Moxoloak Gaixotasunak
Yüklə 106,43 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- SALMONELLOSIA
- KOLERA
- SALMONELLOSIA
- DIFTERIA
- Ondorioak
| Moxoloak Gaixotasunak 1
Moxoloak Gaixotasunak 2
Eider Saez Eider Saez Eider Saez Eider Saez
Moxoloak Gaixotasunak 3
Moxoloak Gaixotasunak 4
Moxoloak Gaixotasunak 5 Aiara Garaialde Aiara Garaialde Aiara Garaialde Aiara Garaialde
Kolera Vibrio cholerae izeneko bakterioak eragindako gaixotasuna da. Robert Koch medikuak aurkitu zuen bakterio hori, kolerak jotako gaixoen gorozkiak mikroskopioan aztertuz (1884an). Vibrio cholerae uretan bizi da, gehienetan ur geza kutsatuetan eta hondakin uretan. Mikrobio honen gordailua gizakia da. Horrek esan nahi du kutsapena gaixoen gorotzen bitartez gauzatzen dela, hauek milioka bakterio patogeno baitituzte, uretara iristean ur horiek kutsatzen dituztenak.
Vibrio cholerae gorozki-aho bidetik sartzen da gorputzean, ur kutsatuta edaterakoan. Infekzioa uretatik transmititzen denean izurri handiak gertatzen dira. Janarien bitartez transmititzen denean (esnea, arrainak edo itsaskiak jaterakoan) noizbehinkako kasuak agertzen dira.
Erasobidea Vibrio cholerae mikroskopio elektronikoan ilusita urdailera iristerakoan bibrioi asko hiltzen dira, urdaileko azidotasunak jota. Bizirik irauten dutenak heste meharrera ailegatu eta bertako mukosara atxikitzen dira. Vibrio cholerae-k sortzen duen enterotoxina indartsuak bakterioaren birulentzia areagotzen du: toxina horrek hesteetatik ura eta elektrolitoak kanporatzen ditu, beherako bortitzak eraginez. Sintoma klinikoak
Gaitz honen inkubazio epea 1 eta 5 egun artekoa da. Sintoma nagusiak okadak, beherakoak eta sabeleko mina dira. Ez dago sukarrik, gaitza toxina batek eragiten duelako. Beherakoak ugari dira (40-50 egun batean), eta oso urtsuak. Kolerak deshidratazio bortitza sortzen du, eta tratatu gabeko gaixoak horren ondorioz hiltzen dira 3-4 egunetan. Prebentzioa
Koleraren aurkako txertoa dago, baina ez du betiko immunitatea ematen eta babesa kasuen erdian bakarrik ematen du.. Prebentziorik onena neurri higienikoak hartzean datza, batez ere edateko uraren arazketan. Eremu endemikoetara joaten diren turistek botilako ura besterik ez dute edan behar, eta janari gordinak ez dituzte jango. Kolera aitortu beharreko gaixotasuna da Euskal Herrian.
Bikoitza da: alde batetik, deshidratazioari aurre egiteko likido eta elektrolito asko eman behar zaio gaixoari (aho bidetik eta zain bidetik); bestetik, bakterioaren aurkako tratamendu antibiotikoa ezarri behar da. Tetraziklinak eta kinolonak dira erabilgarrienak. Moxoloak Gaixotasunak 6
SALMONELLOSIA
Salmonellosia, udako infekzio arruntena Salmonellosia Salmonella bakterioaren infekzioaren ondorioz agertzen den gaixotasuna da. Bakterioa bera D.E. Salmon zientzialari estatubatuarrak aurkitu zuen duela mende bat baino gehiago. Gaitzaren sintomarik arruntenak beherakoa, sukarra eta muskuluetako nekea dira, eta, oro har, gaixotasuna kutsatutako elikagaiak jateagatik agertzen da. Arazoa da maiz kutsatutako elikagai horiek itxura eta usain ona izaten dutela, eta, hortaz, ez dagoela igartzerik kutsatutako elikagaiak direla. Tenperatura altuek mikrobioa erabat eliminatzen dute. Kontuan hartu beharreko datua da hori. Izan ere, ondo frijitutako edo egositako elikagaiekin ez dago kutsatzeko arriskurik. Salmonella bakterio-mota ugari daude, baina Salmonella enteriditis da ohikoena. Euskal Autonomia Erkidegoan, gaixotasun infekzioso garrantzitsuenetariko bat da. 3.000 kasutik gora erregistratzen dira urtero, eta, askotan, arrautza izaten da inplikaturiko elikagaia .
