Müşahidə Şurası sədrinin müraciəti İdarə Heyəti sədrinin müraciəti
Yüklə 4,76 Mb. Pdf görüntüsü
|
Gümüş abbası, təngə və dirhəmlər Səfəvilər sülaləsi dövründə ilk dəfə buraxılan abbası (1), 1717-1731-ci illər. Cəlarilər dövlətində zərb olunan dirhəm (2), 1375-1382 illər. Qaraqoyunlu dövləti tərəfindən buraxılan tenqələr (3,4), 1437-1467-ci illər. 1 2 3 4
21 20 Azərbaycan bank sektoru 2011-ci ildə Bank sektorunun ötən ildə nümayuiş etdirdiyi inkişaf maliyyə təsisatlarının vasitəçilik funksiyasının daha da dərinləşməsinə dəlalət edir. 2011-ci il ərzində ölkə banklarının aktivləri 7% artmış, məcmu kredit portfelləri isə əvvəlki ilin göstəricilərini 8% üstələmişdir. Bankların kapital mövqeyi güclənmiş, bank sisteminə etimad əhəmiyyətli dərəcədə artmışdır. Təsadüfi deyil ki, 2011-ci ildə qeyri-neft ÜDM-nə nisbətdə bank aktivləri 64,9%, iqtisadiyyata kreditlər 44,1%, əhalinin əmanətləri isə 18,7% təşkil etmişdir. İlin yekunlarına görə “Unibank” daxil olmaqla ən iri bankların (aktivlərin həcminə görə ilk 5 bank) sistem üzrə məcmu aktivlərdə payı 57% bərabər olmuşdur. Belə sistem əhəmiyyətli maliyyə təsisatlarının bankların iqtisadiyyata məcmu kredit qoyuluşlarındakı payı 56,5% təşkil edib. Bu zaman Azərbaycan bankları daxili institusional potensiallarını artırmış, korporativ idarəetmə standartlarının tətbiqini gücləndirmiş, insan və müasir texnologiyalara investisiyalarını əhəmiyyətli dərəcədə genişləndirmişlər. Nəticədə 2011-ci ildə bankların xarici investorlar üçün cəlbediciliyi daha da artmışdır. İl ərzində xarici kapitallı bankların sayı 22-dən 23-ə yüksəlmiş, bank sektoruna xarici kapital investisiyalarının həcmi 20,8% artaraq 296 mln. AZN- nə çatmışdır. Bankların xarici maliyyə bazarlarında fəallaşması və nüfuzunun artması beynəlxalq reytinqlərdən də görünür. Hazırda Azərbaycanda 11 bank beynəlxalq reytinqə malikdir və inkişaf etmiş ölkələrin bir çox banklarında reytinqlərin aşağı salınması fonunda onlar reytinq səviyyələrini qoruyub saxlamaqla bərabər, bəzi hallarda artıra bilmişlər. İqtisadiyyatın maliyyə xidmətlərinə tələbatının ödənilməsi, maliyyə xidmətlərinə çıxış imkanlarının artırılması məqsədi ilə bankların filial şəbəkəsi genişlənmişdir. 2011-ci ildə bankların 26 yeni filialı və 46 yeni şöbələri açılmış. Onların 49,2% regionlarda fəaliyyət göstərir. Bank infrastrukturunun coğrafi şəbəkəsinin genişlənməsi iqtisadi agentlərin, xüsusilə də əhalinin bank xidmətlərinə çıxış imkanlarını genişləndirmişdir. Hazırda ölkə ərazisinin hər 1000 m2-ə 12,5 (ilin əvvəlində 11,3) və 100.000 nəfər yetkinlik yaşına çatmış əhaliyə isə 17,4 (ilin əvvəlində 16,1) bank və onların struktur bölmələri maliyyə xidməti göstərir. Bank sisteminin öhdəlikləri Hesabat ilində bank sisteminin resurs bazası daha dayanıqlı mənbələr hesabına möhkəmlənib. İl ərzində ölkə banklarının öhdəlikləri 1662 mln. manat və ya 16,3% artmış və nəticədə 11 831,7 mln. manat təşkil edib. Bankların resurs bazasının formalaşmasında hüquqi (qeyri-maliyyə təşkilatları) və fiziki şəxslərdən cəlb olunan əmanətlərin payı yüksək olmuşdur. İqtisadi subyektlərin bank sisteminə etimadının təzahürü olaraq, əmanət və depozitlərin yüksək artımı qeydə alınıb və bu artım daha çox fərdi əmanətlərin müsbət dinamikası ilə bağlıdır. Bankların daxili mənbələr hesabına formalaşan ümumi depozit bazası (maliyyə təşkilatları istisna olmaqla) 1478,4 mln. manat (27,1%) artaraq 6927,4 mln. manat təşkil etmişdir. İlin sonuna depozit və əmanətlərin cəmi öhdəliklərin strukturunda payı 58,5%, cəmi resurs bazasında isə 48,6% olmuşdur 2011-ci ildə fiziki şəxslərin əmanətləri 36% artaraq ilin sonuna 4119,8 mln. manata çatmış, halbu ki 2010- cu ildə artım tempi 29,8% olmuşdur. Eyni zamanda hüquqi şəxslərin depozitləri (dövlət idarəetmə orqanları daxil olmaqla) 16,1% artaraq 2807,6 mln. manat təşkil etmişdir. İl ərzində əhali əmanətlərinin bankların öhdəliklərində payı 29,8%- dən 34,8%-dək artıb. Depozit bazasının mütləq artımı ilə yanaşı onun keyfiyyətində də müsbət dəyişikliklər baş verib. İlk növbədə əhali əmanətlərinin