Mü əllif Ata kişiyev Bəxtiyar Sərhəd oğlu (hüquqşünas, elmi dərəcəsi və elmi adı yoxdur) Redaktor

 
59 
yalnız öz  ərazilərində hüquqi qüvvəyə malikdirlər.  
İdarə və müəssisə rəhbərləri, bir qayda olaraq Əmr və  
S
ərəncamlar verirlər. Həmin  aktların  hüquqi  əsasları  qanun-
lardan v
ə yuxarı orqanların aktlarından ibarətdir. 
Dövl
ət idarəçliyi  orqanları  ilə  ictimai təşkilatların 
birg
ə  aktları,  idarəçlik  aktlarının  xüsusi  növünü  təşkil  edir. 
(M
əsələn: dövlət orqanlarının-siyasi partyalar ilə, - həmkarlar 
t
əşkilatı ilə, - əmək kolektivləri ilə saziş). 
Hüquq  normalarının  pozulması  hallarına  dair  inzibati 
c
əza müəyyən edən idarəçlik aktları xüsusi qrup təşkil edirlər. 
Bel
ə  aktlar,  -  inzibati  sanksiyalı  aktlar  adlanır  və  normativ 
xarakterd
ə olur. İnzibati sanksiyalı aktların normaları  vətən-
daşlara, təşkilatlara və onların vəzifəli şəxslərinə tətbiq edilir. 
Qanunla mü
əyyən  edilmiş  məsələlərə  dair inzibati sanksiya 
veril
ə  bilər və  qanunvericilikdə  inzibati  sanksiyaların  veril-
m
əsi qaydaları və inzibati sanksiyalı aktların vermək səlahiy-
y
ətinə  malik  olan  orqanlarının  dairəsi göstərilir (Nazirlər 
Kabneti v
ə  yerli İcra hakimiyyəti orqanları). 
Abadlaşdırma, mənzil fondunun qorunması, meşələrin 
mühafiz
əsi,  yaşıllıqların  qorunması,  təbii sərvətlərin qorun-
ması, yaşayış qəsəbələrin sanitar vəziyyəti, ov etmək və balıq 
tutmaq, t
əbii fəlakətlə və epidemiya ilə mübarizə kimi məsə-
l
ələrə dair inzibati sanksiyalı aktlar qəbul edilə bilər. 
 
4.İdarəçlik aktlarının verilməsi və ləğv edilməsi qaydası 
 
İdarəçlik  aktları  qanunla  müəyyən  edilmiş  qaydada 
verilir v
ə ləğv edilir. 
Hüquqi aktların verilməsi prosesi bir neçə mərhələdən 
keçir: layih
ənin  hazırlanması,  onun  kollegial  orqan  və  ya 
v
əzifəli şəxs tərəfindən nəzərdən keçrilməsi, aktın verilməsi, 
icra
çılara çatdırılması.  
Hüquq akt
ların layihəsi hazırlanarkən, onun qanuna və 