Tifusa Rickettsia generoko bakterioek eragindako gaitz multzoa da. Tifus mota batzuk daude, antzeko ezaugarriak eta sintomak dituztenak, bakoitza Rickettsia espezie batek sortua. Tifusaren transmisioan zeregin garrantzitsua dute arkakusoek, zorriek, kaparrek eta akaro bezalako artropodoek. Artropodo horiek bakterio patogenoen eramaileak dira, eta gizakiari ziztada egiterakoan odolean inokulatzen dituzte Rickettsia patogenoak. Bestalde, arratoiak ere gaitzaren atzean daude sarritan Tifus guztiek antzeko sintomak dituzte: sukar handia, buruko mina, hotzikarak, egundoko nekea eta larruazaleko orbanak (exantema). Zenbait kasutan konplikazio larriak gerta daitezke - bihotzean, biriketan eta giltzurrunetan-, heriotza eragin dezaketenak. Ez da nahastu behar tifusa eta sukar tifoidea. Antzekotasun semantikoa badute ere, bi gaitz guztiz desberdinak dira. Sukar tifoidea hesteetako infekzioa da, beherakoak eragiten dituena, eta gorozki-aho bidetik harrapatzen dena (ur edo janari kutsatuak hartzerakoan).
Tifus epidemikoa: Rickettsia prowazekii-k sortua. Zorrien bitartez transmititzen da. Izurrite edo epidemiak eragiten ditu, pertsona asko kutsatzen delarik. Tifus mota hau oso ohikoa da hondamendi naturalak edo gerrak gertatzen direnean, jende- pilaketaz gain baldintza higieniko oso eskasak daudelako. Gizaki batetik bestera transmititzen da zorrien ziztaden bitartez. Tratatu gabe hilkortasun tasa handia dauka. Tifus endemikoa: Rickettsia typhi-k eragindakoa. Arratoiek daramatzaten arkakusoek transmititzen dute. Aurrekoarekin alderatuta ez da hain larria. Mendi Harritsuetako sukarra (edo sukar makulatua): Rickettsia rickettsii-k eragindakoa. Estatu Batuetako lurralde hartan diagnostikatu zen lehenengo aldiz, eta hortik datorkio izena. Kaparren bitartez transmititzen da. Tratamendurik ezean hilkorra izan daiteke.
Tetraziklinak eta kloranfenikola dira antibiotikorik onenak tifusaren aurka. Oso eraginkorrak dira Rickettsiak akabatzeko.
Moxoloak Gaixotasunak 7
Prebentzioa
Arratoien eta artropodoen gordelekuak desagertarazteak infekzio arriskua murrizten du. Tifus epidemikoa eta endemikoaren aurkako txertoak daude, baina ez dute behin betiko immunitatea bermatzen. DIFTERIA
Difteria Corynebacterium diphtheriae bakterioak eragindako gaixotasun infekziosoa da. Normalki, eztarri, amigdalak, sudur edo azalean agertzen dira infekzioak. Difteriaren zabalkundea 1997-an (Iturria: M.O.E.) 100 kasu baino gehiago 50 eta 100 kasuren artean 1 eta 49 kasuren artean kasurik ez
Gaitzaren berezko ezaugarria sasi mintzen edo mintz faltsuen agerpena izaten da; sasi mintz hauek goiko arnas-hodietan agertu ohi dira, eta barnean bazilo pila dute.
Gaitza txertoa hartu ez duten umeen artean ematen da batik bat. Txertoa agertu aurretik, difteriak umeen hilkortasun-tasa handia eragiten zuen.
Difteria aitortu beharreko gaixotasuna da Euskal Herrian.
Infekzioa
Bakterio eragilearen gordailu bakarra gizakia da. Horrek esan nahi du ez dela beste animaliengan aurkitzen, eta ez dela gai ere aske bizitzeko lurrean edo uretan. Kutsapena arnas-bidetik gertatzen da, gaixoaren faringean edo goiko arnas-hodietan dauden bakterioak eztula edo doministikuen bidez kanporatzen direnean. Gaixotasunaren inkubazio epea 2 eta 5 egun artekoa da. Corynebacterium diphtheriae-k infektatzen duenean orofaringean kokatzen da. Bertako mukosan sasi mintz difterikoa sortzen du, kentzean odola dariona. Bakterio honek ez du ahalmen inbasiboa, eta infekzioa ez da beste tokitara zabaltzen. Hala ere, bere patogenizitatea ekoizten duen toxina indartsuan datza: toxina honek mukosaren zelulak kaltetzen ditu, eta zenbait kasutan -gainera- odolaren bitartez zabaldu daiteke bihotza, giltzurrunak eta nerbio sistema minduz eta heriotza eraginez. Sintoma klinikoak
Eztarriko eta buruko mina, sukarrarekin batera. Lepoko gongoil linfatikoen hantura ohikoa da ere.
