N. N. Musayeva Kİtabxana informatikasi azərbaycan Respublikasının Təhsil Nazirinin 21. 08. 01 tarixli 917 saylı əmri ilə Ali məktəb tələbələri üçün dərs

 

118

 

 

Kitabxanaya daxil olan ədəbiyytın uçotu isə  

aşağıdakı qaydada aparılır: 

1.

 

Daxil 

olan 

verilənlər 

bazasından 

ədəbiyyatın 

biblioqrafik  təsvirini  Sənəd  menyusunun  Axtarmaq, 

Hamısını  axtarmaq  və  Lüğətlə  axtarmaq  əmrlərinin 

vasitəsilə    axtarılıb  tapılır.    Bu  zaman  proqram  

pəncərəsininn 

aşağı 

yarım 

hissəsində‐sifarişlərin 

siyahısı  panelində  daxil  olan    ədəbiyyatın  adı  seçilərək 

qeyd olunur

15

. 

2.

 

Servis menyusunun Daxil olma (Поступление) əmrini 

yerinə yetirilir  və ya alətlər panelinin eyni adlı düyməsi 

                                                           

15

 Pəncərənin yuxarı yarım hissəində kitabxanaya daxil olan, qeyd 

olunmuş ədəbiyyatın biblioqrafik təsviri əks olunur. 

 

119 

sıxırılır.  Bu  zaman  açılan  dialoq  pəncərəsində(şək.51)  

daxil  olan  nüsxənin  miqdarını  və  daxil  olma  tarixinin  

qeyd edib Əlavə etmək (Добовить) düyməsi sıxırılır.  

Şək.51 

 Bundan sonra ədəbiyyatın daxil olması haqda informasiya 

Sifarişlərin  siyahısı  panelində  əks  olunacaqdır.  Məhz 

Sifarişlərin  siyahısı  panelində  əks  olunan  informasiya 

əsasında    sifrişin  yerinə  yetirilməsinə  nəzarət  həyata 

keçirilir. 

Sifarişlər haqqında mühsibat hesabatlarları 

Hesabatlar (Отчеты) menyunsunu yerinə yetirməklə 

hazırlanır. 

 

Yuxarıda  qeyd  etdiyimiz  kimi,  komplektləşdirici 

ədəbiyyat  sifarişi  zamanı  ədəbiyyatın  nəşr  olunduğu 

nəşriyyatı,  daxil  olma  mənbəyini  göstərməlidir.  Hər  dəfə 

eyni  nəşriyyatı  və  daxil  olma  mənbəyini  təkrar 

klaviaturadan  daxil  etməmək  üçün  nəşriyyatların  və  daxil 

olma  mənbələrinin  siyahısını  yaratmaq    məqsədə 

uyğundur.  Ədəbiyyat  sifarişi  zamanı  nəşriyyatın    və  daxil 

olma  mənbəyinin  adı  siyahıdan  seçilir.  Bu  ədəbiyyat 

sifarişini sürətləndirməklə yanaşı səhf etmə ehtimalını xeyli 

azaldır.  Nəşriyyat  və  daxil  olma  mənbələrinin  siyahısını 

yaratmaq  üçün  Servis  menyusunun  müvafiq  Nəşriyyat 

(Издательства)  və  Daxil  olma  mənbələri  (Источники 

поступлeния)  əmrlərini  yerinə  yetirmək  və  açılan 

pəncərələrdə  (şək.52‐53)  yeni  nəşriyyatın  və  ya  daxil  olma 

mənbəyinin  adını  əlavə  etmək  lazımdır.  Tələb  olunarsa  bu 

əmrləri yerinə yetirməklə müvafiq siyahıları redaktə etmək 

də olar. 

