Müdafiə Sektorunda Dürüstlüyün Təmin Edilməsi və Korrupsiyanın Azaldılması: Ən Yaxşı Təcrübələrin Toplusu
Yüklə 2,99 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Orduda Korrupsiyanın Təsirləri
- Çatışmayan Ehtiyatların Mənimsənilməsi
- Döyüş Hazırlığının Məhdudluğu
- Hərbi Qulluqçuların Mənəviyyatının Aşağı Düşməsi və Hərbi Təşkilatlara olan Hörmətin Azalması
- Haşiyə 1.1.Korrupsiyanın Törətdiyi İtkilər
- Haşiyə 1.2. Gövrək Münaqişəli Bölgələrdə Korrupsiya və Təhlükəsizlik Qorxuları
6 Müdafi ə Sektorunda Dürüstlüyün Təmin Edilməsi və Korrupsiyanın Azaldılması: Ən Yaxşı Təcrübələrin Toplusu habelə, çox vaxt bu cür sxemlər korrupsiya praktikasını inkişaf etdirmək üçün istifadə olunur. Əməliyyat və başqa hərbi tələbləri yerinə yetirərkən təcililiyi əsas gətirmə, mövcud qaydaları birbaşa pozmaqla və ya sadələşdirilmiş gedişlərlə, açıq tender keçirməməklə açıqlıq və rəqabət tələb edən tenderlərdən yan keçməyə imkan verir.Təcililiyi əsas gətirmə halları əsasən yeni NATO üzvü ölkələrin və beynəlxalq əməliyyatlarda xüsusi hallarda iştirak edən tərəfdaş ölkələrin müdafi ə strukturlarında və ya hər hansı bir əməliyyat dəyişimi üçün yığılmış “kontingentdə” baş verir. Təcili tələbləri yerinə yetirmək məsələləri ortaya çıxdığı zaman, xüsusən də bu məxviliklə birləşəndə, qeyri şəffaf və öz başına qərarlar üçün əla şərait yaranır və beləliklə korrupsiya çiçəklənir. Popilist şuarlar da çox vaxt korrupsiyanın göstəricisidir. Məsələn, “mil- li” hərbi məhsullar və xidmətlərdən istifadə et çağırışları, bu hətta həmin məhsullar və xidmətlərin cəmi bir və ya bir neçə milli təminatçısı olan və beynəlxalq rəqabəti sual doğuran ölkələrdə edilir. Başqa bir nümunə, “əsgərlərin qayğısına qal”çağırışları. Bu çağırışlar əsasında, artıq hərbi mülkiyyətin qeyri şəffaf mübadiləsi ilə hərbçilər üçün yaşayış evləri, qey- ri şəffaf müqavilələrlə istirahət mərkəzləri alınmışdır. Üçüncü nümunə kimi “xalqın mənafeyi üçün” hərəkət et çağrışlarını göstərmək olar. Burada ofset sazişləri ilə bazar mexanizmləri pozulur və müxtəlif formalarda ödənilən pul- ların ayrı-ayrı adamlara geri qaytarılma yollarına şərait yaradırlır 5 .
əsas “düşmənlərindən” bəhs edir. Eyni zamanda bu hallar orduda potensial korrupsiyanın geniş mənfi nəticələrinin artmasına xidmət edir. Orduda Korrupsiyanın Təsirləri Korrupsiyanın çilovlanmaması, ordu rəhbərliyinin məhsuldar işinə və silahlı qüvvələrin əməliyyat səmərəliliyinə ciddi zərər vurur. Korrupsiya cəmiyyətin və beynəlxalq tərəfdaşların orduya olan hörmətini aşağı salır və vətəndaşların təhlükəsizliyini zərbə altına qoyur və ifrat təzahür kimi, de- mokratik idarəetməni və ümumiyyətlə dövlətin əsaslarını təhlükəyə salır. Bu təsirlər aşağıdakı beş fərqli qrupların timsalında öyrənilmişdir.
Korrupsiyanın vurduğu zərər böyükdür. O ölkənin ehtiyacı olduğu müdafi ə qabiliyyətləri üçün nəzərdə tutulan məhdud ehtiyatları başqa istiqamətə 5 Bu toplunun 8-ci Fəslinə ətrafl i məlumatlar ücün bax 7 Lənətlənmiş Korrupsiya döndərir və beləliklə,silahlı qüvvələrin ölkənin və onun müttəfi qlərinin təhlükəsizliyi üçün hərbi əməliyyatlara girmək imkanlarını məhdudlaşdırır. Bu o deməkdir ki, ölkə öz təhlükəsizliyini və müdafi ə siyasətini təmin etmək qabiliyyətini itirir və təhlükəsizlik təhdidlərini dəf etmək üçün aşağı səviyyəli müdafi ə qabiliyyətinə malik olur. Büdcənin göyə sovrulması və ordunun texnoloji baxımdan modernləşdirilməsi imkanlarını itirməsi ilə bağlı korrupsiyanın vurduğu zərər Haşiyə 1.1-də nümunə kimi təqdim edilir. Onu da qeyd etmək lazımdır ki, 1.1 haşiyəsindəki yazı sadəcə olaraq prokurorluğun qarşısına çıxan korrupsiya məsələsı haqqındadır. Cəmiyyətin yanaşması baxımından, müdafi ə sektorunda korrupsiya, həmçinin, məsələn, təhsilə,sağlamlığa, yenilik və rəqabətliliyə qoyulan sosial məhsuldar yatırımların hesabına da baş verir. Döyüş Hazırlığının Məhdudluğu Hərbi əməliyyatlara girmiş ölktənin döyüş qabiliyyətinə korrupsiya çox ciddi