Faringean sasi mintz difterikoa agertzen da, umeengan itomena eta asfixia eragiten duena (arnasketa galaraztean). Gaitzaren diagnostikoa sasi mintzaren lagina aztertzerakoan baieztatzen da; lagin horretatik bakterio eragilea isolatu behar da. Zenbait kasutan difteriak azala kaltetu dezake; larruazaleko difteria hori C. diphtheriae-k zauri bat infektatzen duenean gauzatzen da.
Moxoloak Gaixotasunak 8
Andoitz Gutierrez Andoitz Gutierrez Andoitz Gutierrez Andoitz Gutierrez
Kolera Vibrio cholerae izeneko bakterio ak eragindako gaixotasuna da.
Robert Koch medikuak aurkitu zuen bakterio hori, kolerak jotako gaixoen gorozkiak mikroskopioan aztertuz ( 1884an
). Vibrio cholerae uretan bizi da, gehienetan ur geza kutsatuetan eta hondakin uretan. Mikrobio honen gordailua gizakia da. Horrek esan nahi du kutsapena gaixoen gorotzen bitartez gauzatzen dela, hauek milioka bakterio patogeno baitituzte, uretara iristean ur horiek kutsatzen dituztenak. Kolera endemikoa da garapen bidean dauden zenbait lurraldeetan. Bertan, higiene baldintzak eskasak dira. Edateko ura, adibidez, ez da behar bezala arazten, ezta hondakin urak ere. Baldintza horietan edateko ura bakterioz kutsatuta egotea posible da, eta Afrika zein
Asiako toki
askotan hori da gaixotasunaren sorburua.
Salmonella generoa bakterio Gram negatiboz osatuta dago, bazilo itxura dutenak. Enterobacteriaceae familia barnean sailkatuta daude. Anaerobio fakultatiboak dira eta flageloen bitartez mugitzen dira. Ez dute esporarik sortzen. Salmonella lehen mailako patogenoa da. Sukar tifoidea , paratifoidea eta enteritisa eragiten du. Salmonellak eragindako gaixotasun multzoari salmonelosi ere deitzen zaio,
Tifusa
Rickettsia generoko bakterioek eragindako gaitz multzoa da. Tifus mota batzuk daude, antzeko ezaugarriak eta sintomak dituztenak, bakoitza Rickettsia espezie batek sortua. Tifusaren transmisioan zeregin garrantzitsua dute arkakusoek , zorriek , kaparrek eta akaro
bezalako artropodoek . Artropodo horiek bakterio patogenoen eramaileak dira, eta gizakiari ziztada egiterakoan odolean inokulatzen dituzte Rickettsia patogenoak. Bestalde, arratoiak ere gaitzaren atzean daude sarritan, artropodo bektoreen garraiatzaileak direlako. Tifus guztiek antzeko sintomak dituzte: sukar
handia, buruko mina, hotzikarak, egundoko nekea eta larruazaleko orbanak (exantema). Zenbait kasutan konplikazio larriak gerta daitezke - bihotzean, biriketan eta giltzurrunetan-, heriotza eragin dezaketenak.
Difteria Corynebacterium diphtheriae bakterioak eragindako gaixotasun infekziosoa da. Normalki, eztarri , amigdalak , sudur
edo azalean
agertzen dira infekzioak.
