17
16
nəqliyyatı, qalan hissəsi isə digər nəqliyyat fəaliyyəti
ilə məşğul olan müəssisələr tərəfindən göstərilib. İl
üzrə yük nəqliyyatı ilə 203.5 milyon ton daşınmışdır.
Bu göstərici ötən il ilə müqayisədə 3.6% çoxdur. Qeyri-
neft yüklərinin həcmi isə il ərzində 9.6% artmışdır.
Nəqliyyat vasitələri ilə daşınmış yüklərin 54%
avtonəqliyyat, 29% boru kəməri, 10.9% dəmir yolu,
6.1% dəniz nəqliyyatı vasitələri ilə həyata keçirilib.
Rabitə
İnformasiya və rabitə sektoru öz inkişaf sürətinə
görə iqtisadiyyatın digər sahələrini qabaqlamış, ötən
ildə təsərrüfat subyektlərinə və əhaliyə 1.2 milyard
manatlıq və ya əvvəlki ilə nisbətən müqayisəli
qiymətlərlə 11.8% çox xidmət göstərilmişdir. Əhaliyə
göstərilmiş informasiya və rabitə xidmətlərinin payı
72.7% təşkil edib. Xidmətlərdən əldə olunan gəlirlərin
61.8% mobil telefon rabitəsindən yaranmış. 2010-
cu il ilə müqayisədə bu xidmətlərin həcmi 3.6%
artaraq 770 milyon manat təşkil edib. Mobil telefon
abunəçilərinin sayı son bir il ərzində 162.5 min artıb.
Ümumi hesabda cari ilin əvvəlinə abunəçilərdə 9.1
milyon nömrə mövcud olmuş və onların 7 milyonu
aktiv olmaqla istifadə olunmuşdur.
İstehlak bazarı və pullu xidmətlər
2011-ci ildə ticarət və xidmət şəbəkələrində
istehlakçılara 21.8 milyard manatlıq və ya əvvəlki il ilə
müqayisədə 9.9% çox istehlak malları satılan və pullu
xidmətlər göstərilib. Hesabat ilində hər bir ölkə sakini
orta hesabla ayda 200.5 manatlıq müxtəlif istehlak
malları almış və pullu xidmətlərdən istifadə etmişdir.
İstehlak bazarından alınmış məhsulların 60.9% ərzaq
məhsulları, 39.1% qeyri-ərzaq malları təşkil edib.
Ərzaq məhsullarının satışı 3.2%, qeyri-ərzaq mallarının
satışı isə 28.2% artmışdır. Ölkənin hər bir sakini ticarət
şəbəkəsindən orta hesabla 1816.6 manatlıq müxtəlif
istehlak malları almışlar.
2011-ci ildə əhaliyə göstərilən pullu xidmətlərin
həcmi 7.8% artaraq 5332.4 milyon manata çatmışdır.
Artımın 62.9% hüquqi şəxslərin müəssisələrində
yaranan və bu müəssisələrdə əhaliyə 4096.1 milyon
manatlıq və ya 6.3% çox pullu xidmətlər göstərilmişdir.
Hesabat dövründə hər bir ölkə sakini orta hesabla
ayda 49.1 manatlıq müxtəlif pullu xidmətlərdən
istifadə etmişdir.
2011-ci ildə əvvəlki ilin yanvar-dekabr aylarına
nisbətən istehlak mallarının qiymətləri və xidmət
tarifləri 7.9% bahalaşıb. Ölkənin iqtisadi rayonları
üzrə 2011-ci ilin dekabr ayında istehlak qiymətləri
indeksinin dəyişməsi aşağıdakı kimi olmuşdur:
Əhalinin gəlirləri
2011-ci ildə ölkə əhalisinin gəlirləri əvvəlki illə
müqayisədə 19.6% artaraq 30.6 milyard manata
çatmış, onun hər nəfərə düşən həcmi 18.1% artaraq
3383.8 AZN və ya ayda orta hesabla 282 manat
təşkil edib. Hər nəfərə düşən gəlirlərin artım sürəti
istehlak qiymətlərinin bahalaşmasını 10.2 faiz bəndi
üstələmişdir.
Gəlirlərin 63.3% son istehlaka, 7.9% vergilər, sosial
sığorta və könüllü üzvlük haqlarının ödənilməsinə,
27% isə əmanətlərin və kapitalın artırılmasına
yönəldilib. Əhalinin sərəncamında qalan gəlir 28.2
milyard AZN təşkil edib və əvvəlki ilə nisbətən 20.5%
artıb.
Ölkə iqtisadiyyatında muzdla çalışan işçilərin orta
aylıq əmək haqqı əvvəlki il ilə müqayisədə 9.5%
artaraq 363.1 AZN təşkil edib. Bu zaman neft
sektorunda çalışanların orta əmək haqqı 1176.6 AZN,
milli iqtisadiyyatının qeyri-neft sahələrində işləyən
vətəndaşların orta əmək haqqları 340.5 AZN-nə
bərabər olub.
