Mövzu BİM sistemində beynəlxalq iqtisadi təşkilatlar
Yüklə 0,58 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- BMT-nin Ərzaq və Kənd Təsərrüfatı Təşkilatı (FAO)
- Birləşmiş Millətlər Təşkilatının İnkişaf Proqramı (BMTİP)
- Avropa İqtisadi Komissiyası
- Afrika İqtisadi Komissiyası
- Latın Amerikası və Karib hövzəsi İqtisadi Komissiyası
- Asiya və Sakit Okean İqtisadi və Sosial Komissiyası
çağrılan Baş Konfransdır. YUNİDO-nun rəhbər orqanları Sınaye İnkişafı Şurası və Proqram və Büdcə məsələləri üzrə Komitədir. YUNİDO-nun mənzil-qərargahı Vyanada yerləşir. YUNİDO-nun fəaliyyəti şərti olaraq əməliyyat və köməkçi fəaliyyətlərinə bölünür. BMT- nin Baş Məclisinin qətnamələrindən çıxış edərək YUNİDO-nun əməliyyat fəaliyyətinə aşağıdakılar aiddir:
proqramlarının hazırlanmasında ölkələrə tövsiyələr verilməsi və konkret yardım göstərilməsi;
orqanların yaradılması və gücləndirilməsi;
sənaye obyektlərinin əsaslnadırılması üzrə elmi-tədqiqat işlərinin təşkili və həyata keçirilməsi;
resurslarından istifadədə tövsiyələrin verilməsi və s. Köməkçi fəaliyyət özündə informasiyanın yığılması, ümumiləşdirilməsi, nəşr edilməsi və yayılmasını, hesabatların nəşr edilməsini və s.-ni əks etdirir. YUNİDO Sənaye və Texnologiya İnformasiyası Bankına malikdir və onun fəaliyyətini və milli və regional səviyyəlrdə digər banklarla əlaqəsini təmin edir. Inkişaf etməkdə olan ölkələr bu bank vasitəsilə elmi-texniki xarakterli unformasiyaya çıxış əldə edirlər ki, bu da real yardımdır. 1986-cı ildən etibarən YUNİDO BMT sisteminin ixtisaslaşmış təsisatı statusunu əldə edib. Bu, inzibati, maliyyə, kadr müstəqilliyinin təşkilati məsələlərinə toxunsa da, onun fəaliyyətinin mahiyyətini, məqsədlərini, prinsiplərini və istiqamətlərini dəyişməyib. Hazırda YUNİDO özünün müntəzəm büdcəsinə malikdir. Bu büdcə üzvlük haqları hesabına formalaşır və əsasən katibliyin fəaliyyətinin maliyyələşdirilməsi üçün istifadə edilir. Əməliyyat fəaliyyətinin maliyyələşdirilməsi BMT-nin İnkişaf Proqramının, YUNİDO-nun Sənaye İnkişafı Fondunun, üzv-dövlətlərin könüllü üzvlük haqılarının hesabına həyata keçirilir.
Onun vəzifəsi kənd təsərrüfatı məsələləri üzrə fəaliyyət göstərən hökumətlərarası təşkilatların fəaliyyətini, həmçinin fərdi və kollektiv səyləri koordinasiya etməkdir. Buradan məqsəd əhalinin
kənd təsərrüfatı məhsulları ilə təmin edilməsini yaxşılaşdırmaqdır. FAO 1945-ci ildə yaradılmışdır, ali orqanı iki ildə çağrılan Konfransdır. Mənzil-qərargahı Romada yerləşir. FAO-nun əsas vəzifələrindən biri inkişaf etməkdə olan ölkələrə kənd təsərrüfatı, meşə və balıqçılıq təsərrüfatı sahələrində yardımın göstərilməsidir. FAO çərçivəsində yardım həm maddi, həm də qeyri-maddi xarakter kəsb edir. Inkişaf etməkdə olan ölkələrə ərzaq göndərilir, kənd təsərrüfatı istehsalının inkişafında, kadrların hazırlanmasında, tövsiyələrin işlənməsində və s.-də texniki yardım göstərilir. YUNİDO və FAO BMT-nin ixtisaslşamış təsisatı statusuna malik olsa da, BMT-nin digər institutu Birləşmiş Millətlər Təşkilatının İnkişaf Proqramı (BMTİP) BMT-nin Baş Məclisinin köməkçi orqanıdır. BMTİP inkişaf etməkdə olan ölkələrə iqtisadiyyatın mühüm sahələrində çoxtərəfli texniki və investisiya qoyuluşlarına hazrılıq yardımı gəstərir. 1965-ci ildə yaradılmış BMTİP-in rəhbər orqanı Direktorlar Şurasıdır. Bu şura 3 il müddətinə seçilən 48 hökumət nümayəndələrindən ibarət olur. Şuranın ildə iki dəfə sessiyası keçirilir, onlar arasındakı müddətdə isə təşkilatın fəaliyyətinə Nyu-Yorkda yerləşən Katiblik rəhbərlik edir. BMTİP-in yardımı könüllü üzvlük haqıları hesabına maliyyələşdirlir. Bu yardım yalnız hökumətlər vasitəsilə həyata keçirilir. 1990-cı illərin sonuna BMTİP-in 140-a yaxın ölkədə bölmələri var idi ki, bu bölmələr də 180 ölkəyə xidmət göstərirdi. Hazırda Direktorlar Şurasının çağırışı ilə BMTİP öz fəaliyyətini əsasən altı istiqamətə yönəltmişdir: yoxsulluqla mübarizə; idarəetmə fəaliyyətinin inkişaf etdirilməsi; inkişaf etməkdə olan ölkələr arasında texniki əməkdaşlıq; ətraf mühit və təbii resurslardan rasional istifadə; qadınların inkişafda iştirakı; inkişaf məqsədli texnologiyalar. İqtisadi və Sosial Şura tərəfindən koordinasiya edilən və bu Şuranın qətnamələrinə uyğun olaraq yaradılmış məhəlli region iqtisadi komissiyaları BMT çərçivəsində iqtisadi əməkdaşlıq orqanları arasında xüsusi blok təşkil edir.