Gaitzaren berezko ezaugarria sasi mintzen edo mintz faltsuen agerpena izaten da; sasi mintz hauek goiko arnas-hodietan agertu ohi dira, eta barnean bazilo pila dute. Gaitza txertoa hartu ez duten umeen artean ematen da batik bat. Txertoa agertu aurretik, difteriak umeen hilkortasun-tasa handia eragiten zuen. Moxoloak Gaixotasunak 9 Ekiñe Eizagirre Ekiñe Eizagirre Ekiñe Eizagirre Ekiñe Eizagirre
Nola sortzen da: Vibrio cholerae izeneko bakterio gram-negatiboak eragindako gaixotasuna da. Vibrio cholerae gorozki-aho bidetik sartzen da gorputzean, ur kutsatuta edaterakoan. Infekzioa uretatik transmititzen denean izurri handiak gertatzen dira. Janarien bitartez transmititzen denean (esnea, arrainak edo itsaskiak jaterakoan) noizbehinkako kasuak agertzen dira. Ondorioak: Beherakoak ugari dira (40-50 egun batean), eta oso urtsuak. Kolerak deshidratazio bortitza sortzen du, eta tratatu gabeko gaixoak horren ondorioz hiltzen dira 3-4 egunetan. SALMONELLOSIA:
Nola sortzen da : Salmonellosi guztiak aho bidetik harrapatzen dira. Gaitza sortzeko mikrobio kopuru oso handia irentsi behar da, 10 eta 100 milioiren artekoa. Ondorioak : Gaitza ez da larria eta berez sendatzen da, tratamendu antibiotikorik gabe TIFUSA:
Nola sortzen da : Tifusa Rickettsia generoko bakterioek eragindako gaitz multzoa da.
: Zenbait kasutan konplikazio larriak gerta daitezke -bihotzean, biriketan eta giltzurrunetan-, heriotza eragin dezaketenak. DIFTERIA:
Nola sortzen da : Kutsapena arnas-bidetik gertatzen da, gaixoaren faringean edo goiko arnas-hodietan dauden bakterioak eztula edo doministikuen bidez kanporatzen direnean. Ondorioak : Zenbait kasutan difteriak azala kaltetu dezake; larruazaleko difteria hori C. diphtheriae-k zauri bat infektatzen duenean gauzatzen da.
Moxoloak Gaixotasunak 10
Iraia Amundarain Iraia Amundarain Iraia Amundarain Iraia Amundarain
Nol Nol
Nol Nola sortzen da? a sortzen da? a sortzen da? a sortzen da? Ur zikinaren bidez .
Ondorioa: Ondorioa: Ondorioa: Ondorioa: Kaka egitean zuriagoa izaten da eta esaten dute arrai usaina edukitzen duela,eta oroimena ere galtzen da.
Informazioa: Informazioa: Informazioa: Informazioa: Gaixotasun oso larria da.Robert Korch-ek aurkitu zuen 1884- ean.Bakteriak Vibrio cholerae izena du.Ez
bada tratatzen 3-4 egunetan,hil egin zaitezke.Europara Indiarrek ekarri zuten.
Nola sortzen da? Nola sortzen da? Nola sortzen da? Nola sortzen da? Arraultza txarra janez,edo mahonesa... Ondorioa: Ondorioa: Ondorioa: Ondorioa: Kalentura eta tripetako arazoak eragiten ditu.
Informazia: Informazia: Informazia: Informazia: Gehienetan,arrisku biologikoa mikoorganismo,birus edota jatorri organikotoxina batek eragiten du .
Nola sortzen da? Nola sortzen da? Nola sortzen da? Nola sortzen da? Arkakusoak,zorriak... bidez transmititzen da.
Ondorioa: Ondorioa: Ondorioa: Ondorioa: Kalentura altua,otzikarak, buruko mina... Informazioa: Informazioa: Informazioa: Informazioa: Rickettsia generoko bakterioek eragindako gaitz multzoa da.Tifus mota batzuk daude,antzeko ezaugarriak eta sintomak dituztenak, baikoitza Rickettsia espezie batek sortua.
Moxoloak Gaixotasunak 11
Irune Mateos Irune Mateos Irune Mateos Irune Mateos
KOLERA:
KOLERA: KOLERA:
KOLERA:
Vibrio cholerae izeneko mikrobioak eragindako gaixotasuna da. Vibrio cholerae uretan bizi da, gehienetan ur geza kutsatuetan eta hondakin uretan. Mikrobio honen gordailua gizakia da. Horrek esan nahi du kutsapena gaixoen gorotzen bitartez gauzatzen dela, Hauek milioika bakterio patogeno baitituzte, uretara iristean ur horiek kutsatzen dituztenean. Vibrio cholerae gorozki-aho bidetik sartzen da gorputzean, ur kutsatua edaterakoan. Infekzioa uretatik transmititzen denean izurri handiak gertatzen dira janarien bitartez transmititzen denean (esnea, arrainak edo itsaskiak jaterakoan) noizbehinkako kasuak agertzen dira.