---

 

120

Şək. 52 

Şək.53 

   

Marc‐Sql  Avtomatlaşmış  Kitabxana  İnformasiya 

Sistemi  əsasən  ali  məktəb  kitabxanalarının  kompleks 

avtomatlaşması 

üçün 

nəzərdə 

tutulduğundan  

Komplektləşdirmə  AİY  konkret  kafedranın,  fənnin,  fakültə 

və  qrupun  tələb  olunan  dərsliklərlə  neçə  faiz  təmin 

olunmasını  avtomatik  müəyyən  edir.  Bunun  üçün  ilk 

növbədə 

 

Kitabla 

təminat 

(Книгообеспечнность) 

menyusunu  yerinə  yetirməli  və  açılan  Kitabla  təminat 

(Книгообеспечнность) 

proqram 

pəncərəsinin 

Servis 

menyusunun müvafiq Struktur (Структура ВУЗа), Fənnlər 

(Список дисциплин), Dərs cədvəli (Расписание занятия) 

 

121 

əmrlərini  yerinə  yetirməklə  ali  məktəbin  strukturu‐

fakultələrin  və  kafedralar,  tədris  olunan  fənnlər,  qrupların 

dərs  cədvəlləri  haqqında  informasiya  daxil  olunmalıdır 

(şək.54‐56). Bundan sonra Hesabatlar (Отчеты) menyusunu 

yerinə  yetirib,  açılan  pəncərədən  (şək.57)  müvafiq  hesabat 

növünü  seçməklə  ali  məktəbin  dərsliklərlə  təminatı 

haqqında informasiya əldə etmək olar 

 

Şək.54 

 

---

 

122

Şək.55 

 

Şək.56 

 

Şək.57 

Adminstrator Avtomatlaşmış İşçi Yeri 

 

 

 

123 

Adminstrator  Avtomatlaşmış  İşçi  Yeri  “Marc‐Sql‐1.5” 

Avtomatlaşmış Kitabxana İnformasiya  Sisteminin:  

•

 

Sistem 

ehtiyatlarının 

yaradılması 

və 

planlaşdırılmasını; 

•

 

İnformasiya təminatı; 

•

 

Sistemin təhlükəsizlik təminatıni təmin edir. 

Sistem  çoxistifadəçi  rejimdə  fəaliyyət  göstərdiyinə 

görə 

hər 

bir 

istifadəçi 

kateqoriyasına: 

oxucu, 

kataloqlaşdırıcı,  komplektləşdirici,  abonement  işçisi  uyğun 

olaraq  istifadə  hüququ  Adminstrator  AİY  vasitəsilə  həyata 

keçirilir. Belə ki,  

Servis  menyusunun  İstifadəçilər  (Пользователи)  əmrini 

yerinə  yetirməklə  istifadəçilərin  ayrı‐ayrı  AİY‐dən  istifadə 

hüquqları  və  funksiyaları  müəyyən  olunur.  Bunun  üçün 

açılmış  pəncərədə  (şək.58)  müvafiq  parametrləri  müəyyən 

etmək gərəkdir.  

 

 

Şək.58 

---

 

124

Servis  menyusunun  Şablonlar  (Шаблонны)  əmri 

kataloqlaşdırıcı,  komplektləşdirici  AİY  üçün  biblioqrafik 

yazıların daxil və redaktəsi üçün şablonu müəyyən etməyə 

imkan  verir.  Əmri  yerinə  yetirdikdə  açılan  pəncərədə 

(şək.59)  ilk  növbədə  şablon  siyahısından  tələb  olunan 

şablonu seçib, Sahələr siyahısından (Список полей) isə tələb 

olunan sahəni və ya altsahəni seçib siçanın sol düyməsini 2 

dəfə  sıxmaq lazımdır. Şablonda edilmiş düzəlişi  yaddaşda 

saxlamaq  üçün    Dəyişmək  (Заменить)  düyməsini  sıxmaq 

lazımdır.  

Servis  menyusunun  Verilənlər  bazası  siyahısı  (Список 

база  данных)  əmri  vasitəsilə  isə  sistemə  qoşulmuş 

verilənlər 

bazasının 

siyahısına 

baxmaq, 

qoşulma 

qaydasında  dəyişiklik  etmək  və  yeni  baza  əlavə  etmək 

olar(şək.60). 

 

Şək.59 

 

125 

 

  

Şək.60 

 

 

---