müddətinə yaradılmış və qarşısına müharibədən sonrakı Avropanın iqtisadi inkişafına yardım etmək məqsədi qoyulmuşdu. 1951-ci ildən AİK BMT-nin daimi orqanı statusunu almışdır. Hazırda 55 üzvü var. AİK-in rəhbər orqanı növbəti illik sessiyadır, katibliyi Cenevrədə yerləşir. AİK ticarət inkişafına, elmi-texniki əməkdaşlığa yardım göstərir. AİK-in tərkibində 15-ə yaxən sahəvi komitələr (kənd təsərrüfatı, kimya və s. üzrə) vardır. Son illərdə AİK öz diqqətini əsasən ekologiya problemlərinə, xüsusilə də transsərhəd ekologiya problemlərinə, enerjidən səmərəli istifadə məsələsinə, ekologiya nöqteyi-nəzərindən nəqliyyat sahəsinə və meşə resursları məsələsinə yönəldib. Afrika İqtisadi Komissiyası (AFİK) 1958-ci ildə Afrika qitəsinin inkişaf problemlərinin öyrənilməsi və təhlilində Afrika xalqlarına yardım məqsədilə yaradılıb. 53 ölkə komissiyanın üzvüdür. AFİK bu regionun iqtisadi inkişafı üzrə tədbirlər işləyir, üzv-dövlətlərin sorğularına əsasən məsləhət xidmətləri göstərir. Ali orqan AFİK-in illik sessiyalarıdır. Onlar arasında rəhbərlik isə İcra Komitəsi vasitəsilə həyata keçirilir. AFİK dörd subregional bölməyə malikdir: Şimali Afrika üçün Tanjer şəhərində (Mərakeş), Qərbi Afrika üçün Nimaye çəhərində (Niger), Şərqi Afrika üçün Lusaka şəhərində (Zambiya) və Mərkəzi Afrika üçün Kinşasa şəhərində (Zair). Son illərdə AFİK bölgə dövlətlərinə məsləhət texniki xidmətləri çərçivəsində quraqlıqla mübarizə sahəsində, irriqasiya sahəsində layihələrin yaradılmasında, kadrların hazırlanmasında yardımlar göstərmişdir. Latın Amerikası və Karib hövzəsi İqtisadi Komissiyası (LAKİK) 1948-ci ildə yaradılmışdır. Ali orqanı iki ildə bir dəfə çağrılan sessiyadır. Sessiyalar arasında komissiyanın işini bütün 55 üzv ölkənin nümayəndələrinin daxil olduğu Komitə aparır. Yeri gəlmişkən, LAKİK-ə təkcə Latın Amerikası və Karib hövzəsi ölkələri deyil, həm də ABŞ, Kanada, Böyük Britaniya, Fransa, Hollandiya, ispaniya da üzvdürlər. LAKİK-in tərkibində daimi orqanlar – Mərkəzi Amerika ölkələrinin İqtisadi Əməkdaşlıq Komitəsi, Karib hövzəsi ölkələrinin İnkişaf və Əməkdaşlıq Komitəsi, Ticarət Komitəsi, Hökumət ekspertləri Komitəsi fəaliyyət göstərir. LAKİK-in əsas iş istiqamətləri yuxarıda qeyd olunan komissiyaların iş istiqamətləri ilə demək olar ki, eynidir.
edilmiş regional orqandır. Ali orqan illik sessiyadır. ASOİSK-in katibliyi Banqkokda yerləşir. Regionun əksər ölkələri, həmçinin ABŞ, Niderland, Böyük Britaniya, Fransa ASOİSK-in üzvüdürlər. 51 ölkə bu komissiyanın üzvüdür. Komissiyanın Dehlidə 1994-cü ildə keçirilən 50-ci sessiyasında Asiya-Sakiot Okean regionunda regional iqtisadi əməkdaşlığın gücləndirilməsi haqqında Bəyannamə qəbul edilmişdi ki, burada da regionun spesifikası nəzərə alınmaqla onun inkişaf yolları göstərilmişdi. Investisiya layihələri üzrə texnologiyaların ötürülməsi sahəsində regonal iqtisadi əməkdaşlıq üzrə tədbirlər proqramı çərçivəsində işlər aparılır. Region üçün Yüklə 0,58 Mb. Dostları ilə paylaş:
|