6
Müctəba Sadət
Dördüncü və sonuncu fəsldə isə, zühurun şərtləri barədə
araşdırma aparmış, bunu məsələlər (nöqtələr) şəklində açıq-
lamışam. Xüsusiyyət və xarakterizələri isə elə baxımdan qeyd
etmişəm ki, bu şərtlər cəm olduğu təqdirdə müqəddəs sübh
gerçəkləşmiş sayılsın. Bu səbəbdən zühur əlamətlərilə zühur
şərtləri arasında olan fərq barədə danışmışam.
Dördüncü fəslin ikinci hissəsinə gəlincə, bəda və zühur əlamət-
ləri mövzusunda tədqiqat aparmışam. Bunu bilmək gərəkdir ki,
bəda fəlsə i və etiqadi bir mövzudur. Əksər alimlər bu barədə
bəhs etmiş və onun haqqında yazmışlar. Onun zühur əlamətlərilə
əlaqəsinə gəlincə isə, olduqca az kəs vardır ki, bu barədə yazmış
olsun. Hətta o həddədir ki, az qala ya qeyd edilməmiş, ya da bir
neçə sətirlə olduqca müxtəsər şəkildə toxunulmuşdur. Bəhs üçün
ona daxil etdiyim, həmçinin imkan qədərində çalışdığım odur ki,
bəhsin dilini və ifadənin üslubunu yüngülləşdirim.
Ümumi şəkildə, yazı dilinin yüngülləşdirilməsinə və düşüncə-
nin dərinləşdirilməsinə etimad bəsləmişəm ki, kitab böyük kütlə
üçün tam mənimsənilmiş, asanlıqla əldə edilə bilən olsun.
Kitabın “Müqəddəs sübh” adlandırılmasına gəlincə isə,
sübh vaxtının bir çox şeylərə görə İmam Məhdi (əleyhissəlam)
ilə əlaqəsinə görədir: Onun sübh vaxtı doğulması, sübh vaxtı
zühur etməsi, Cəbrailin (əleyhissəlam) ona dəlalət edəcək nida
çəkməsinin Ramazan ayında sübh vaxtı olması...
İmam Sadiqdən (əleyhissəlam) “And olsun fəcrə (sübhə,
dan yerinə) və on gecəyə” ayəsinin təfsiri barədə belə buyur-
duğu nəql olunmuşdur ki, fəcrdən məqsəd Qaimdir (əleyhissə-
lam). Həmçinin “Qədr” surəsinin təfsiri ilə əlaqədar həzrətdən
nəql olunmuşdur ki, “dan yeri sökülənə qədərdir” ayəsinin
mənası “Qaimin qiyamı və zühuhuruna qədərdir” – deməkdir.
3
Allahdan müvəffəqiyyət diləyirik.
3
Ən-Nəcmus-saqib, c.1, s.73; İlzamun-nasib, c.1, s.105, 107.
8
Müctəba Sadət
İmam Məhdi mövzusu olduqca həssas məsələlərdən birinə
çevrilmişdir. Xüsusilə də, özəl olaraq bu dönəmdə. Belə ki, ca-
maatın bir qismi mövzunun əsası və ayrıntılı detalları barədə
sorğu aparmağa başlamış və nəticədə bu barədə çəkişmə və i-
kir ayrılıqları ortaya çıxmışdır. Təəssü lər olsun ki, İmam Məh-
dinin varlığı barədə inanc bir-birini günahkar çıxartmaq üçün
mövzuya və istehza predmetinə çevrilmişdir. Məsələnin əsası
barədə şübhə imamiyyə (on iki imamçı) şiələrinin ziddinə ya-
zılmış kitablar tərə indən ortaya atılmışdır. Bu kitablarda şiələr
illüziya səbəbilə düşüncənin (İmam Məhdi ibn Həsən Əskərinin
(əleyhissəlam) varlığına etiqad bəsləmək) quraşdırılmasında
ittiham olunurdular. Onlar iddia edirdilər ki, (imamçı) şiələr
bu düşüncə, yaxud nəzəriyyəni hər bir vasitə ilə gücləndirmək
yönündə təşəbbüs göstərirlər. O həddə qədər ki, bu düşüncə
xəyali bir fərziyyədən dartışılmayan və şübhə edilməyəcək
açıq-aydın bir həqiqətə çevrilmişdir.