Xarici ticarət
2011-ci ildə Azərbaycanda fəaliyyət göstərən hüquqi
və fiziki şəxslər dünyanın 149 ölkəsindəki tərəfdaşları
ilə 36326,9 milyon ABŞ dolları məbləğində ticarət
əməliyyatları aparmışlar. Bu əmtəə dövriyyəsinin
ümumi həcminin 73.1% ($26 570,9 milyon) ölkədən
ixrac olunmuş mallar, 26.9% ($9756 milyon) idxal
məhsulları təşkil edib. İxrac idxalı üstələmiş və
nəticədə $16814,9 milyon müsbət xarici ticarət
saldosu yaranmışdır. Əvvəlki il ilə müqayisədə xarici
ticarət dövriyyəsinin fiziki həcmi 3.9%, o cümlədən
1622.3 min ton süd, 1008.1 milyon ədəd yumurta,
16.2 min ton yun istehsal olunub. Bu zaman ət
istehsalı 4.3%, süd istehsalı 5.6%, yun istehsalı 3.7%
artıb, yumurta istehsalı 14.5% azalıb.
Tikinti
Tikinti kompleksində aparılan inşaat işləri üçün 2011-
ci ildə bütün maliyyə mənbələrindən 12.8 milyard
manat məbləğində investisiyalar istifadə edilib.
Ümumi məbləğdən 7.8 milyard manat məhz tikinti-
quraşdırma işlərinə xərclənib. İnvestisiyanın 43.1%
məhsul istehsalı obyektlərinin inşasına sərf olunub.
İl ərzində ümumi sahəsi 1922.3 min kv.metr yaşayış
evləri istifadəyə verilib.
Tikinti müəssisələri tərəfindən yerinə yetirilən
inşaat işlərinin həcmi əvvəlki ilin səviyyəsini 26.9%
üstələyib. Görülən ümumi tikinti işlərinin 76.5% yeni
tikinti, yenidənqurma və genişləndirmə, 16.2% əsaslı
təmir, 7.3% isə cari təmir və sair tikinti işləri təşkil
edib. Dövlət mülkiyyətli tikinti müəssisələri yerinə
yetirilən ümumi inşaat işlərinin 25.2%-ni, müvafiq
olaraq özəl tikinti müəssisələri isə - 74.8% həyata
keçiriblər.
Nəqliyyat
Ölkə iqtisadiyyatının əsas infrastrukturlarından
biri olan nəqliyyat sektoru dayanıqlı inkişaf edir.
Əvvəlki illərdə olduğu kimi, 2011-ci ildə də nəqliyyat
sektoruna investisiyaların yönəldilməsi, nəqliyyatın
hərəkət heyətinin yenilənməsi, yeni avtomobil
yollarının çəkilişi, yenidən qurulması davam edib,
həyata keçirilən transmilli layihələr bu sahənin
inkişafına müsbət təsir göstərib. Hesabat ilində
nəqliyyat sektorunda fəaliyyət göstərən təsərrüfat
subyektləri tərəfindən iqtisadiyyatın müxtəlif
sahələrinə və əhaliyə göstərilən xidmətlərin üçdə iki
hissəsi dəmir yolu nəqliyyatı, 9% dəniz, 15.3% hava
Qiymət və tarif indeksləri bölgələr üzrə
Cəmi mallar və
xidmətlər üzrə
Ərzaq məhsulları,
içkilər, tütün
Qeyri-ərzaq
malları
Xidmətlər
Bakı şəhəri
100,6
100,9
100,0
100,6
Abşeron
100,9
101,4
100,4
100,2
Gəncə-Qazax
101,2
102,3
100,0
100,5
Şəki-Zaqatala
100,9
101,4
100,2
100,4
Lənkəran
101,1
102,0
100,2
100,1
Quba-Xaçmaz
100,6
101,3
99,9
100,0
Aran
101,2
102,4
99,9
100,1
Yuxarı Qarabağ
100,9
101,2
100,2
101,2
Dağlıq Şirvan
100,5
100,9
100,4
100,1
Naxçıvan
100,0
100,0
100,0
100,0
idxal 45.3% artmış, ixrac isə 11.3% azalmışdır.
Xarici ticarət dövriyyəsinin 80.5% İtaliya, Fransa,
Rusiya, Amerika Birləşmiş Ştatları, Türkiyə, Ukrayna,
Almaniya, İndoneziya, İsrail, Belarus, Malayziya,
Çin, Koreya Respublikası və Gürcüstan dövlətlərinin
hesabına formalaşmışdır. İdxal olunan malların 31.1%
maşın və mexanizmlər, elektrotexnika avadanlığı,
17.3% quru, hava və su nəqliyyatı vasitələri, 13.6% az
qiymətli metallar və onlardan hazırlanan məmulatlar
təşkil etmişdir. İxrac olunmuş malların ümumi
həcminin 94.5% mineral məhsullar, o cümlədən 92%
neft və neft emalı məhsulları təşkil etmişdir.
Xarici investisiyalar
2011-ci ildə milli iqtisadiyyatına 8673,9 milyon ABŞ
dolları həcmində və ya əvvəlki ildəkindən 5.2% çox
xarici investisiya yönəldilib. Sərmayələrin 49.5%
($4293,8 milyon) iqtisadiyyata birbaşa investisiyalar,
42.6% ($3692,5 milyon) isə maliyyə kreditləri
şəklində daxil olmuşdur. Bu dövrdə qeyri-neft
sektoruna $886 milyon birbaşa xarici investisiyalar
yönəldilmişdir.
Xarici ölkə və beynəlxalq təsisatların
əsas kapitala qoyuluşlardakı payları
Böyük Britaniya 48%
Norveç 5%
Dünya Bankı 5%
ABŞ 48%
Türkiyə 4%
Avropa Yenidənqurma
və İnkişaf Bankı 4%
Yaponiya 10%
Çexiya 4%
Azərbaycan iqtisadiyyati 2011-ci ildə