---

 
60 
yuxarı  idarəçilik  orqanlarının  aktlarına  uyğunluğu  məsələsi 
yoxlanılır. 
Layih
ənin nəzərdən keçrilməsi və  aktın  qəbulu kol-
legial orqanlarda müzakir
ə edilir və səs çoxluğu ilə həll edilir. 
İdarəçlik aktlarının elan edilməsi və qüvvəyə minməsi 
xüsusi qayda il
ə  müəyyən  edilmişdir:  Azərbaycan Respub-
likası  Prezidenti  Fərman və  Sərəncamları  mətbuat, radio və 
televiziya vasit
əsi ilə elan edilir; Nazirlər Kabnetinin Qərar-
ları  “Hökümətin Qərarlar” külliyatinda nəşr  edilir, Sərən-
camları isə yalnız icraçılara göndərilir. Nazirlərin və yerli İcra 
hakiml
ərin qəbul etdikləri  aktları  xüsusi  bülletenlərdə  nəşr 
edilir.  Bu  aktların  qüvvəyə  minməsi müddəti onun özündə 
göst
ərilir,  əgər müddət göstərilməyibsə, onlar qəbul  olduğu 
vaxtdan qüvv
əyə minmiş hesab edilir. 
İdarəçlik  aktlarının  ləğv  edilməsi  aşağdakı  hallarda 
olur: 
1)Aktda göst
ərilən tələb icra edildikdə; 
2)F
ərdi aktlarda subyekt vəfat etdikdə; 
3)T
ərəflərin qarşılıqlı maraqları əsasında;  
4)Aktda göst
ərilən müddət bitdikdə; 
5)Köhn
ə  akt  yeni məzmununda, yəni aktla əvəz edil-
dikd
ə və yuxarı orqan tərəfindən ləğv edildikdə və; 
6)Aktda qanun
auyğunsuzluq müşahidə edildikdə. 
İdarəçilik  aktlarının  ləğv  edilməsi  və  dəyişdirilməsi 
qaydası Azərbaycan R. Konsititusiyası ilə, Qanunlar, Fərman-
lar
, yuxarı idarəçilik orqanlarının aktları ilə müəyyən edilmiş-
dir. 
 
5.
İdarəçilik aktlarına olan tələblər 
 
İdarəçlik aktları dövlət qanunlarını və siyasətini həyata 
keçirm
əsində mühüm vasitə olduğundan, onlara olan tələblər 
d
ə ciddidir.  

---

 
61 
İdarəçilik aktlarına dair tələblər üç qrupa bölünür. 
I.Dövl
ət  qanunçuluğun  ümumi  tələbləri  -  bu, bütün 
idar
əçilik aktlarına aiddir. Bunlar aşağdakılardan ibarətdir: a) 
İdarəçilik  aktları  səlahiyyətli orqan tərəfindən onun səlahiy-
y
əti dairəsində verilməlidir. Bu, o deməkdir ki, ilk növbədə: 
akt aidiyy
ətı orqan tərəfindən verilməlidir, ikincisi: idarəçlik 
orqanı aidiyyətı məslələrini həll edə bilər, üçüncüsü: idarəçlik 
aktı  onu  verən  orqanın  fəaliyyət  ərazisinə  şamil  edilir;  b) 
İdarəçlik  aktları  dövlətin və  vətəndaşların  maraqlarını  ifadə 
etm
əli və qanuna zidd olmamalıdır; c) İdarəçlik aktları qanu-
nun n
əzərdə  tutduğu  məsələləri  əhatə  etməlidir;  ç)  İdarəçlik 
aktları müəyyən edilmiş qaydada verilməlidir. 
II.Dövl
ət  qanunçuluğun  xüsusi  tələbləri  -  bu kimi 
t
ələblər, məzmun və təyinatından asılı olaraq bir sıra aktlara 
aid edilir: a) B
əzi aktlar müəyyən müddətə verilir. Bu, qarşıya 
qoyulan m
əsələləri operativ və vaxtlı-vaxtında obyektiv həll 
edtilm
əsi məqsədini güdür;  b)  Bir  sıra  hallarda  idarəçlik 
aktları yuxarı orqanın xüsusi icazəsi ilə verilə bilər; c) Bəzi 
idar
əçlik aktları əvvəlcədən digər dövlət orqanı və ya içtimai 
tışkilatlarla  razılaşdıqdan  sonra  verilir;  ç)  Bir  sıra  aktlar 
yuxarı orqanın təsdiqi ilə verilir; d) Bəzi aktlar müvafiq yaş 
h
əddi ilə  əlaqədar verilir; e) Elə  aktlar var ki, onlar digər 
müvafiq aktlara 
əsasən verilir. 
 III.T
əşkilatı-texniki tələb - bu aşağıdakılardan ibarət-
dir: a) Konkretliy
ə dair tələblər; b) Operativliyə dair tələblər 
v
ə; c) İdarəçilik aktının dili-səlist, oxunması asan olmalıdır. 
 
 
 
 
 
 
 

---