Мяммядова Нцшабя Мащмудова Кюнцл Бящрямова Севил

---

ДЯРСЛИК
Азярбайъан Республикасы Тящсил Назирлийинин 
_._.2016-cы ил тарихли ___ нюмряли ямри иля 
 тясдиг едилмишдир.
Мяммядова Нцшабя
Мащмудова Кюнцл
Бящрямова Севил
LAYİHƏ

---

Мяммядова Нцшабя, Мащмудова Кюнцл, Бящрямова Севил
Щяйат билэиси
Цмумтящсил мяктябляринин 9-cu синôи ц÷цн дярслик
Бакы, Шярг-Гярб Няшриййаты, 2016, 136 сящ.
ЫСБН 978-9952-509-26-7
Дярсликля баьлы ряй, ирад вя тяклиôлярин инôо@eastwest.az вя дерслик@еду.эов.аз електрон цнванлара 
эюндярилмяси хащиш олунур. Ямякдашлыьыныз ц÷цн яввялъядян тяшяккцр едирик!
Мцяллиôлик щцгуглары горунур. Хцсуси иъазя олмадан бу няшри вя йахуд онун щяр щансы щиссясини йенидян 
÷ап етдирмяк, сурятини ÷ыхармаг, електрон инôормасийа васитяляри иля йаймаг гануна зиддир.
© Азярбайъан Республикасы Тящсил Назирлийи, 2016
LAYİHƏ

---

ÙÅÉÄßÐ ßËÈÉÅÂ
ÀÇßÐÁÀÉÚÀÍ ÕÀËÃÛÍÛÍ ÖÌÓÌÌÈËËÈ ËÈÄÅÐÈ
LAYİHƏ

---

LAYİHƏ

---

5
MÜNDƏRİCAT
I tədris vahidi. Sağlamlığımız və təhlükəsizliyimiz uğrunda...............................6
1. Yolda davranış mədəniyyəti .............................................................................7
2. Təhlükəsizliyimizə laqeyd qalmayaq .............................................................14
3. Sağlam ailə sağlam gələcəyin təminatıdır .....................................................18
4. Fövqəladə halların nəticələrinin aradan qaldırılması .....................................22
Layihə ................................................................................................................23
5. Müasir dövrün  qlobal ekoloji problemləri ......................................................24
Layihə: Qlobal ekoloji problemlərin həlli ............................................................28
II tədris vahidi. Cəmiyyət və onun rifahı .............................................................29
1. İnsan sosial proseslərdə ................................................................................30
2. Vətəndaş cəmiyyəti .......................................................................................38
3. Vətəndaş cəmiyyətində demokratik prinsiplər ...............................................43
4. İnsan hüquqları ..............................................................................................50
5. Hüququmuz beynəlxalq səviyyədə qorunur ..................................................66
6. İqtisadi səmərəlilik .........................................................................................74
III tədris vahidi. Mədəniyyət və tolerantlıq .........................................................81
1. Tolerantlıq ......................................................................................................82
2. Mədəniyyətlərarası tolerantlıq .......................................................................90
3. Dini tolerantlıq ...............................................................................................98
4. Müxtəlif dinlərə münasibətdə tolerantlıq ......................................................106
5. Əxlaq və davranış normalarının ümumbəşəri əhəmiyyəti ........................... 114
6. Bəşəriyyət qarşısında mənəvi borc .............................................................122
7. Dünyanın dərk olunması .............................................................................129
Əlavələr ................................................................................................................134
LAYİHƏ

---

I TƏDRİS VAHİDİ
 
Sağlamlığımız və təhlükəsizliyimiz uğrunda

Yolda davranış mədəniyyəti

Təhlükəsizliyimizə laqeyd qalmayaq

Sağlam ailə sağlam gələcəyin təminatıdır

Fövqəladə halların nəticələrinin aradan qaldırılması

Layihə

Müasir dövrün  qlobal ekoloji problemləri

Layihə: Qlobal ekoloji problemlərin həlli
LAYİHƏ

---

7
1. YOLDA DAVRANIŞ MƏDƏNİYYƏTİ
İnsanın davranışı, danışığı onun mədəniyyətinin göstə ri ci­
lərindən biridir. Davranış qaydalarına əməl etmək həm də ətraf­
dakılara hörmət əlamətidir. Bu baxımdan sürücü və piyada­
lar üçün vacib olan bir sıra qaydaları bilmək və onlara əməl 
etmək, diqqətli və məsuliyyətli olmaq mədə niy yətdən xəbər verir. 
Bilirsiniz  ki,  avtomobili  idarə  edərkən  təhlükə sizlik  kəmərindən 
istifadə etmək lazımdır. Ancaq əfsuslar olsun ki, bəzən vali deyn­
lərimizin və yaxud qohumları mı zın buna əməl etmədiyinin şahidi 
oluruq.  Məktəbdə  öyrənirik  ki,  yolu  piyada  keçidindən  keçmək 
lazımdır. Lakin piyada keçidi bir qədər uzaqda olduqda bəziləri 
yolu yaxın yerdən keç məyi üstün tuturlar. Bu da sonda bədbəxt 
hadisələrə səbəb olur. Belə hallarda, yəqin ki, “Əslində, düz olan 
nədir? Etdiklərimiz, yoxsa bildiklərimiz?” sual ları qar şı sında qalırıq.
Bəs bütün bu halları necə ara dan qaldırmaq olar? Yol mə də­
niyyəti nədir? Dövlət bu istiqamətdə hansı tədbirlər həyata 
keçirir?
“Yol hərəkəti haqqında” Azərbaycan Respublika sının Qanununun 18-ci maddə-
sinin I və V bəndlərində deyilir: 
Maddə 18.  Yollarda təhlükəsiz davranma qaydalarının vətən daşlara öyrə dil­
məsi 
 I.  Yollarda təhlükəsiz davranma qaydaları vətəndaşlara məktəbəqədər, ümum­
təhsil və xüsusi təhsil müəssisələrində, habelə Azərbaycan Respublika sının 
qanunvericiliyi ilə müəy yən edilmiş qay dada razılıq almış digər müəssisə­
lərdə öyrədilir.
V.  Yollarda təhlükəsiz davranma qaydalarının vətəndaşlara öyrədilməsi üçün 
kütləvi informasiya vasitələrindən də isti fadə oluna bilər.
LAYİHƏ

---