ONDORIOAK: ONDORIOAK: ONDORIOAK: ONDORIOAK:
Memoria galduerazi daiteke, kalambre muskularrak, heriotza, bihotza geldiaraztea, zimurrak atera daitzeke…
SALMONELLOSIA: SALMONELLOSIA: SALMONELLOSIA: SALMONELLOSIA:
Salmonelosia enteritis bat da, hots, hesteetako patologia bat, eta ur eta janari kutsatuen bidez tranmititzen da. Eragile patogenoa dosi handitan irentsi ondoren heste meharreko mukosan atxikitzen da. Bakterioak bere zelula horman duen edotoxinak hesteetako zelulak kaltetzen ditu, sabeleko mina eta beherakoa eraginez.
ONDORIOAK: ONDORIOAK: ONDORIOAK: ONDORIOAK:
Haurdun bazaude eta salmonellosia badaukazu umea galdu dezakezu…
TIFUSA: TIFUSA: TIFUSA:
TIFUSA:
Rickettsia generoko bakterioek eragindako gaitz multzoa da. Tifusaren transmisioan zeregin garrantzitsua dute arkakusoek, zorriek, kaparrek eta akaro bezalako artropodoek. Artropodo horiek bakterio patogenoen eramaileak dira, eta gizakiari ziztada egiterakoan odolean inokulatzen dituzte Rickettsia patogenoak. Bestalde, arratoiak ere gaitzaren atzean daude sarritan, artropodo bektoreen garraiatzaileak direlako.
Moxoloak Gaixotasunak 12
ONDORIOAK: ONDORIOAK: ONDORIOAK: ONDORIOAK:
Kalentura, bakuna jarri beharko zenuke, edari batzuk ezin dira edan, janari batzuk ezin dituzu jan…
DIFTERIA: DIFTERIA: DIFTERIA: DIFTERIA:
Corynebacterium diphtheriae bakterioak eragindako gaixotasun infekziosoa da. Normalki, eztarri, amigdalak, sudur edo azalean agertzen dira infekzioak. Gaitzaren berezko ezaugarria sasi mintzen edo mintz faltsuen agerpena izaten da; sasi mintz hauek goiko arnas-hodietan agertu ohi dira, eta barnean bazilo pila dute. Corynebacterium guztien antzera, bazilo itxura du. Bakterio honek toxina oso indartsua ekoizten du, difteriaren sintomak eragiten dituena.
ONDORIOAK: ONDORIOAK: ONDORIOAK: ONDORIOAK: Eztarriko eta buruko mina
Moxoloak Gaixotasunak 13
Naia Begiristain Naia Begiristain Naia Begiristain Naia Begiristain
Kolera: Kolera:
Kolera:
Vibrio choelare izeneko bakterio gram- negatiboak eragindako gaixotasuna. Higiene baldintza eskasak, edateko ura behar bezala arazi gabe… Baldintza horietako ura bakterioz egotea posible da eta hori da sorburua. Gaixotasun oso larria da. Kalanbreak, botaka eta beherakoa sortzen ditu.
----Salmonellosia: Salmonellosia: Salmonellosia: Salmonellosia:
Salmonellosia bakteriaz kutsatutako likido eta janariak jateagatik sortzen den gaixotasuna. Salmonelosi guztiak aho bidetik harrapatzen dira. Gaitza sortzeko mikrobio kopuru oso handia irentsi behar da, 10 eta 100 milioiren artekoa . Salmonellosiak, botaka, beherakoa eta kalentura altua sortzen ditu.
----Tifusa: Tifusa:
Tifusa: Tifusa:
Gaixotasun kutsakorra. Zorriek, arkakusoek, kaparrek eta akaro bezalako atropodoek tifusaren transmisioa egiten dute. Arratoiak ere gaixotasunaren atzean daude. Tifus guztiek antzeko sintomak dituzte: sukar handia, buruko mina, hotzikarak, egundoko nekea eta larruazaleko orbanak (exantema). Zenbait kasutan konplikazio larriak gerta daitezke -bihotzean, biriketan eta giltzurrunetan-, heriotza eragin dezaketenak.
----Difteria: Difteria: Difteria: Difteria:
Gaitzaren berezko ezaugarria sasi mintzen edo mintz faltsuen agerpena izaten da; sasi mintz hauek goiko arnas-hodietan agertu ohi dira, eta barnean bazilo pila dute. Gaitza txertoa hartu ez duten umeen artean ematen da batik bat.
Yüklə 106,43 Kb. Dostları ilə paylaş:
|