N ə s I m I a d ı n a d I l ç İ L i k I n s t I t u t u
Yüklə 1,54 Mb. Pdf görüntüsü
|
26 bulunmayan yakın ve uzak dillerden ayırt edilmektedir [7. S.750]. Bu bağlamda Türk Cumhuriyetleri millî marşlarında ana hatlarıyla genel Türkçenin sağladığı ortak özelliklerin yanı sıra, her bir somut Türk yazı dilinin de kendine özgü kavramlar dünyası ve özel metin kurucu işaretler sistemi bulunmaktadır. Söz gelimi Mehmet Âkif Ersoy’un yazdığı «İstiklâl Marşı» şiirinde de Türkiye Türkçesinin kendine özgü dünya haritasından bir kılavuz yol gösteren olarak yerinde ve başarıyla yararlanılmıştır [22]. Biz gerek dün gerekse bugün, yukarıda da belirtildiği üzere, neyosfer ve biyosferin yanı sıra hem de semiyosfer [23] olarak algılanan bir dünyada yaşadığımızın farkında olmalıyız. Aslında Biz şimdi işaretlerin seçimi dünyasında Yaratanın iradesiyle yaşıyoruz dersek daha doğru olacaktır [7. S.750]. Türkiye Cumhuriyeti Millî Marşının Kavramlar Dünyası ve Özel Metin Kurucu İşaretleri
Mehmet Âkif Ersoy’un «İstiklâl Marşı» şiirinde, genellikle Türk-İslam medeniyetine göre belirlenebilir üst kavramlar, özel olarak yazarının söz sanatına ve belli bir ölçüde dünyanın beşerî nitelikteki dil haritasına göre de belirlenmektedir. Aslında söz konusu eserdeki kavramlar daha evvel yine Âkif’in şiirinde az-çok değişik kalıplar içinde ifade edilmiştir.
Bazı misaller: Korkma! Sönmez bu şafaklarda yüzen al sancak, Sönmeden yurdumun üstünde tüten en son ocak. (İstiklâl Marşı)
Cehennem olsa gelen göğsümüzde söndürürüz; Bu yol ki Hak yoludur, dönme bilmeyiz, yürürüz. Düşer mi tek daşı sandım, harîm-i namusum? Meğer ki harbe giren son nefer şehit olsun. (Berlin Hâtıraları [24. S.179])
Azerbaycan millî marşındaki Səndən ötrü qan tökməyə cümlə qadiriz! cümlesi ile Mehmet Âkif Ersoy’dan alınan yukarıdaki şiir parçalarında yer alan en son ocak, son nefer şehit ifadeleri; şehitlik, kahramanlık ve vatan sevgisi kavramlarını aynı bir sentaktik bağlamda açıklamaktadır. Onlar, işte bu yüzden birbirine benzer göstergebilimsel nitelikteki özel metin kurucu işaretler olarak da değerlendirilmektedir. Mehmet Âkif Ersoy’un eserleri, XX. yüzyılın başlarındaki Türk şiiri içerisinde çalkantılı dönemin tarihî, sosyal ve kültürel koşulları bakımından zihniyet, yapı, tema, dil ve üslup özel- likleriyle enine boyuna araştırılmıştır [25. S.629–637; 26. S.201–209]. Onun «İstiklâl Marşı» şiirinin metni ve bestesi de tarihî, edebî ve müzikal yönleriyle Türklük Biliminde şimdiye kadar geniş bir şekilde incelenmiştir. Dünyada ve Osmanlı Devletinde millî marşların ortaya çıkması, oluşum süreçleri ve kullanılması bağlamında, Mehmet Âkif Ersoy’un «İstiklâl Marşı» şiirinin yazıldığı tarihî dönem; onun Mecliste kabulü, bestesi, yazılmasının nedenleri ve sonuçları üzerinde çok kapsamlı olarak durulmuştur [24. S.1–201; 27–28; 29. S.7–22]. Şiirin konu ve manası, onda ifade edilen düşünce ve motivasyon; kompozisyonu, dili, üslubu, vezni, ahengi, kafiyesi vb. hususlar yeterince incelenmiştir [30. S.139–141; 29. S.23–89]. Mehmet Âkif Ersoy’un Ölümünün 50. yılında yayımlanan Armağan’da (Konya, 1986) ve Türkiye Cumhuriyeti Millî Eğitim Bakanlığı Eğitim Dergisinin Mehmet Âkif Özel Sayısında (Ankara, 2006) ise «İstiklâl Marşı»’nın yanı sıra, şairin
27 Safahat’ta (1987) yer alan diğer eserleri ve hayatı ile ilişkili çeşitli ayrıntılar da ele alınmıştır. Ancak, «İstiklâl Marşı» şiirinin kavramlar dünyasıyla ilgili şimdiye kadarki en net edebî tahlil, Mehmet Kaplan’ca yapılmıştır. Eserin üst kavramlar dünyası, söz konusu tahlilde İstiklâl, Hak,