strukturunda müddətli əmanətlərin payı yüksəlib. Cari hesablarda fərdi əmanətlər 269,7 mln. manat artdığı halda, müddətli əmanətlər 820,4 mln. manat artmışdır. Depozitlərin müddət strukturunun yaxşılaşması ilə yanaşı onun valyuta strukturunda da müsbət meyllər müşahidə olunur. Belə ki, fiziki şəxslərin milli valyutada aşdıqları əmanətlər il ərzində 62% artmış, ümumi əmanətlərdə Azərbaycan manatında olan depozitlərin payı isə ilin sonuna 55% çatıb. Maraqlıdır ki, əmanətçi strukturunda ciddi dəyişikliklər baş verməmiş, rezident fiziki şəxslərin əmanətlərinin ümumi həcmdə payı 91%, qeyri-rezident əmanətçilərin payı isə 9% təşkil etmişdir. 2011-ci ildə banklar tərəfindən maliyyə institutlarından cəlb edilən vəsaitlərin həcmi 3,7 mlrd. manat təşkil edib və ümumi bank öhdəliklərində 31% bərabər olub. Bu zaman qeyri-rezidentlərdən cəlb edilən müddətli resursların xalis artımı yalnız 0,5% olduğu halda, müddətli xarici borcların məcmu həcmi 1,86 mlrd. AZN təşkil edib. Müddətli xarici borclarının ümumi bank öhdəliklərindəki payı 15,7% enib. Ümumilikdə isə, son 3 ildə özəl bankların xarici borcu 41% azalaraq 640 mln. AZN qədər enmişdir. Aktivlərin həcmi və strukturu Hesabat ilində banklar tərəfindən nümayiş etdirilən fəallıq və milli iqtisadiyyata dəstək, birbaşa olaraq onların aktivlərinin həcminə və strukturuna müsbət təsir edib. 2011-ci ildə bank sektorunun aktivləri 968,0 mln. manat və ya 7,3% artaraq 14 259,2 mln. manata çatmışdır. Müqayisə üçün 2010-cu ildə bank aktivlərinin artımı 5,8% olmuşdur. Bank kreditləri 727 mln. manat və ya 8,1% artaraq 1 yanvar 2012-ci il tarixinə 9698,8 mln. manat səviyyəsinə çatmışdır. Kreditlərin (xalis) aktivlərdə xüsusi çəkisi 68 % təşkil etmişdir. Ən əsası isə uzunmüddətli kreditlərin həcmi 4,4% artaraq ilin sonuna 6834,4 mln. AZN təşkil etmişdir. 2011-ci ilin sonuna bankların məcmu kredit portfelində uzunmüddətli kreditlərin xüsusi çəkisi 71% təşkil edib. İl ərzində kreditlərin valyuta strukturunda da müsbət dəyişiklik müşahidə olunub. Məzənnə sabitliyinin qorunub saxlanılması milli valyutada olan kreditlərin 8,7% artmasına və məcmu kredit portfelinin artımının başlıca mənbəyinə çevrilməsinə gətirib. Hesabat ilinin sonuna milli valyutada olan kreditlərin məcmu kredit portfelindəki payı 65% qədər artıb. Bankların kredit portfelinin strukturunda ev təsərrüfatlarına, ticarət və xidmət sektoru tərəfindən cəlb olunan kreditlərin payı mühüm yer tutur. Kreditlər üzrə ən yüksək artım tempi inşaat və əmlak sektorlarına (32,5%), ticarət və xidmət sahələrində (29,2%), ev təsərrüfatlarına (21,9%), kənd təsərrüfatı və emala (5%) verilən kreditlərdə müşahidə olunub. Ev təsərrüfatlarına ayrılan kreditlər ilin sonuna 3085,2 mln. manat təşkil etdiyi zaman, onların bankların ümumi kredit portfelindəki xüsusi çəkisi 28,2%-dən 31,8%-zə qədər artıb. Qeyd etmək lazımdır ki, il ərzində ipoteka kreditləşmənin həcmi 43,4% artaraq 575,8 mln. AZN və ya cəmi kreditlərin 4,4%-ni təşkil edib. Vaxtı keçmiş kreditlərin məcmu kredit portfelində payı ilin sonuna 6,4%, qeyri-standart kreditlərin payı isə 8,5% təşkil etmişdir. Bank aktivlərinin strukturunda qiymətli kağızlara investisiyaların payı 8,8% bərabər olub. Bu yatırmaların həcmi isə il ərzində 35,5% artaraq 1356,4 mln. AZN çatıb. Qiymətli kağız portfelinin strukturunda da müsbət dəyişikliklər müşahidə olunub. Əgər 2010-cu ildə qiymətli kağızlarda korporativ qiymətli kağızların payı 66,5% (666 mln. manat) olmuşdursa, 2011-ci ilin sonunda həmin göstərici artıq 70,8% (959,8 mln.manat) təşkil etmişdir. Dövlət Qiymətli Kağızlarına investisiya 18 % artmış və 2011-ci ilin sonuna 394,6 mln. manata təşkil etmişdir. Maraqlıdır ki, kreditlərin artımı şəraitində likvid aktivlərin cəmi aktivlərə nisbəti il ərzində 14-19% diapazonunda olmuşdur. Banklar tərəfindən aktiv Unibank 2011-ci il 2010-cu il Digər banklar 2010 - 2011-ci illərdə bank aktivlərinin artım tempi 2011-ci illdə banklarda qeyd olunan müştəri artımı Unibank - 55 486 Digər banklar - 272 235 0 5
15 20 25 Yüklə 4,76 Mb. Dostları ilə paylaş:
|