Muh?ndis ekologiyas? 11esas
Yüklə 3,46 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- EKOLOG YA
- T hlük sizlik texnikası
- Texniki T hlük sizlik Haqqında Az rbaycan Respublikasının Qanunu
- Obyektl rin texniki t hlük sizliyi
- Texniki n zar t
- Uy unluq sertifikatı
14
t hlük li, t hlük li v z r rli antropogen amill rd n mühafiz sinin müh ndis t dqiqat üsullarının i l nib hazırlanmasını t l b ed n elmi saslandırılmı müh ndis- texniki t dbirl r sistemidir.
Bel likl , a a ıdakı sistem qurula bil r: stehsal prosesind i tirak ed n, material, energetik v insan ehtiyatlarına malik olan h r hansı bir s naye EKOLOG YA T dqiqat obyekti – “növ – traf mühit” ekosistemi
T dqiqat obyekti – “insan – traf mühit” ekosistemi
T dqiqat obyekti – “insan – traf istehsal mühiti” ekosistemi traf mühitin mühafiz si m yin
mühafiz si 15
mü ssis sin “insan – istehsal obyekti – traf mühit” ekoloji sistemi kimi baxıla bil r. stehsal mü ssis l ri ç rçiv sind ekoloji t hlük sizlik problemi istehsaldaxili t hlük sizlik v z r rsizliyin v h mçinin d traf mühitin mühafiz sinin t min olunmasının kompleks m s l si kimi geni aspektd analiz olunmalıdır. stehsal mü ssis l - rinin ekoloji t hlük sizliyi probleml rinin h lli m k t hlük sizliyi, traf mühitin mühafiz si v s naye t hlük sizliyi sah sind ld olunan n aliyy tl r v ümumi metodologiya sasında birl n bilikl r sisteminin c lb olunmasını t l b edir.
t nziml yici cihazlar, qoruyucu qur ular, mü ahid , x b rverm , rabit vasit l ri v t hlük sizliyi t min ed n dig r texniki t dbirl r kompleksi; T hlük li v z r rli istehsal amill rinin i çil r t sirinin qar ısının alınmasına yön ldil n texniki v t kilati t dbirl r v vasit l r sistemidir.
t hlük siz istismarının hüquqi, iqtisadi v sosial saslarını mü yy nl dirir, h min obyektl ri istismar ed n hüquqi v fiziki xsl rin bu obyektl rd ba ver 16
bil c k q zaların qar ısını alma a v ba vermi q zaların n tic l rini aradan qaldırma a yön l n f aliyy tini t nziml yir. Bu qanunun müdd aları t kilati-
hüquqi v mülkiyy t formalarından asılı olmayaraq, Az rbaycan Respublikası razisind t hlük potensiallı obyektl rin istismarı il m ul olan bütün hüquqi v fiziki xsl r amil edilir. Obyektl rin texniki t hlük sizliyi (bundan sonra – texniki t hlük sizlik) v t nda ların v c miyy tin vacib h yati maraqlarının t hlük potensiallı obyektl rd ba ver bil c k q zalardan müdafi sinin t mini; Texniki n zar t – istehsal obyektl rind i l rin
aparılması qaydasını mü yy nl dir n texniki-normativ s n dl rin v t hlük potensiallı obyektl rd f aliyy t üçün verilmi xüsusi razılı ın t l bl rin m l olunmasına n zar t; Q za – t hlük potensiallı obyektl rd istifad olunan tikilil rin v ya texniki qur uların uçulması, n zar t edil bilm y n partlayı v ya t hlük li madd l rin traf mühit yayılması; Hadis – t hlük potensiallı obyektl rd t tbiq olunan texniki qur uların dayanması, yaxud nasazlı ı, texnoloji rejim prosesind n k nara çıxma, el c d istehsal
17
obyektind i l rin aparılması qaydalarını mü yy nl - dir n normativ texniki s n dl rin t l bl rinin pozulması; Uy unluq sertifikatı – avadanlı ın, ma ın v mexanizml rin, dövl t standartına v yaxud dig r texniki normativ s n dl rin t hlük sizlik t l bl rin uy un g lm sini mü yy n ed n r smi had tnam .
t rkib hiss sini t kil ed n: bitki örtüyü, flora, heyvanlar al mi, fauna, torpaq, su hövz l ri v çaylar, mineral s rv tl r, hava v enerji m nb l rinin v hd ti, bir-biri il v traf mühitl daima qar ılıqlı t sird olan müxt lif bitki, heyvanat al mi v mikrobların birliyidir. Bu qida laq si v enerjinin alınma üsulları sasında ümumi olan canlı orqanizml r v ya ayı mühitinin m l g tirdiyi birlikdir. Bel likl , ekosistem dedikd biotik v abiotik komponentl r birg dü ünülür, h m d ekosistemin d yi m sin t kc insan f aliyy ti yox, h mçinin orqanizml rin daxilind ged n prosesl r d böyük t sir göst rir. Biogeosenoz is möhk m, özü-özünü t nzim- l y n, m kanca m hdud olan t bii bir sistemdir. Burada canlı orqanizml r v onları hat ed n abiotik mühit funksional olaraq qar ılıqlı laq d olur. Xüsusi ekologiya bitkil rin v heyvanların ekologiyasını öyr nir. Son dövr-
18
l rd bakteriyaların v göb l kl rin d ekologiyası yaradılmı dır. Ekologiyanın ümumi v xüsusi ekologiyaya ayrılması haqqında aliml rin vahid nöqteyi n z ri yoxdur. Bir sıra t dqiqatçıların fikrinc ekologiyanın m rk zi obyekti – ekosistemdir, xüsusi ekologiyanın predmeti is ekosistemin bölm sini ks etdirir (m s l n, torpaq v su sah l ri; Su sah l ri d niz v pres suyu ekosisteml rin ; pres suyu ekosisteml ri d öz növb sind çayların, göll rin, su anbarlarının v s. ekosisteml rin ayrılır). Suda ya ayan orqanizml r v onlar t r find n yaradılan sisteml rin ekologiyasını hidrobiologiya öyr nir. Ekologiya kursu qurulu ca 5 bölm d n ibar tdir: 1. Ümumibioloji v sistemli t s vvür edilm ; 2. Orqanizml rin v populyasiyanın traf mühitl qar ılıqlı t siri - autekologiya; 3. Populyasiyanın dinamikasını mü yy n ed n qanunauy unluqlar - demekologiya; 4. Biotik qrupların f aliyy tl rinin sas aspektl ri haqqında m lumatlar – sinekologiya (biosenozlar); 5. Ekologiyanın t kamül probleml ri, o cüml d n d bios- ferin inki af probleml ri v bu inki afda insanların rolu; Yüklə 3,46 Mb. Dostları ilə paylaş:
|