bentlerinde şafak, sancak, yurt, ocak, millet; kahraman, ırk, kan; hür, hürriyet; zincir, sel, dağ; Garb, zırhlı duvar, medeniyet, canavar; toprak, şehit, şüheda; ezan, naaş vb. İmgesel olgularıyla temel üst kavramlar olarak kavramlaştırılmıştır. Görüldüğü üzere, yukarıdaki satırlarda sırasıyla belirtilen alt kavramların veya özel metin kurucu işaretlerin her biri, bilhassa şiirde ifade edilen ve Mehmet Kaplan’ca gösterilen temel üst kavramlara işaret etmektedir. Onlar, göstergebilimsel nitelikteki hareketlenmeleriyle söz konusu kavramların içeriğini oluşturan manevî dünyanın ayrıntılarını, detaylarını ve olgularını, simgesel olarak bütün boyutlarıyla anlatabilmektedir. Söz gelimi şafak kelimesi, leksik olarak güneşin batışını ve doğuşunu bildirmektedir. Bu kelime, ifade ettiği bir doğa olayı olma niceliği ile batış, iflas ve yenilgiyi, aynı zamanda da doğuş ve zaferi mecaz ve telmih yoluyla bize aktarabilmesiyle biçimlenen algısal çerçevesiyle, Türk milletinin hem en ağır günlerini hem de şanlı zafer çağlarını ne kadar güzel ifade edebilmektedir! İşte söz konusu kelimeyle ifade edilen incelikler ve nitelikler de bütünleşik bir olgu gibi şiirin metninde özel bir metin kurucu işaret olarak yer almaktadır. Bunun yanı sıra, millet ve ırk kelimeleri de şiirin metninde sadece yalın etnik içeriğiyle ifade olunmamıştır. Bu kelimelerin ifade ettiği manalar; sosyolojik, kültürel, tarihî ve dini boyutlarıyla büyük Türk Milleti olarak anlam- landırılmıştır. Şöyle ki; şehit, şüheda, ezan, dağ, yurt, toprak, ocak, sancak, kahraman, hür,
ettiği bütün soyut ve somut olgular, Türklük ve Türk Milleti kavramını doldurmaktadır. Bu içe- rikte; hak, adalet, ezan sesleri, toprak altında kefensiz yatan binlerce şüheda, dedelerimizin ve ata- larımızın geçmişten geleceğe fışkıran ruhu, ortak bir tarih, Malazgirt savaşı, Ergenekon destanı, Çanakkale ve nihayet Cumhuriyet vardır. Ne var ki bu büyük Millet’e karşı duran güçler, dün de olmuştur, bu gün de vardır, yarın da olacaktır. Ancak, bu güçlerden Mehmet Âkif Ersoy’un zikrettiği gibi korkmamak lazımdır. Çünkü, korkunun ecele bir faydası yoktur! Söz konusu güçler, «İstiklâl Marşı» şiirinin metninde Garb (Batı), zincir, zırhlı duvar, medeniyet ve tek dişi kalmış canavar kelimeleriyle ifade olunan özel metin kurucu işaretlerle gösterilmektedir. Bu içeriği oluşturan olgular veya söz konusu özel metin kurucu işaretlerin gösterdiği güçler ise her kesin malumudur.
Mehmet Âkif Ersoy’un yazdığı «İstiklâl Marşı» şiirinin metninde şafak, sancak, yurt, ocak, millet; kahraman, ırk, kan; hür, hürriyet; zincir, sel, dağ; Garb, zırhlı duvar, medeniyet, canavar; toprak, ata, kefensiz, şehit, şüheda; ezan, naaş anahtar kelimeleriyle özel metin kurucu işaretler ifade edilmiştir. Bu işaretlerle ve onların hareketleriyle ifade edilen bayrak ve vatan sevgisi, hürriyet ve millî mücadele aşkı vb. gibi olgular, mevcut edebî bağlam, sosyal ve siyasî durum açısından şairce çok doğru ve yerinde seçilmiştir. Söz konusu kelimeler; hem dil birimleri hem de özel metin kurucu işaretler olarak semantik parametreleriyle birçok halde birbiriyle örtüşmektedir. «İstiklâl Marşı» şiirinin üçüncü bendinde özel metin kurucu işaretler; hür, zincir, sel, dağ keli- meleriyle ifade edilmektedir. Onlar, hem leksik hem de göstergebilimsel nitelikleriyle söz konusu kavramsal bağlamda Türk Milletinin ve Türklüğün bağımsızlığını oluşturan olguları çok net ola- rak göstermektedir. Bu olgular; Ergenekon, Oğuz ve Bilge Kağanlar destansı tahkiyesiyle de ilintili olarak Milat Öncesinden beri gerçekleşen hür yaşamak, her türlü zorluğu yenmek, dağları yırtmak, engellere sığmamak azmi ve çalışmalarından ibarettir. «İstiklâl Marşı» şiirinin dördüncü bendinde ise, hem Anaphorik reference veya öne ve arkaya gönderme unsuru hem de Catarhoric Yüklə 1,54 Mb. Dostları ilə paylaş:
|