəsi sərəncamçılarına və vəsait alanlara büdcə öhdəlikləri limitlərinin
təsdiq edilməsi və çatdırılması ;
-
Dövlət büdcəsinin pul öhdəliklərinin təsdiq edilməsi ;
Dövlət büdcəsi xərclərinin sanksiyalaşdırılmasının qaydalarını Azərbaycan
Respublikası Maliyyə Nazirliyi müəyyən edir.
Dövlət büdcəsi xərclərinin maliyyələşdirilməsi üzrə aparılan əməliyyatlar
aşğıdakıları özündə əks etdirir:
-
Ödəməni həyata keçirmək üçün icazə ( sərəncam ) ;
-
Ödəmənin
həyata keçirilməsi ;
Baş dövlət Xəzinədarlığı dövlət büdcəsinə daxil olan gəlirlərin və dövlət büdcəsi
kəsirinin maliyyələşdirilməsi mənbələrindən daxil olmaları, həmçinin dövlət büdcəsi
xərclərinin sanksiyalaşdırılması və maliyyələşdirilməsi ilə əlaqədar bütün əməliyyatları
Baş Xəzinə kitabında qeydiyyatdan keçirir.
KitabYurdu.az
174