Mü əllif Ata kişiyev Bəxtiyar Sərhəd oğlu (hüquqşünas, elmi dərəcəsi və elmi adı yoxdur) Redaktor
Yüklə 2,8 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- 2.Dövl ət orqanları inzibati hüququn subyekti kimi 2.A. Dövl ət idarəçilik orqanlarının anlayışı
- 2.B. Dövl ət idarəçiliyi orqanlarının hüquqi vəziyyəti və s əlahiyyətləri
21 dair əsində həyata keçirmə qabiliyyətini başa düşməliyik. İnzibati hüquq qabiliyyəti və fəaliyyət qabiliyyəti idarəçilik orqanının təşkili ilə yaranır, onun xitam edilməsi ilə də ləğv olunur. V ətandaşların inzibati hüquq qabiliyyəti anadan olması il ə yaranır, vəfatı ilə də ləğv olur. Fəaliyyət qabiliyyəti isə müvafiq yaşa çatdıqda yaranır (misal: 18 yaşa çatdıqda seçki hüququ əmələ gəlir). 2.Dövl ət orqanları inzibati hüququn subyekti kimi 2.A. Dövl ət idarəçilik orqanlarının anlayışı Az ərbaycan dövlət idarəçiliyi orqanları icraedici – s ərəncamverici fəaliyyəti həyata keçirən dövlət orqanlarından ibar ətdir. İcraedici – sərəncamverici fəaliyyəti həyata keçir- m ək üçün başlıca şərt idarəçilik orqanlarının dövlət hakimiy- y ət səlahiyyətinə malik olmasıdır. Deməli, dövlət özünün icrayy ə fəaliyyətini həyata keçirmək üçün idarəçilik orqan- larını yaradır və onları müvafiq hakimiyyət səlahiyyəti ilə t əmin edir. İdarəçilik orqanlarının hakimiyyət səlahiyyəti özünü aşağıdakı formalarda göstərir: a) idarəçilik orqanları dövlətin adından icrası məcburi xarakter daşıyan hüquqi aktlar qəbul edir; b) h əmin hüquqi aktların tələblərinin yerinə yetirilməsi üz ərində nəzarət edir və; c) bu hüquqi aktların mühafizəsi m əqsəqilə yeri gəldikdə dövlətin məcburi tədbirlərini tətbiq edir. Dövl ət idarəçiliyi orqanlarının digər dövlət orqanların- dan f ərqi ondan ibarətdir ki, o, Azərbaycan dövlətinin icraedici-s ərəncamverici fəaliyyətini həyata keçirir. İcraedici – s ərəncamverici fəaliyyətin məzmununu isə qanunların və qanun qüvv əli aktların faktiki yerinə yetirilməsi təşqil edir. 22 Bu baxımdan, dövlət idarəçiliyi orqanları qanunverici orqanın n əzarəti altında fəaliyyət göstərir və ona hesabat verən icrayy ə aparatından ibarətdir. Deməli, dövlətin vəzifə və funksiyaları dövlət idarəçiliyi orqanlarının icraedici xarakterli f əaliyyəti ilə həyata keçirilir. İdarəçilik orqanları idarə, mü əssisə və təşkilatlar üzərində sərancamverici orqanlardır. Dövl ət idarəçiliyi orqanlarının aşağı ranqı dövət mu əssisələri və təşkilatlarıdır. Onların fəaliyyəti bilavasitə istehsalatla v ə ya içtimai-mədəni quruculuq vəzifəsinin yerinə yetirilm əsi ilə əlaqədar olduğundan rəhbər, fəaliyyət hesab edilmir. El ə ona görə də müəssisə və təşkilatlar-idarəçilik orqanlarından fərqli olaraq, dövət hakimiyyəti səlahiyyətinə malik deyill ər. Belə bir səlahiyyətə məhdud formada onların müdiriyy əti malikdir. Məhz bu səbəbdən, dövlət idarə orqanları müəssisə və təşkilatlara rəhbərlik edir və onların işlərini istiqamətləndirir. 2.B. Dövl ət idarəçiliyi orqanlarının hüquqi vəziyyəti və s əlahiyyətləri Dövl ət idarəçiliyi orqanları özünün təşkilati qurulu- şuna malikdir. Dövlət idarəçiliyi orqanları təşkil edilərkən onun hüquqi v əziyyəti müəyyən edilir, yəni onun hüquq və v əzifələri, ərazi miqyası, fəaliyyətinin forma və metodları mü əyyən edilir. Həmin əlamətlər idarəçilik orqanlarının səla- hiyy ət dairəsini müəyyən edir. İdarəçilik orqanlarının hüquqi vəziyyəti, səlahiyyəti ümumi formada Az ərbaycan R. Konstitusiyası ilə nizama salınır. İdarəçilik orqanlarının hüquq və vəzifələri konkret olaraq Az ərbaycan R. Milli Məclisinin Qanunları ilə, Azər- baycan R. Nazirl ər Kabinetinin Qərarları ilə nizama salınır. Dövl ət idarəçiliyi orqanlarının konkret hüquqi vəziy- y əti aşağıdakı əsas cəhətlərlə müəyyən edilir: 23 1)İdarəçilik orqanları öz fəaliyyətlərini qanuna əsasən v ə onun icrası məqsədilə həyata keçirirlər; 2)İdarəçilik orqanları icraedici-sərəncamverici funksi- yanı həyata keçirərkən hakimiyyət səlahiyyətli hüquqlarla t əmin edilirlər və hüquqmüəyyənedici, hüquqicraedici, hü- quqmühafiz əedici kimi hüquqi vasitələrdən istifadə edirlər; 3)İdarəçilik orqanlarının əsas ranqı-hakimiyyət orqan- ları tərəfindən təşkil edilirlər; 4)İdarəçilik orqanları ya birbaşa və ya mərkəzi orqanları vasitəsilə hakimiyyət orqanları qarşısında hesabat verir v ə onun nəzarəti altında fəaliyyət göstərirlər; 5)İdarəçilik orqanları öz səlahiyyəti dairəsində opera- tiv müst əqilliyə malikdirlər və; 6)İdarəçiliyin hər bir aşağı orqanı şaquli xətt üzrə özünd ən yuxarı orqana tabedir. İdarəçilik orqanlarının əsas hüquqları faktiki olaraq özünün aşağıdakı formada göstərir: a)İdarəçilik orqanları normativ xarakterli hüquqı aktlar q əbul etmək hüququna malikdirlər. Bu funksiya hüquqmüəy- y ənedici fəaliyyət forması ilə həyata keçirilir; b)İdarəçilik orqanları həmin hüquqi aktları icra etdir- m ək hüququna malikdirlər. Bu funksiya qanuntətbiqedici f əaliyyət forması ilə həyata keçirilir və; c)İdarəçilik orqanları həmin hüquqi aktlara riayət etm əyənlərə qarşı məcburi təsir tədbirləri tətbiq etmək hüqu- quna malikdirl ər. Bu funksiya hüquqqoruyucu fəaliyyət for- ması ilə həyata keşirilir. İdarəçilik orqanlarının səlahiyyət dairəsini onların hüquq v ə vəzifələri müəyyən edir. Hüquq və vəzifə dedikdə is ə, idarəçilik orqanlarının nə kimi funksiyalara malik ola bilm ələrini başa düşməliyik. Funksiya isə - idarəçilik orqan- larının gündəlik fəaliyyətinin nədən ibarət olmasıdır. İdarəçilik orqanlarının fəaliyyətlərinin forma və me- Yüklə 2,8 Kb. Dostları ilə paylaş:
|