İmam Məhdinin (əleyhissəlam) varlığı və onun yüzlərlə il-
lərdən bəri çoxdan doğulmuş olması ilə əlaqədar ikir ayrılıq-
ları o həddə çatmışdır ki, İbn Xəldun, Əhməd Əmin Misri və
onların ardınca gələn bir sıra fərdlər bu hədislərin Allah Rə-
sulu (sallallahu əleyhi və alih) tərə indən sadir olmasına belə,
şübhə etmişlər. Əlimizdə olan çoxlu dəlillər onu göstərir ki,
şəkk-şübhə onlar tərə indən olmuş, yaxud tərəddüd etmələ-
rinə səbəb olmuşdur. Belə bir nəticə xəbərlərin zəif olması
üzündən olmamışdır. Əksinə, onlar belə nəticəyə gəlirdilər ki,
Məhdi barəsində nəql olunan rəvayətlər elə məsələlərə şamil
olunmuşdur ki, onların nəzərində bu, təsdiq edilməyəcək qə-
dərdir. Ya da onlar səhih hədisləri digərlərindən ayırd etməyi
bacarmamışlar.
Hər halda, hər bir şeydən öncə bizə gərəkdir ki, Məhdi-
nin (əleyhissəlam) şəxsiyyəti və kimliyinin əlamətləri barədə
9
Müqəddəs sübh
təvatür həddinə çatmış aydın şəkildə buyurulanları (nəss) və
rəvayətləri bəlirləyək ki, daha bu barədə mübhəmçiliyə heç
bir macal qalmasın. Əslində, Məhdi (əleyhissəlam) barədə nəql
olunan rəvayətlər çoxluq baxımından elə bir həddədir ki, hansı
məzhəbdən olmasına baxmayaraq, istənilən islam tədqiqatçı-
sı onun təvatür həddində olmasını inkar edə bilməz. Doğru-
su, sərtlik və təəssübkeşlik baxımından ən qatı islam irqələri
belə, bu məsələyə boyun əymiş və onu inkar etməmişlər. Ha-
belə, Məhdi (əleyhissəlam) barədə nəql olunan xəbərlərin doğ-
ru olmasını sübut edəcək bəzi traktatlar yazmışlar.
Təbii ki, bəhsimizin sahəsi Məhdi (əleyhissəlam) barədə
olan Quran ayələri, rəvayət və nəslərin hər birini gözdən ke-
çirmək deyil. Sadəcə, mövzu barədə qeyd olunan nəslərin həc-
mini açıqlayacaq statistik göstəriciləri və möhtəvanı təqdim
etməklə kifayətlənəcəyəm. Kim daha artığını axtarırsa, Qura-
ni-kərimə, təfsir və hədis kitablarına müraciət edə bilər.
10
Müctəba Sadət
BİRİNCİ: MƏHDİ QURANİ KƏRİMDƏ
Qurani-kərim İmam Məhdi (əleyhissəlam) və onun hö-
kümətinin qurulması barədə bir neçə yerdə və bir sıra ayələr-
də xəbər vermişdir. Hədislərdə qeyd olunanlara əsasən, İmam
Məhdiyə (əleyhissəlam) yönəlik ayələr olduqca çoxdur. On-
ların bəzilərini günümüzdə yaşayan Əlamə Seyid Sadiq Hü-
seyni Şirazi “Məhdi Quranda” adlı kitabında toplamış, sadəcə
106 Quran ayəsini əhli-sünnənin qaynaqlarından cəm və nəql
edərək qeyd etmişdir. Onların əksəriyyəti Qunduzinin “Yəna-
biul-məvəddət” kitabındandır ki, İmam Məhdi Müntəzər (əley-
hissəlam) barədə təfsir, yaxud təvil, yaxud tənzil, yaxud tətbiq,
ya da təşbih olaraq şərh olunmuşdur.
Biz İmam Məhdiyə (əleyhissəlam) yönəlik 118 ayənin top-
lusunu gələcək siyahıda qeyd edəcəyik və bu barədə “Məhdi
Quranda” və “İlzamun-nasib” kitabına etimad etmişik.
MEHDİ QURANİ KƏRİMDƏ
Nömrə
Surə
Ayələrin
sayı
Ayələrin nömrəsi
1
Bəqərə
Səkkiz
2, 3, 60, 124, 148, 155, 261, 285
2
Ali-İmran
Üç
83, 141, 200
3
Nisa
Beş
47, 59, 69, 83, 159
4
Maidə
Üç
12, 14, 54
5
Ənam
Beş
31, 40, 89, 115, 158
6
Əraf
İki
48, 187
7
Ənfal
İki
39, 75
8
Tövbə
Üç
16, 33, 36
9
Yunis
Bir
20
10
Hud
Dörd
8, 21, 80, 86
11
Yusif
İki
94, 110
Dostları ilə paylaş: |