Mövzu BİM sistemində beynəlxalq iqtisadi təşkilatlar
Yüklə 0,58 Mb. Pdf görüntüsü
|
yerinə seçilən üzvlərə əlavə olaraq, daha iyirmi yeddi üzv seçilir. Həmin əlavə iyirmi yeddi üzvdən bu yolla seçilmiş doqquz üzvün səlahiyyət müddəti, Baş Məclisin qərarına müvafiq olaraq, bir ildən sonra, daha doqquz üzvün səlahiyyət müddəti isə iki ildən sonra bitir. İqtisadi və Sosial Şuranın hər bir üzvünün bir nümayəndəsi olur. Şuranın funksiyaları və səlahiyyətləri maddə 62-66-da göstərilmişdir. Maddə 62-də qeyd olunmuşdur ki, İqtisadi və Sosial Şura iqtisadi, sosial, mədəni, təhsil, səhiyyə və yanaşı sahələrdə beynəlxalq məsələlərə aid tədqiqatlar və məruzələr edə bilər və ya istənilən belə məsələlərə aid Baş Məclisə, BMT üzvlərinə və maraqlı ixtisaslaşdırılmış təsisatlara tövsiyələr edə bilər. Şura hər bir kəsin əsas hüquq və azadlıqlarına hörmət edilməsinə və riayət edilməsinə dəstək vermək üçün tövsiyələr edə bilər; Baş Məclisə təqdim etmək üçün, öz səlahiyyəti çərçivəsində olan məsələlərə aid konvensiya layihələri hazırlaya bilər; BMT tərəfindən müəyyən edilmiş qaydalara uyğun olaraq, öz səlahiyyəti çərçivəsində olan məsələlərə aid beynəlxalq konfranslar çağıra bilər. Maddə 63-ə görə, İqtisadi və Sosial Şura ixtisaslaşmış təşkilatların hər hansı biri ilə sazişlərə girə bilər. Baş Məclis tərəfindən təsdiq edilməli olan bu sazişlər müvafiq təsisatın Birləşmiş Millətlərlə əlaqəyə gətirilməsinin əsası olan şərtləri müəyyən edir. Şura, ixtisaslaşdırılmış təsisatlarla məsləhətləşmələr aparmaq və tövsiyələr etmək yolu ilə və Baş Məclisə və Birləşmiş Millətlərin üzvlərinə tövsiyələr vasitəsilə həmin təsisatların fəaliyyətini əlaqələndirə bilər. Maddə 64-ə əsasən, İqtisadi və Sosial Şura ixtisaslaşdırılmış təsisatlardan müntəzəm məruzələr almaq üçün müvafiq addımlar ata bilər. O, öz tövsiyələrini və səlahiyyələri çərçivəsində olan məsələlər üzrə Baş Məclis tərəfindən edilmiş tövsiyələri həyata keçirmək üçün atılmış addımlar barədə məruzələr almaq məqsədilə BMT üzvləri ilə və ixtisaslaşdırılmış təsisatlarla sazişlər bağlaya bilər. Şura, bu məruzələrə aid öz qeydləri barədə Baş Məclisə məlumat verə bilər. Maddə 65-də bildirilir ki, İqtisadi və Sosial Şura Təhlükəsizlik Şurasına məlumat təqdim edə bilər və Təhlükəsizlik Şurasının müraciəti ilə, ona gömək edə bilər. Maddə 66-ya görə, İqtisadi və Sosial Şura o funksiyaları yerinə yetirir ki, bunlar Baş Məclisin tövsiyələrini həyata keçirməklə əlaqədar Şuranın səlahiyyətləri çərçivəsinə aid edilmiş olur. Baş Məclis buna razılıq verərsə, Şura, Təşkilatın üzvlərinin xahişi ilə və ixtisaslaşdırılmış təsisatların xahişi ilə xidmətlər göstərə bilər. Şura habelə Nizamnamənin digər müddəalarında öz əksini tapmış və ya Baş Məclis tərəfindən onun üzərinə qoyulmuş funksiyaları yerinə yetirir.
İqtisadi və Sosial Şurada səsvermə 67-ci maddə ilə tənzimlənir. Bu maddəyə əsasən, İqtisadi və Sosial Şuranın hər bir üzvü bir səsə malikdir. İqtisadi və sosial Şuranın qərarları iştirak edən və səs verən üzvlərin səs çoxluğu ilə qəbul olunur.