təsir edir. Lazımi döyüş qabiliyyətinin olmaması, hərbi birləşmələrin ro- lunu və yararlılığını heçə endirir. Aşağı səviyyəli hərbi texnika əsgərləri risk qarşısında qoyur və itkilərin sayını artırır. Aydındır ki,əməliyyatlarda iştirak etmək üçün rüşvət verən əsgərlərin döyüş ruhu da aşağı olacaqdır. Məlumat, texnoloqiya, təhlükəli materiallar, silah texnologiyaları və sis- temləri əldə etmək üçün terrorçular və mütəşəkkil cinayət qrupları korrupsi- yadan istifadə edə bilər və faktiki olaraq istifadə edirlər. Korrupsiya , Haşiyə 1.2-də göstərildiyi kimi,hərbi əməliyyatların sirliliyini də sarsıda bilər. Hərbi Qulluqçuların Mənəviyyatının Aşağı Düşməsi və Hərbi Təşkilatlara olan Hörmətin Azalması Müdafi ə sektorunda korrupsiya halları hərdən bir olsa da, o bütöv ordu rəhbərliyini ləkələyir və xalqın orduya olan inamına və ölkənin silah- lı qüvvələrinin ənənəsinə mənfi təsir edir. Korrupsiya ordu rəhbərliyi içində baş verirsə, o zaman ordunun və orduda çalışan mülki şəxslərin onuru ciddi surətdə alçalır. Hökümətin yüksək rütbəli şəxsləri arasında xalqa məlum olan korrupsiya hallarının cəzasız qalması müdafi ə sektorunun əsgər və zabitləri arasında ruh düşgünlüyü yaradır və cəmiyyətin orduya olan hörmətini aşa- ğı salır. Bu hallar yüksək pesəkar səviyyəsi olan adamların orduda xidmət etməsinə və ya mülki hərbi ekspertlər kimi orduya cəlb olunmasına mənfi təsir göstərir.
8 Müdafi ə Sektorunda Dürüstlüyün Təmin Edilməsi və Korrupsiyanın Azaldılması: Ən Yaxşı Təcrübələrin Toplusu Haşiyə 1.1.Korrupsiyanın Törətdiyi İtkilər “Rossiyskaya qazeta”-ya müsahibəsində Rusiya Federasiyası Prokuror- luğunun İstintaq Qrupunun sədr müavini, General-Mayor Aleksandr Soroçkin bildirmişdir ki, 2008-ci ilin Yanvarından Sentyabrına qədər silahlı qüvvələrdə korrupsiya halları nəticəsində Rusiya Federasiyanın büdcəsinə 2.2 milyard rubl (78.6 milyon ABŞ dollar) zərər dəymişdir. Rusiya ordusunda korrupsiya cinayətlərinin sayı 1400-ə çatmış və bu 2007-ci ilin analoji dövründən 30% artıq olmuşdur. Sübut olunmuş korrupsiya cinayətlərinin 18-ə qədəri ordunun yüksək səviyyəli rəhbərliyinin nümayəndələri tərəfi ndən törədilmişdir.General-Mayor Soroçkinın hesablamalarına görə, bu itkilərin hesabına Rusiya ordusuna ən azı 30 T-90 müasir döyüş tankları almaq olardı. Rusiyanın baş hərbi prokuroru Serqey Fridinskinın sözlərinə görə, ölkədə korrupsiyanın azalması tendensiyasının getdiyi vaxtda, 2008-ci ilin ilk doqquz ayında daxili qoşunlarda cinayətlərin sayı 22%, Fövqəladə Hallar Nazirliyində 60%, Federal Təhlükəsizlik Xidmətinin Sərhəd qoşunlarında - 10%-dən çox, Müdafi ə Nazirliyində isə 24% artmışdır. Bu zaman rüşvət və vəzifədən sui-istifadə halları 50% artmış və bu cinayətlərin yarıdan çoxu hərbi mülkiyyət və büdcə maliyyələşdirilməsi ilə bağlı olmuşdur. 2008-ci ilin Mayında hakimiyyətə gələn Prezident Medvedev, korrupsiyaya qarşı mübarizəyə üstünlük verəcəyini elan etmişdir. O, inaqurasiyadan iki həftə sonra korrupsiya ilə mübarizə üzrə Prezident Şurası yaratmaq haqda fərman imzalamışdır.
Novosti (2 Dekabr 2008) 2008), http://en.ru/russia/20081202/118637765.html.
Şimali Qafqazdakı hüquq mühavizə orqanları işçilərinin ekstremistlər tərəfi ndən ideoloji olaraq öz sıralarına çəkmələri, korrupsiya ilə bərabər yeni əsas təhlükəsizlik təhdidləri kimi gündəmə gəlmişdir. Çoxlu sayda terrorçu hücumlarının təhqiqatı, korrupsiyalaşmış və ideoloji baxımdan dəyişdirilmiş polis zabitlərinin terrorçulara kömək etdiyini üzə çıxartmışdır. Rusiya höküməti hüquq mühavizə orqanlarında epidemiya xarakterı almış korrupsiyanın kökünü kəsməsə,nə passiv müdafi ə tədbirlərinin genişləndirilməsi, nə də yaraqlıların bazalarına qarşı artan önləyici hərbi zərbələrin vurulması bir nəticə verməyəcəkdir. Mənbə: Simon Saradzyan “Dynamics of Maritime Terrorist Threats to Russia and the Government’s Response,” Connections: The Quarterly Journal 8:3( Summer 2009): 53-84 Yüklə 2,99 Mb. Dostları ilə paylaş:
|