Şuranın fəaliyyət proseduru 68-72-ci maddələrdə öz əksini tapmışdır. Maddə 68-də qeyd olunur ki, İqtisadi və Sosial Şura iqtisadi və sosial sahələrdə və insan hüquqlarına dəstək vermək üçün komissiyalar və habelə öz funksiyalarının icrası üçün tələb olunan digər bu cür komissiyalar təsis edir. Maddə 69-a əsasən, İqtisadi və Sosial Şura BMT-nin hər hansı üzvünü, bu üzv-dövlət üçün xüsusi maraq kəsb edən istənilən məsələnin müzakirəsində, səsvermə hüququ olmadan, iştirak etməyə dəvət edir. Maddə 70-ə görə, İqtisadi və Sosial Şura ixtisaslaşdırılmış təsisatların nümayəndələrinin Şurada və onun təsis etdiyi komissiyalarda keçirilən müzakirələrdə səsvermə hüququ olmadan iştirakı üçün və habelə öz nümayəndələrinin ixtisaslaşdırılmış təsisatlardakı müzakirələrdə iştirakı üçün tədbirlər həyata keçirə bilər. Maddə 71-də göstərilir ki, İqtisadi və Sosial Şura onun səlahiyyətləri çərçivəsində olan məsələlərlə məşğul olan qeyri-hökumət təşkilatları ilə məsləhətləşmə aparılması üçün müvafiq tədbirlər həyata keçirə bilər. Bu tədbirlər beynəlxalq təşkilatlarla və buna lüzum varsa, maraqlı Təşkilat üzvü ilə məsləhətləşmədən sonra milli təşkilatlarla razılaşdırıla bilər. Maddə 72-də qeyd edilir ki, İqtisadi və Sosial Şura öz Sədrini seçmək qaydası da daxil olmaqla, özünün prosedur qaydalarını müəyyən edir. İqtisadi və Sosial Şura, buna lüzum olduqda, öz qaydalarına uyğun olaraq çağırılır; bu qaydalar Şuranın üzvlərinin əksər hissəsinin tələbi ilə iclasların çağırılması barədə müddəanı özündə əks etdirməlidir. Şura hər il özünün sessiyasını keçirir. Bir ay davam edən bu sessiyalar 1 il Nyu-Yorkda, növbəti il isə Cenevrədə keçirilir. Sessiya zamanı əsas iqtisadi və sosial məsələləri müzakirə etmək üçün nazirlər səviyyəsində xüsusi iclas keçirilir. Il ərzində isə Şuranın işi onun köməkçi orqanları vasitəsilə həyata keçirilir ki, onlar da müntəzəm olaraq öz iclaslarını keçirir və Şuraya hesabat verirlər.
İqtisadi və Sosial Şura BMT-nin 14 ixtisaslaşmış təsisatının, 10 funksional komissiyasının və regional komissiyanın işini koordinasiya edir, BMT-nin 11 fond və proqramlarından hesabat alır və BMT sisteminə daxil olan təşkilatlara və üzv dövlətlərə tövsiyələr verir. BMT sisteminin insan və maliyyə resurslarının təxminən 70%-i İqtisadi və Sosial Şuranın sərəncamındadır. İqtisadi və Sosial Şuranın fəaliyyəti iqtisadi və sosial məsələ və problemlərin geniş dairəsini əhatə edir. Bu məsələlərə aşağıdakılar aiddir:
dünyada iqtisadi və sosial vəziyyət, fundamental icmallar və analitik materialların hazırlanması; BMT Universiteti (BMTU, 1972-ci il) və BMT-nin təhsil və elmi-tədqiqat institutu (YUNİTAR, 1965-ci il) tərəfindən həyata keçirilir;
beynəlxalq ticarətin vəziyyəti və inkişafı; BMT-nin Ticarət və İnkişaf Konfransı (YUNKTAD, 1964-cü il) və BMT-nin ticarət hüququ komissiyası (YUNSİTRAL, 1968-ci il) tərəfindən öyrənilir və koordinasiya edilir;
ətraf mühitin müdafiəsinin aktual problemləri; BMT-nin ətraf mühit Proqramı (YUNEP, 1972-ci il) çərçivəsində və fövqəladə vəziyyət hallarında yardımın göstərilməsi üzrə BMT Koordinatorunun Bürosu (YUNDRO, 1972-ci il) tərəfindən həll edilir;
iqtisadi və elmi-texniki sahələrdə inkişaf etməkdə olan ölkələrə yardım proqramları; BMT- nin İnkişaf Proqramı (BMTİP, 1966-cı il), BMT-nin Sənaye İnkişafı üzrə Təşkilatı (YUNİDO, 1967-ci il), Beynəlxalq Kənd Təsərrüfatı İnkişafı Fondu (BKTİF, 1976-cı il) çərçivəsində göstərilir;
Ümumdünya Ərzaq Komitəsinin (ÜƏK, 1974-cü il), Ərzaq və Kənd Təsərrüfatı Təşkilatının (FAO, 1945-ci il) səalhiyyətlərinə aiddir;
Statistika Komissiyası (1946-cı il) həll edir;
demoqrafik problemlər və əhali məntəqələrinin problemləri; BMT-nin əhali yerləşməsi Fondu (YUNFPA, 1967-ci il), Beynəlxalq Əmək Təşkilatı (BƏT, 1946-cı il), Qaçqınların işi üzrə Ali Komissarın İdarəsi (1949-cu il), BMT-nin Uşaq Fondu (YUNİSEF, 1946-cı il), Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatı (ÜST, 1946-cı il) çərçivəsində həll edilir; Yüklə 0,58 Mb. Dostları ilə paylaş:
|